8
hazırlamalı olan şəxsə müvafiq tarixdən bir ay, iki həftə və bir həftə öncə bu barədə icbari xəbərdarlıq göndərmək
məqsədəuyğun olardı.
• Səhmdarların tələbi, və ya rəhbər orqanların qərarı əsasında məlumatın hazırlanmasını və səhmdarlara açıqlanmasını
təmin etmək.
Korporativ idarəetmə müşaviri müxtəlif maraqlı tərəflərlə ünsiyyətdə olan şəxsdir. Bu baxımdan o, həmin
tərəflərə şirkətin fəaliyyətləri barədə məlumat verə bilməlidir. Buna görə də, Korporativ idarəetmə müşaviri
açıqlana bilən, yəni şəxsin və ya orqanın tələbi ilə verilən və ya dərc edilən məlumatlardan xəbərdar olmalıdır.
Korporativ idarəetmə müşaviri şirkətdə açıq məlumat siyahısının və məlumatın özünün olmasını təmin etməlidir.
Bu məqsədlə, həmin şəxs məlumatın müvafiq səlahiyyətə malik olan orqanlar tərəfindən vaxtında hazırlanmasına
nəzarət etməlidir.
“Daxili” səviyyədə - Korporativ idarəetmə müşaviri şirkətdə əsasnamələr və normativ sənədlərin düzgün və
vaxtında icrası üçün müvafiq sənədlərin hazırlanması və nüsxələrinin saxlanmasını təmin edir. Əslində, korporativ
idarəetmə müşavirinin bu sahədə vəzifəsi səhmdarların, rəhbər orqanların və digər şəxslərin tələblərini qarşılayan
sənəd dövriyyəsi və məlumat mübadiləsini təmin etməkdir. Korporativ idarəetmə müşavirinin bununla bağlı əsas
vəzifələri aşağıda təsvir edilir.
• Açıqlanmayan məlumatın saxlanmasını təşkil etmək və onun səlahiyyətli şəxslərə təqdim edilməsinə nəzarət etmək.
Korporativ idarəetmə müşaviri hansı növ məlumatın açıqlanmayan - məxfi və ya kommersiya sirri olmasını
bilməlidir. Ümumilikdə, korporativ idarəetmə müşavirində bir neçə siyahı olmalıdır: açıqlana bilən məlumatların
siyahısı, məxfi hesab edilən (xidməti) məlumatın siyahısı, və kommersiya sirrini təşkil edən məlumatın siyahısı.
4
Şirkətdə bu növ məlumatların siyahısı yoxdursa, onun hazırlanmasını təmin etmək lazımdır. Korporativ idarəetmə
müşaviri həm də şirkətin əsasnaməsinin mövcud olmasını və səhmdarlara, şirkətin vəzifəli şəxslərinə, habelə
səhmdar olmayan şəxslərə məlumatın verilməsi məsələlərinin bu sənəddə tənzimlənməsini təmin etməlidir.
Açıqlanmayan məlumat kiməsə təqdim edilən zaman korporativ idarəetmə müşaviri məlumatı alan şəxsə
məlumatın statusunu bildirməli və şəxsin bu məlumatın icazəsiz açıqlanmasına görə daşıdığı məsuliyyəti
qəbul etməsini təsdiqləyən sənədləri toplamalıdır. Bu məqsədlə korporativ idarəetmə müşaviri müvafiq qey-
diyyat kitablarının aparılmasını, və qeyd edilən öhdəlik bəyanatlarının və digər lazımi sənədlərin nüsxələrinin
saxlanmasını təşkil etməlidir. Bu işi görən zaman şirkətin hüquq departamenti ilə yaxından əməkdaşlıq etmək
məqsədəuyğundur.
• Şirkətin sənədlərinin müvafiq şəkildə təsdiq edilmiş nüsxələrinin saxlanmasını təşkil etmək:
Şirkətin nizamnaməsi və ona edilən əlavələr\düzəlişlər, şirkətin nizamnamə razılaşması, şirkətin
•
dövlət qeydiyyatı barədə şəhadətnamə;
Ümumi yığıncaq, müşahidə şurası, idarə heyəti və audit komitəsinin əsasnamələri, digər əsasnamələr\
•
reqlamentlər və onlara əlavələr\düzəlişlər;
Səhmdarların ümumi yığıncağının protokolları və ümumi yığıncağa hazırlaşan zaman səhmdarların
•
tanış olduğu materiallar;
Müşahidə şurası və kollegial icra orqanının yığıncaqlarının protokolları (kollegial orqan sədrinin və
•
ya təkbaşcı icra orqanının sərəncamı və qərarları);
Audit komitəsinin yığıncağının protokolları;
•
4
Bax: İnformasiya əldə etmək haqqında AR Qanunu (30.09.2005); Kommersiya sirri haqqında AR Qanunu (04.12.2001);
AR Mülki Məcəlləsi
(Mad.1078-46) (01.09.2000).
Korporativ İdarəetmə Müşavirinin Funksiyaları və Vəzifələri
9
KORPORATİV İDARƏETMƏ MÜŞAVİRİ: AZƏRBAYCAN ŞİRKƏTLƏRİ ÜÇÜN TÖVSİYƏLƏR
Audit komitəsinin və şirkətin auditorunun yekun rəyləri;
•
Illik maliyyə hesabatları;
•
Səhmlər və digər qiymətli kağızların emissiya prospektləri;
•
Şirkətə aidiyyəti şəxslərin siyahısı, onlara məxsus səhmlərin sayı və kateqoriyası (növü);
•
Qanunla, şirkətin nizamnaməsi, onun normativ sənədləri, ümumi yığıncaqların qərarları, müşahidə
•
şurası və idarə heyəti tərəfindən qərara alınan digər sənədlər.
Korporativ idarəetmə müşaviri yuxarıda qeyd edilən bütün sənədlərin müvafiq şəkildə təsdiqlənmiş nüsxələrinə
malik olmalıdır. Ilk növbədə bu ona görə lazımdır ki, bu sənədlərin əsilləri itirildikdə onları bərpa etmək mümkün
olsun. Ikincisi, müxtəlif nəzarət orqanları və digər maraqlı tərəflərlə ünsiyyətdə olan zaman müvafiq sənədlərin əl
altında olması hər zaman lazımdır.
• Şirkət rəsmilərinin və səhmdarların tələbi əsasında sənədlərin təsdiqlənmiş nüsxələrini təqdim etmək.
Səhmdarlar və digər rəhbər şəxslər heç bir maneə olmadan lazım olan sənədlərin nüsxələrini ala bilməlidir və
korporativ idarəetmə müşaviri bu hüquqlardan istifadə edə bilmələrini təmin etməlidir. Bundan əlavə, korporativ
idarəetmə müşaviri şirkətdə məlumatla “tanış olma” anlayışının nə demək olduğunu aydın müəyyən edilməsini
təmin edir (məsələn, bax: Səhmdarların ümumi yığıncağı barədə nümunəvi Əsasnamə).
Bundan əlavə sənədləşmə sisteminin düzgün qurulması da son dərəcə əhəmiyyətlidir. Bu məsələdə korporativ
idarəetmə müşaviri Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 27 sentyabr 2003-cü il tarixli 935 saylı Fərmanı ilə
təsdiq edilmiş “Dövlət hakimiyyəti orqanlarında, idarə, təşkilat və müəssisələrində kargüzarlığın aparılmasına dair
Təlimat”dan faydalana bilər. Bu Təlimat şirkətin öz karguzarlıq sisteminin qurulması üçün nümunə kimi istifadə
edilə bilər.
• Mütəmadi olaraq şirkətin sənədlərinin qanunvericiliyin tələblərinə cavab verməsini yoxlamaq və onlara əlavə və
düzəlişlərin edilməsi barədə təkliflər hazırlamaq.
Şirkətin bütün sənədləri qüvvədə olan normativ tələblərə uyğun olmalıdır. Qanunvericiliyin tez-tez dəyişdiyini
nəzərə alsaq, korporativ idarəetmə müşaviri bu dəyişiklikləri daim izləməli və şirkətin sənədlərində dəyişiklik
edilməsinə ehtiyac yaranan zaman bu barədə müvafiq bölmələrə və rəhbərlərə vaxtında məlumat verməlidir.
Bəzən yeni normativ aktlarda müəssisə sənədlərinin həmin aktların tələblərinə uyğunlaşdırılması üçün müəyyən
vaxt verilir. Belə bir müddət təyin olunarsa, korporativ idarəetmə müşaviri bu faktı nəzərə almalı və həmin tarixi
öz iş cədvəlinə daxil etməlidir.
• Nizamnamələr, əsasnamələr və digər sənədlərin hazırlanması və təsdiq edilməsinə ehtiyac olması barədə idarəetmə
orqanlarına tövsiyələr vermək.
Korporativ idarəetmə müşaviri, məcazi mənada, məlumat mərkəzidir, buna görə də o qanunvericilik və daxili
sənədlərlə tənzimlənməyən məsələlər barədə idarəetmə orqanları və ayrı-ayrı məsul şəxslərdən məlumat almalıdır.
Korporativ idarəetmə müşaviri bu məlumatı təhlil edir, bu konkret məsələnin hansı konkret aktla tənzimlənməsini
müəyyən edir və bunun əsasında yeni sənədlər hazırlanmasını və ya mövcud sənədlərdə dəyişikliklər edilməsini
təklif edir. Bundan əlavə korporativ idarəetmə müşaviri korporativ idarəetmə ilə bağlı dünya təcrübəsindəki ən son
meyllərdən xəbərdar olmalıdır. O, bu sahədə olan son dəyişiklikləri bilməli və onların mümkün dərəcədə tətbiq
edilməsi barədə idarəetmə orqanlarına tövsiyələr verməlidir. Korporativ idarəetmə müşaviri həm də şirkətdə
“riayət et, ya da izah et\əsaslandır” prinsipinə riayət edilməsini təmin etməlidir. Əgər şirkət Azərbaycan Korpora-
tiv İdarəetmə Standartlarında əks etdirilən tövsiyələrə riayət etmirsə, onda müvafiq izahatlar və əsaslandırmalar
verə bilməlidir.
Korporativ İdarəetmə Müşavirinin Funksiyaları və Vəzifələri