YüZÜNCÜ yil üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ
Yüklə 0,63 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ
VII Wilhelm 2004 : Gernot Wilhelm, “Hurrian”, The Cambridge Encyclopedia of theWorld’s Ancient Languages, Cambridge, 2004, 95-118, YKY : Yapı Kredi Yayınları y.y. : yüzyıl yz : yazıt Zimansky 1998 : P. E. Zimansky, Ancient Ararat, A Handbook of Urartian Studies, Delmar, Caravan Books Newyork, 1998 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ …………………………………………………………………………….IV KISALTMALAR ……………………………………………………………………V 1. GİRİŞ …………………………………………………………………………......1 1.1. KONUNUN ÖNEMİ VE AMACI ………………………………………………1 1.2. YÖNTEM VE DÜZEN …………………………………………………………2 2. URARTU UYGARLIĞI’NIN KISA TARİHÇESİ VE TANIMI …………..........4 2.1. KRALLIK ÖNCESİ URARTU (BEYLİKLER DÖNEMİ) ………………….....4 2.2. URARTU (BİAİNİ) KRALLIĞI ...……………………………………………...6 3. URARTUCA ARAŞTIRMALARI …………………………………………....11 3.1. ERKEN DÖNEM GÖZLEM ve KAYITLARI ...……………………………...11 3.2 DİL BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR ve SONUÇLARI ………………………..12 4. URARTU DİLİ VE YAZISI ………………………………………………….....17 4.1. URARTUCA’NIN DİL AKRABALIKLARI ………………………………….17 4.1.1. HURRİ - URARTU DİL İLİŞKİSİ …………………………………………..19 4.1.2. HURRİ URARTU - KAFKAS DİLLERİ İLİŞKİSİ ………………………....23 4.1.3. URARTU DİLİ’NİN KÖKENİ HAKKINDAKİ DEĞERLENDİRMELER …………………………………………………………..25 4.2. URARTU ÇİVİ YAZISI GELENEĞİ ………………………………………....29 4.2.1. YAZI VE ÇİVİ YAZISI……………………………………………………...29 4.2.2. URARTU ÇİVİ YAZISI GELENEĞİ’NİN OLUŞUMU …………………....30 4.2.3. URARTU ÇİVİ YAZISI SİSTEMİ ………………………………………….33 4.2.4. URARTU ÇİVİ YAZILI BELGELERİ ……………………………………...37 5. URARTU DİLİ’NİN YAPISAL ÖZELLİKLERİ ……………………………....41 5.1. URARTU DİLİ’NİN FONETİK YAPISI (SES BİLİMSEL ÖZELLİKLERİ) ………………………………………………....41 5.1.1. VOKALLER ve KONSONANTLAR (ÜNLÜLER ve ÜNSÜZLER) ……………………………………………………....42 5.1.2. URARTUCA’NIN FONETİK KURALLARI ……………………………….45 5.2. URARTU DİLİ’NİN MORFOLOJİK YAPISI (BİÇİM BİLİMSEL ÖZELLİKLERİ) ……………………………………………...49 5.2.1. NOMINAL YAPI (İSİM SOYLU KELİMELER) …………………………..49 5.2.1.1. SUBSTANTIFLER ve ADJEKTIFLER (ADLAR ve SIFATLAR) ……………………...…………………………………...49 5.2.1.1.1. İSİM SOYLU KELİMELERİN DEKLİNASYONLARI (ÇEKİMLERİ) ....................................................................52 5.2.1.2. PRONOMENLER (ZAMİRLER) ………………………………………....59 5.2.1.3. DİĞER KELİME FORMLARI …………………………………………....62 5.2.1.3.1. ADVERBLER (ZARFLAR) …………………………………………….62 5.2.1.3.2. POSTPOZİSYONLAR ………………………………………………….62 5.2.1.3.3. PREPOZİSYONLAR …………………………………………………....63 III 5.2.1.3.4. KONJUNKTİONLAR (BAĞLAÇLAR) ………………………………...64 5.2.1.3.5. PARTİKELLER ……………………………………………………….....65 5.2.1.4. NUMERALLER (SAYILAR) ……………………………………………..65 5.2.2. VERBAL (FİİL) YAPI ……………………………………………………....66 5.2.2.1. TRANSİTİF (GEÇİŞLİ) FİİLLER ………………………………………...66 5.2.2.2. İNTRANSİTİF (GEÇİŞSİZ) FİİLLER …………………………………….69 5.2.2.3. FUTURUM (GELECEK ZAMAN) BİLDİREN FİİLLER ………………..70 5.2.2.4. DİĞER FİİLİMSİ FORMLAR …………………………………………….71 5.2.2.5. İMPERATİF (EMİR KİPİ) ………………………………………………...72 5.2.2.5.1. AKTİF (ETKEN) İMPERATİF ………………………………………….72 5.2.2.5.2. PASSİF (EDİLGEN) İMPERATİF ……………………………………...73 5.2.2.6. DİLEK KİPİ ……………………………………………………………….74 5.2.2.7. GEÇMİŞ ZAMAN DİLEK KİPİ ………………………………………….74 5.2.2.8. PARTIZIPIUM (ORTAÇ) PASSİVİ ……………………………………...74 5.2.2.9. NOMINA ACTIONIS (İŞ ve EYLEM İSİMLERİ) ……………………….75 5.2.2.10. DÜZENSİZ FİİL MANU “OLMAK, VAROLMAK” …………………...75 5.2.2.11. -LALANİ İLE BİTEN FİİL FORMLARI ………………………………..76 5.3. SENTAX (SÖZ DİZİMİ) ………………………………………………………76 6. ÖRNEK URARTU YAZITLARI ………………………..……………………...82 7. SONUÇ ………………………………………………………………………….89 8. KAYNAKLAR ……………………………………………………….………….93 9. ÖZET-SUMMARY ……………………………………………………….….....99 9.1. ÖZET …………………………………………………………………………..99 9.2. SUMMARY …………………………………………………………………..100 10. EKLER …….....................................................................................................101 10.1. URARTUCA-TÜRKÇE SÖZLÜK …………………………………………101 10.2. URARTU ÇİVİ YAZISININ İŞARET LİSTESİ …………………………...110 10.3. HARİTA, RESİM VE TABLOLARIN AÇIKLAMASI ……………………113 1 1. GİRİŞ 1.1. KONUNUN ÖNEMİ VE AMACI Ünlü tarihçi Herodot’un Alarodiler 1 ; kutsal kitaplardan Tevrat’ın ise, Ararat Halkları olarak tanımladığı Urartular; Van (Tuşpa) ili başkent olmak üzere, geniş bir coğrafyaya egemen olarak, iki yüz yıldan fazla hüküm sürecek büyük bir krallık kurmuşlardır. Urartular bu dönemde, Doğu Anadolu Bölgesi’ne altın çağlarını yaşatmışlardır. Birçok antik uygarlığa ait yazılı belgelerde ve dini kitaplarda hakkında bilgiler bulunmasından dolayı hem tarihsel hem de dinsel açıdan büyük bir öneme sahip olan Tufan Olayı (Nuh Tufanı) ’nın sonucunun gerçekleştiğine inanılan Ararat (Ağrı) Dağı’nın bulunduğu bölgelere hakim ve yazı kültürüne sahip olan ilk halk topluluğu Urartular’dır. Günümüzden 2500-3000 yıl önce yaşamış olmalarına rağmen, birçok görkemli mimari yapıda ve sanat eserinde yer alan Urartu yazıtları, adeta, tarihin tanıklığını yeniden yaşamaya davet etmektedir. Anlaşılacağı gibi, Urartu Uygarlığı’nın ve bu uygarlığa ait yazı ve dil kültürünün bilimsel verilerle araştırılması, sadece Anadolu ve Yakındoğu’yu değil tüm dünyayı ilgilendiren büyük bir öneme sahiptir. Bu çalışmanın temel amacı; büyük bir tarihsel öneme ve değere sahip olan Urartular’ın çivi yazılı belgelerinin verileriyle, Urartu Dili’nin Yapısal Özellekleri (Fonolojik ve Morfolojik Yapısı) hakkında bilgiler sunabilmektir. Aynı zamanda Urartular’ın tarih ve kültürlerini (özellikle dil ve yazı alanlarında) kökenleri ile değerlendirerek konunun anlam bütünlüğünü daha da belirginleştirebilmektir. Bu kapsamlı yönü ile çalışma; daha açıklayıcı bir özellik kazanarak, konu hakkında ön bilgi sahibi olmayan kesimlere de hitap ederek önemli bilgiler sunabilmektedir. 1 I. M. Diakonoff, Alarody, VDI 212 (1): 1995, 116-123 Yüklə 0,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|