A b s t r a c t a r t I c L e I n f o
Yüklə 260,67 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- A B S T R A C T A R T I C L E I N F O
- K E Y W O R D S
| ISSN NO:2720-4030 Volume 16, March, 2023 14 https://periodica.com “Abdullanoma” (“Sharafnomayi Shohiy”) Ning Tarixiy Ahamiyati Durdona MASHRABALIYEVA, Namdu, Tarix yo`nalishi talabasi A B S T R A C T A R T I C L E I N F O Mazkur maqolada XVI asr tarixchisi Hofiz Tanish Buxoriyning xayot-faoliyati, asarlari xaqida ma’lumot berilgan. Xususan, Hofiz Tanish Buxoriy qalamiga mansub bo’lgan noyob manba “Abdullanoma” asari va uning tarixiy ahamiyati yoritilgan. Received: 1 st January 2023 Revised: 1 st February 2023 Accepted:6 th March 2023 K E Y W O R D S: : Buxoro xonligi, shayboniylar, Abdullaxon II, Hofiz Tanish Buxoriy, “Abdullanoma”, noyob manba, “Sharafnomayi shohiy”, nasr, qofiya, joybor shayxlari, I.I.Umniyakov . Inson omili jamiyatning asosi hisoblanadi. Ommaning taraqqiyoti insonning aqliy rivojlanishi bilan bog’liq. Jamiyatda o’qimishli kishilar ko’payib borar ekan rivojlanish, taraqqiyot bo’laveradi. Ilm shunday omilki, unga ergashgan xalq hech qachon xor bo’lmaydi. Tarix esa shunday ilmki, barcha ilmlarning otasi hisoblandi. Tarixning boshqa ilmlardan bir farqi u tarbiya olishni, xulosa chiqarishni, faxrlanishni, o’zlikni anglash, Vatanga muhabbatni uyg’otadi. Jamiyatning tanazzuliga, taraqqiyotiga, urushga, tinchlikka sabab bo’luvchi barcha omillarni aynan shu tarix ilmi orqali bilib olishimiz mumkin. Kechagi kunimiz ham tarix, biz kecha qilgan xatomizni bugun qilmaslikka harakat qilamiz. Bizdan qolgan har bir narsa yaxshimi, yomonmi bizning tariximizni yaratib boraveradi. Bizdan oldingi davrlarda yashagan ota-bobolar matonati, mehnati, jasurligi bilan g’ozal tariximizni yaratib ketganlar. O’tmishda esa biz bilmagan shunday davrlar borki, ularni ko’z oldimizga keltirish uchun moddiy va yozma manbalarga tayanishimiz kerak. Buyuk temuriylar davlati yemirilgan hokimyat tepasiga kelgan Shayboniylar (1500-1601) tarqoq mamlakatni markazlashtirdi va tinchlikni ta’minlaydi. Muhammad Shayboniyxondan keyin davlatni yaxlitligini saqlab, markazlashtirgan shayboniylarning yirik vakili Abdullaxon II edi. Aynan mana shu davr tarixini yoritishda yordam beruvchi Hofiz Tanish Buxoriyning “Abdullanoma” (Sharafnamai shohiy) asari qimmatli manbalar qatoriga kiradi. Hofiz Tanish Buxoriy haqida yetarlicha ma’lumotlar bizgacha yetib kelmagan. U o’z zamonasining yetuk shoirlaridan bo’lgan. U “Naxliy”, “Kiromiy” taxalluslari bilam mashhur. Hofiz Tanish Buxoriy 1540- yilda Buxoroda tug’ilgan. Uning otasi Mavlono mir Muhammad Ubaydullaxon zamonida (1533-1539) Buxoroda istiqomat qilgan va xonning yaqin kishilaridan bo’lgan. U 1550-yilning boshlarida Qashg’arga ketib qolgan va oradan ikki yil chamasi vaqt o’tgach o’sha yerda vafot etgan [1, – B. 216.] Hofiz Tanish Buxoriy Buxoro madrasalarida o’qib ta’lim oladi. Abdullaxon saroyining yetuk olimlari qatorida bo’lgan va 1584- Yüklə 260,67 Kb. Dostları ilə paylaş:
|