Uşaq hüquqlarının araşdırılması
Yüklə 0,49 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Prosedur
- 5-ci sinif BİZ ÖZ SİNFİMİZ ÜÇÜN QAYDALAR YARADIRIQ Dərsin planı
- Dərsin məqsədləri
Prosedur Dərs 1 (sentyabr ayında) Müəllim boş qutunu, uşaq hüquqları kartlarını və onlara uyğun gələn bir, yaxud iki əşyanı stolun üstünə qoyur. Məsələn: Maddə 7, doğulandan ada sahib olmaq hüququ – yeni doğulan uşağı xatırladan əmzik; Maddə 28, təhsil almaq hüququ – kiçik bir karandaş. Sonra müəllim planı izah edir: Noyabrın 20-si Uşaq Hüquqları Günüdür. O vaxtadək hər şagird öz xəzinə qutusunu uşaq hüquqlarını xatırladan əşyalarla doldurmalıdır. Hər bir şagird hansı əşyanın hansı uşaq hüququna uyğun gəldiyinə qərar verir. Əvvəlcə hər şagird boş bir qutu götürür (qutu kartondan, taxtadan, yaxud dəmirdən ola bilər). Bu qutu rənglənir, bəzədilir və hansısa bir yerinə onun sahibi olan şagirdin adı yazılır.
Bütün şagirdlər uşaq hüquqları kartları kəsib hazırlayır, onları qısqaca (skrepkaya) keçirib öz xəzinə qutularına qoyurlar. Bundan sonra xəzinə ovu başlayır! Uşaqlar öz xəzinə qutularını necə hazırlamağa və onları necə bəzəməyə dair öz ideya və təkliflərini bir-birləri ilə bölüşürlər. Lazım gəldikdə, müəllim şagirdləri yapışqan, boya və fırça ilə təmin edir. Dərs 2 Uşaqlar öz materiallarını bir-birlərinə göstərir və öz xəzinə qutularını bəzəməyə başlayırlar. Onlar öz materiallarını bir-birləri ilə bölüşür, bir-birlərinə yardım edirlər. İkinci dərsdə uşaqlar əşyaları necə toplamağı müzakirə edirlər. Burada çox mühüm bir məsələ ondan ibarətdir ki, “Xəzinə ovu” tapşırığı şagirdlərin uşaq hüquqları ilə tanış olmasına və onları başa düşməsinə böyük kömək edir. Onlar yalnız müəyyən bir uşaq hüququnun mahiyyətini başa düşdükləri halda həmin hüquqa uyğun gələn əşyanı seçə bilərlər. Xəzinə toplamağın bu mərhələsində şagirdlər öz ideyalarını bir-birləri ilə bölüşməli, tapdıqları əşyaları bir-birlərinə göstərməlidirlər: Kim hansısa hüquqa nəyinsə uyğun gəldiyini tapıb? Şagirdlərə bir-birlərinin ideyalarını köçürməyə icazə verilməlidir. Uşaqlar sanki bir yarışa girəcəklər: kimin xəzinə qutusu daha yaradıcı və daha orijinal olması ilə digər xəzinə qutularından daha gözəldir? Beləliklə, müəllimin uşaqlar arasındakı bu yarışa əlavə stimul verməsinə ehtiyac qalmır. Dərs 3 Uşaq Hüquqları Günündən (noyabrın 20-sindən) bir həftə əvvəl: Bütün uşaqlar topladıqları əşyaları öz partalarının üzərində mini-sərgi şəklində nümayiş etdirirlər. Onlar heç də bütün uşaq hüquqlarını bu və ya digər əşya ilə tərənnüm etməyə məcbur deyillər. Uşaqlar bu və ya digər əşyanı hansı səbəbdən seçdiklərini bir-birlərinə izah edirlər. Müəllim hər hansı əşya ilə bağlı öz şəxsi rəyini bildirmir, o, uşaqların təqdim etdiyi hər bir əşyaya görə məmnun olduğunu ifadə edir. Müəllimin rəhbərliyi ilə sinfin şagirdləri sərginin məktəbdəki digər şagirdlərə də nümayiş olunmasının yollarını müzakirə edirlər. Sərgidə nümayiş etdirmək üçün əşyalarımızı qoya biləcəyimiz elə bir şüşə vitrin varmı? Biz məktəbdə bir informasiya lövhəsi yaradaqmı? Biz noyabrın 20-də öz sinif otağımızı uşaq hüquqları muzeyinə çevirəkmi? Bəlkə, paralel dördüncü sinif də eyni planı işləyib hazırlayıb. Onda biz topladığımız əşyaları bir-birimizlə necə paylaşa bilərik? Biz məktəb direktorunu, direktor müavinini, başqa müəllimləri, valideynləri, yaxud məktəbin təsərrüfat işçilərini də sərgiyə dəvət edəkmi? Sərgimizin hansısa bir şəkildə açılış mərasimi olsunmu? Bunun üçün məşq etmək, şeir qoşmaq və bu şeirə mahnı bəstələmək lazımdırmı? Və ilaxır. Dərs 4 Uşaq Hüquqları Günü, noyabrın 20-si (bəlkə də bundan bir gün əvvəl) Şagirdlər sərgi təşkil edir və digər şagirdləri məlumatlandırmağa çalışırlar. Təşkil edilmiş rəsm sərgisində açılış nitqi olaraq Uşaq Hüquqları Günü haqqında qısa çıxış etməyin lazım olub-olmadığına müəllim özü qərar verir. 5-ci sinif BİZ ÖZ SİNFİMİZ ÜÇÜN QAYDALAR YARADIRIQ Dərsin planı Əsas sual / dərsin mövzuları Əsas tapşırıq Əyani vasitələr Dərs 1
Bu sinifdə hər kəsin malik olduğu hüquqlar hansılardır? Ayrı-ayrı qruplarda iş, şagirdlər öz sinifləri üçün təklif etdikləri qaydaların siyahısını tərtib edirlər. A4 ölçülü vərəqlər (hər qrup üçün bir ədəd)
Dərs 2 Qaydanı yaxşı qayda edən nədir? Niyə qaydalar adama xoş görünməyə bilər? Niyə onlar faydalı ola bilər? Şagirdlər qaydalar və nizam prinsipi barədə fikirləşirlər. Demokratiyada qaydaların əsas prinsiplərinə dair tezislər cədvəli. A4 ölçülü vərəqlər Dərs 3
Uşaq hüquqları sinifdə necə həyata keçirilə bilər? Ayrı-ayrı qruplarda iş, şagirdlər uşaq hüquqları ilə ahəng təşkil edən qaydalar işləyib hazırlayırlar. Şagirdlərin surətini çıxardığı və ya özlərinin yazdığı tezislər cədvəli Dərs 4
Ayrı-ayrı qruplarda qaydalar işləyib hazırlamaq və onları bütün sinifdə razılaşdırmaq Şagirdlər öz fikirlərini müqayisə edir və sinifləri üçün hazırladıqları qaydalarla bağlı yekdil qərara gəlməyə çalışırlar. --
Biz sinifdə tətbiq etdiyimiz qaydalara insan hüquqları, yaxud uşaq hüquqları nöqteyi- nəzərində yanaşsaq görərik ki, bu qaydaların effekti özünü təkcə sinif otağında sakitliyin və əmin-amanlığın təmin olunmasında göstərmir, həmin qaydaların təsirləri çox-çox uzaqlara gedib- çıxır. İnsan hüquqları və uşaq hüquqları quru hüquq normaları toplusu deyil. Bu hüquqların işləməsi və səmərəli olması üçün onlar bizim gündəlik həyata bərabərlik və ədalət gətirmək səylərimiz üçün bir vasitə, təlimat rolu oynamalıdır. Məktəb şagirdlər üçün çox mühüm bir elementdir, müəyyən mənada hətta onların gündəlik həyatının özəyidir. Hətta bundan da vacib bir şeydir: məktəb şagirdlərin cəmiyyətdə necə hərəkət etməyi öyrəndikləri yeganə yerdir. Məktəb, başqa sözlə desək, sinif otağı və bütövlükdə məktəbin binası, eləcə də məktəbin heyəti və rəhbərliyi cəmiyyətin miniatür modelini – mikro-cəmiyyəti formalaşdırır. Şagirdlərin burada öyrəndikləri, etdikləri və yaşadıqları hər bir şeyin, faydalı və ya faydasız olmasından asılı olmayaraq, sinif otağından və məktəb icmasından kənar dünyada nə vaxtsa təkrarlanmaq ehtimalı çox böyükdür. Hüquq və vəzifə bir-birini tamamlayan iki anlayışdır. Onlar gecə və gündüz, yaxud yay və qış kimi bir-biri ilə ahəng təşkil edirlər. Hüquq və vəzifə bir-birindən asılıdır. Hüquqların və vəzifələrin qarşılıqlı asılılığını dərk etmədən insan və uşaq hüquqlarını başa düşmək mümkün deyil. Bu layihə əsas diqqəti Uşaq hüquqları haqqında Konvensiyanın aşağıdakı maddələri üzərində cəmləyəcək: Maddə 12. Fikrimizin eşidilməsi; Maddə 13. Özümüzü ifadə etmək azadlığı; Maddə 28. Təhsil hüququ və Maddə 31. İstirahət və asudə vaxt hüququ. Yüklə 0,49 Mb. Dostları ilə paylaş:
|