Xi. YÜZyilda tao-klarceti BÖlgesinde tüRK
Yüklə 424,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Turkish Studies
- Patmut‟iwn Aristakisi Lastiverte‟woy; Aristakes Lastivertc‟i‟s History
- Vekayi-Nâmesi (952-1336) ve Papaz Girgor‟un Zeyli (1136-162)
- Trabzon İmparatorluğunun Tarihi
- Türk-Gürcü İlişkileri
- Early Medieval Georgian Monasteries in Historic Tao, Klarjet‟i and Šavšat‟i
710
Ömer SUBAŞI
ölümünden çok kısa zaman önce babasının topraklarına geri dönme izni verildi. 25 Prens, imparatorluk topraklarından ayrılıp Tao bölgesindeki Bana‟ya (Penek) ulaĢtığı sırada Ġmparatorun öldüğü ve yerine kardeĢi Konstantinos‟un (1025-1028) tahta geçtiği haberi geldi (1025). II. Basileios‟un ölümü ve Selçuklu akınlarının doğurduğu tehlikeler sonucunda Abhazia ve Kartli Krallığı ile Bizans‟ın arasındaki düĢmanlıklar ortadan kalkmıĢ; böylece bu güçler arasında bir ittifak kurulmuĢtu. 26 Bagrat‟ın geliĢinden iki yıl sonra babası Kral Giorgi, 1027 yılında 31 yaĢında öldü; yerine Bagrat, kral olarak tahta çıktı (1027-1072). 27 Bagrat, henüz dokuz yaĢında tahta çıktığında kendinden önce yaĢanan savaĢın yıkım ve tahribatı Abhazia monarĢisinin dengesini ciddi bir Ģekilde etkilemiĢti. Giorgi‟nin akıllı ve görkemli dul eĢi Mariam Artsruni, hem küçük Bagrat için ülkeyi yönetti hem de Bagrat‟ın uzun hâkimiyet döneminde oğlu ile ülkenin siyasi hayatını da ekilemeye devam etti. Fakat Girogi‟nin ölümünden sonra ülkede meydana gelen otorite boĢluğu sırasında Liparit Orbelyan bütün Kafkasya yöneticileri arasında ve Abhazia Krallığı içerisindeki en güçlü adam olmuĢtu. 28
aznavuru ile krala isyan ederek, büyük bir kafileyle Bizans‟a gidip; Ġmparator Konstantinos‟a ilhak ettiler. Ġmparator iki yıl sonra mabeyincisi ile büyük bir orduyu Doğuya gönderdi. 29 Mabeyinci, kısa zamanda Trialet bölgesinde eristavlar esitavı 30 Liparit ve oğullarının sahip olduğu Klde-Karni kalesine kadar geldi. Burada yapılan anlaĢma teklifi reddedilince birkaç küçük çarpıĢma vuku bulduğu sırada bazı aznavurlar çekilerek kalelerini Mabeyinciye teslim ettiler. ġavĢat Eristavı Çancuh Panel, ġavĢat ve Klarceti‟de bulunan Tseft (Tisfet-Atalar) ve Garkloba (Garkulk-Gelklob- Çoraklı) Kalelerini terk ederek Bizanslılarla birleĢti. 31 Bu olaylar yaĢanırken ġavĢat‟ın hazin durumunu gören Tibet Kilisesi Piskopos Saba Mtbevari, Tibet kilisesinin giriĢine bir kale yaptırıp; Kilisenin yerini tahkim ederek adını Sveti koydu. 32 Ardından psikopos, ġavĢat bölgesinin tamamını zapt edip Kral Bagrat‟ın hizmetine girdi. Saba Mtbevari, 1028‟de Bizans ordularının saldırılarına karĢı kralı baĢarıyla savundu ve kısa zaman önce Bizanslılar tarafından iĢgal edilen ġavĢat, yeniden piskopos sayesinde kralın eline geçti. Piskopos Saba‟nın bu sadakati kendisine
25 Forsyth, A.g.e., p.581; Aristakes, Ġmparatorun, üç yıl sonra Abhazia kralının oğlunu pek çok hediye ile serbest bıraktığını iletmektedir. Lastivertli Aristakes, Patmut‟iwn Aristakisi Lastiverte‟woy; Aristakes Lastivertc‟i‟s History, Trans.: Robert Bedrosian, New York 1985, p.27. 26 M. Fahrettin Kırzıoğlu, Ani Şehri Tarihi (1018-1236), Ankara 1982, s.4. 27 Urfalı Mateos bu olayı kısaca Ģöyle iletir: Bu yılda, Gürcistan kralı Gurgi‟de öldü. Bunun yerine, oğlu Bagrat tahta çıkarıldı. Bu, bütün Gürcistan‟ı hâkimiyeti altına aldı. Urfalı Mateos, Vekayi-Nâmesi (952-1336) ve Papaz Girgor‟un
s.51; Brosset, A.g.e., s.270,271. 28 Ronald Grigor Suny, The Making of the Georgian Nation, Indiana Universty Press 1994, p.33; Allen, A.g.e., p.88. 29 Doğası itibariyle, ġarkın zengin devletlerine mensup Bizans Ġmparatorluğu‟nda, eyaletlerde aĢağılama ve yoksulluk, kötü muamele ve yağma sürerken, öteden beri adet olduğu üzere sadece saray ve baĢkent servet içinde yaĢıyordu. KarĢılıklı çıkarları zafiyet yaratmadan sıkı bir ittifakla bağlamak varken, imparatorluğun birbirine uymayan kısımlarını muhafaza için yegâne vasıta kaba kuvvetti. Jakob Philipp Fallmerrayer, Trabzon İmparatorluğunun Tarihi, Ter.: Ahmet Cevat Eren, Yay. Haz.: Celalettin Yavuz-Ġsmail Hacıtettahoğlu, Not. Ġbrahim Tellioğlu, TTK Yay. Ankara 2011, s.17. 30
birleĢtirilmesiyle oluĢmuĢtur ve zamanla mahalli idareci haline gelmiĢtir. Ayrıca büyük bir orduya hükmeden ve belli bir eyalete sahip olan Ģahıslara verilen isimdir. Tellioğlu, Türk-Gürcü İlişkileri,s.12; N.N. ġengeliya, “XI-XIII. Yüzyıl Gürcü Tarihçilerine Göre Selçuklular”, Tarih İncelemeleri Dergisi, Çev.: Mehmet Mürselov, C. XXII, Sayı 2, Aralık 2007, s. 229; Allen, A.g.e., p.237. 31 Mariam Lordkiphanizde, Georgia in The XI-XII Centuries, Tbilisi 1987, p.61. 32 Gurgen‟in oğlu olup Kuh lakabını taĢıyan AĢot, ġavĢat bölgesine hakim olduktan sonra ġavĢat‟ta Tibet kilisesini inĢa ettirdi. Wachtang Djobadze, Early Medieval Georgian Monasteries in Historic Tao, Klarjet‟i and Šavšat‟i, Franz Steiner Verlag Stuttgart 1992, p.218;Stephan H. Rapp, Studies in Medieval Georgian Historiography: Early Texts and Eurasian Contexts, Lovanıı in Aedibus Peeters 2003, p. 359. Yüklə 424,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|