90
РЕЗЮМЕ
РОЛЬ СЕМИНАРОВ В ПРОЦЕССЕ ФОРМИРОВАНИЯ
ЛИЧНОСТИ СТУДЕНТА
Рзаева С.Б.
Ключевые слова: семинарские занятия, студент, качество, личность, нравственные
ценности, самостоятельное творчество
Статъя посвящена роли высших учебных заведений во всестороннем развитии
молодого поколения, в приобретении ими высоких нравственных качеств и формировании
их как личности. Семинарские занятия играют важную роль в процессе усвоения студентами
теоретических знаний, в проявлении самостоятельной творческой активности и развитии
научно-педагогического мышления. Каждое семинарское занятие должно соотноситься с
традициями и нравственными ценностями общества.
SUMMARY
ROLE OF SEMINARS IN THE FORMATION OF STUDENTS’ PERSONALITY
Rzayeva S.B.
Key words: seminar, student, quality, personality, moral values, information exchange,
independent activity
The article is devoted to the essential role of the institutions of higher education, where a
young generation gains intellectual and moral values, and their personality is formed. Seminars play
significant role in the process of gaining theoretical knowledge by students, in developing
scientific-pedagogical consciousness and demonstrating independence in creative work. Each
seminar should follow the traditions and moral values of the society.
Daxilolma tarixi:
İlkin variant
10.04.2017
Son variant
27.09.2017
Tələbələrin şəxsiyyət kimi formalaşmasında seminar məşğələsinin rolu
91
UOT 004.5
YENİ RƏQƏMSAL VİZUAL MƏDƏNİYYƏT VƏ İNCƏSƏNƏT
KƏRİMOVA MƏLƏK FERUZ qızı
Xəzər Universiteti, doktorant
e-mail: mkerimova@khazar.org
Açar sözlər: rəqəmsal mədəniyyət, incəsənət, toxunmatik cəmiyyət
İnternet və kompüter texnologiyasının həyatımıza daxil olması nəinki yaşam tərzimizi, eyni
zamanda düşüncə tərzimizə də öz təsirini göstərmişdir. 1990-cı illərdə bəzi insanlar tərəfindən
istifadə edilən kompüterlər bu illər ərzində evlərə daxil olmağa və sürətlə yayılmağa başladı.
Günümüzdə isə bir anlıq internetsiz, mobil telefonsuz, kompütersiz həyatı təsəvvür etmək
çətinləşmişdir. İnsanların texnologiyaya sürətli ayaq uydurmaları, texnologiyanı həyatlarının
mərkəzinə qoymaları, öz kimlik, sosial yaşamlarını yenidən qurmaları bəzən qorxuducu
görünməkdədir. Dünyanın ümumi mənzərəsinə baxıldığı zaman texnologiyadan istifadə etməkdən
imtina etmək və ya bu inkişafa ayaq uydurmaq üçün cəhd etməmək imkansız kimi görünməkdədir.
Dünyada baş verən texnoloji dəyişikliklərin bütün mədəniyyətlərə təsiri qaçılmazdır. Bəs
mədəniyyət nədir? Mədəniyyət termini ilk dəfə 1767-ci ildə Şotland filosofu A. Fergüson tərəfindən
işlədilmişdir [5]. Mədəniyyətin iki sahəsi maddi və mənəvi mədəniyyət bir-biri ilə qarşılıqlı
əlaqədədir. Mədəniyyətin dar və sadə anlamda incəsənət, folklor, etik normaları əhatə etdiyi,
kontekstual anlamda hər hansı hadisənin və ya insanın özünün inkişaf səviyyəsinin keyfiyyət
xarakteristikasını, elmi anlamda təbiətin,insanın özünün və cəmiyyətin dərk edilməsi və
dəyişdirilməsi, nəticədə, yaranmış mənəvi və maddi dəyərlər və normalar, habelə onların istehsalı,
saxlanması, istifadə edilməsi və translyasiyası üsulları kimi qiymətləndirilməkdədir [4].
Müasir cəmiyyətin mədəniyyətinin strukturuna da təhsil və tərbiyə, elm və texnologiya,
incəsənət, iqtisadiyyat, hüquq, təşkiletmə və idarəetmə, informasiya, mətbuat, turizm, həyat tərzi,
dil, mədəni irs, səhiyyə, ekologiya və digər həyat təminatı sistemləri, ideologiya din, etika, daxili
siyasət və beynəlxalq münasibətlərin daxil olduğu da qeyd edilməkdədir [4].
Beləliklə, mədəniyyət anlayışının çox geniş anlayış olduğu, elm və texnologiyanın da,
incəsənətinin də bu anlayışın altında birgə yer aldığı görülməkdədir. Yeni rəqəmsal vizual
mədəniyyətin də istənilən fəaliyyət sahəsinə, eyni zamanda incəsənətə təsiri inkaredilməzdir.
Yeni texnologiyalar yeni ünsiyyət tərzi ilə də bizləri qarşılaşdırmaqdadır. Artıq interaktiv
ünsiyyət anlayışı mədəniyyətlərə daxil olmuşdur. İnteraktiv ünsiyyət geniş anlamda “rəqəmsal
mədəniyyətin” nəticəsi kimi qarşımıza çıxır. Bilik, görüntü və səslər artıq rəqəmsal məlumat
xarakteri daşıyır. Günümüzdə artıq rəqəmsal məlumatla tanışlığın yaşı aşağı çəkilmişdir. Dil
sərhədlərinin aşıldığı və vizual simvolların istifadə edildiyi yeni cəmiyyət, yeni mədəniyyət tərzi ilə
cəmiyyəti üzləşdirməkdədir. “İnsanları yeni rəqəmsal vizual cəmiyyətin üzvü kimi çıxış etməyə nə
vadar edir?” sualı da düşündürücüdür. Bu suala cavab olaraq da insanların sosial və psixoloji
mənbəli ehtiyaclarının olduğunu qeyd etmək lazımdır. Texnologiya və internet də insanların
ehtiyaclarını qarşılamada əsas vasitələrdən biridir. Sosial və psixoloji ehtiyacları ödəmək məqsədi
ilə bir araya gələn insanlar öz adlarını, cinsiyyətlərini, haralı olduqlarını gizlədərək yaratdıqları
“ideal mənlik və kimliklərini” yaradır. Beləliklə “yeni kimlik” başqa bir xəyali insanla (kimliklə)
tanış olmaqda və ünsiyyət qurmaqdadır. Beləcə toxunmatik cəmiyyət və yeni ünsiyyət tərzi ortaya
çıxmaqdadır. Artıq insanlar duyğularını müxtəlif şəkillər vasitəsi ilə (qəzəbli, gülən, ağlayan və
s.üzlər) ifadə edirlər.
Sumqayıt Dövlət Universiteti – “ELMİ XƏBƏRLƏR”– Sosial və humanitar elmlər bölməsi
Cild 13 № 3 2017