International Symposium on Turkish-Islamic Culture in Sinop From Past to Present / 5-7 October 2018
18
EBU HANİFE ŞARİHLERİ ARASINDA SÎNOBÎ’NİN YERİ VE ÖNEMİ
Yunus ÖZTÜRK
*
Öz
Ebu Hanife’nin Fıkhu’l-ekber adlı risalesi, itikadi konuları belirli bir sistem içerisinde ele alan
erken dönem eserlerdendir ve bu sebeple Maturidilik ve Eş’arilik gibi büyük itikadî ekollerin
temsilcilerinin kelami düşüncelerine referans olmasının yanında Osmanlı İmparatorluğu zama-
nında da birçok şerhi yapılmıştır. Bu şerhlerden birini telif eden de İlyas b. İbrahim es-Sînobî’dir.
Sînobî’nin Fıkhu’l-ekber Şarihi şeklinde anılması, kendisi ve eserleri hakkında üzerinde araştırma
yapılmasını gerekli kılacak önemli bir nedendir. Fıkhu’l-ekber şerhlerinin sayıca çokluğu sebe-
biyle, araştırmamızı Ali el-Kari, el-Mağnisavi ve Bahaeddinzade gibi âlimlerin şerhleri ile kayıt-
landırmış bulunmaktayız. Bildiride Sînobî’nin şerhini Fıkhu’l-ekber’e yazılmış diğer şerhlerle
karşılaştırarak eserin farklı ve özgün yönleri belirlenmeye çalışılacaktır. Bu şekilde Sînobî’nin
ilmi arka planı, şerhte izlediği yöntem ve diğer şarihlerden ayrıştığı yönler tespit edilmiş olacaktır.
Bütün şerhler dikkate alındığında tüm konular üzerinde yapılacak bir çalışmanın ciddi yekün tu-
tacağı aşikârdır. Bu sebeple karşılaştırmayı belirlenmiş konular üzerinden gerçekleştirmeyi plan-
lanmaktayız.
Anahtar Kelimeler: Kelam, Ebu Hanife, el-Fıkhu’l-Ekber, İlyas b. İbrahim es-Sînobî, Şerhu’l-
Fıkhı’l-Ekber.
*
Arş. Gör. Hitit Üniversitesi, ozturkyunus52@hotmail.com
Uluslararası Geçmişten Günümüze Sinop’ta Türk-İslam Kültürü Sempozyumu / 5-7 Ekim 2018
19
The Place and Importance of Sînobî among Other Ebu Hanife Commentators
Abstract
Ebu Hanife’s al-Fiqh al-Akbar was taken as reference by Maturidite and Esharite scholars and
also had a great number of commentaries in Ottoman Empire due to the fact that it was one of the
earliest books on doctrines of Islam within a genuine method. One of the commentators was Ilyas
b. Ibrahim es-Sînobî. Sînobî has been called as Sarih/Commentator al-Fiqh al-Akbar and thus a
research on him may be important. In this paper, Sinobi’s commentary will be compared with
other Sharhs of al-Fiqh al-Akbar. We have considered that there are a great number of Sharh on
al-Fiqh al-Akbar. Hence the research will be restricted with copmarison between Sinobi’s com-
mentary and Ali al-Kari’s, al-Magnisavi’s and Bahaeddinzade’s. The aim of the paper is to un-
derstand Sinobi’s scientific background, the method he followed in his commentary, and main
differences between him and other commentators. Due to the limits of a paper, despite the all
topics of the commantaries, the research will be done in certain topics.
Keywords: Kalam, Ebu Hanife, al-Fiqh al-Akbar, İlyas b. İbrahim es-Sînobî, Şerhu’l-Fıkhı’l-
Ekber.
International Symposium on Turkish-Islamic Culture in Sinop From Past to Present / 5-7 October 2018
20
CANDAROĞLU VE OSMANLI DÖNEMLERİNDE
SİNOP’TA YETİŞEN HEKİMLER VE FEN BİLGİNLERİ
Ali BAKKAL
*
Öz
Bu çalışmanın amacı Candaroğulları ve Osmanlı dönemlerinde Sinop’ta yetişen hekimler ile fen
bilginlerini tespit etmektir. XIII. yüzyıl başlarında Trabzon’daki Komnenoslar’ın kısa süreli ege-
menliği istisna edilirse, Sinop 1214 yılından itibaren sırasıyla Anadolu Selçukluları (1075-1308),
Pervaneoğulları (1277-1322), Candaroğulları (1309-1461) ve Osmanlılar’ın (1300-1922) hakimi-
yeti altında kaldı. Bu süre içinde Sinop’ta başta dini ilimler olmak üzere hemen her alanda birçok
bilim adamı yetişti. Bu dönemde tıp ve fen bilimleri alanında yetişen ve eser veren bilim adamla-
rının isimleri şöyledir: Mü’min b. Mukbil (841/1438’de sağ), Abbas b. Hasan Efendi (18. yüzyıl
başı), Ömer Şifâî Efendi (ö. 1155/1742), Hoca Sakıb Efendi (ö.1228/1813), Hasan Fethi
(1316/1898’de sağ), İsmail Naili (1328/1910’de sağ), Mehmed Saîd (1340/1922’de sağ), Rıza
Nur (1879-1942), Sedat Tavat (1892-1973) ve Ali Şükrü Şavlı (1892-1980).
Anahtar Kelimeler: Sinop, Tıp, Mü’min b. Mukbil, Ömer Şifâî, Rıza Nur.
*
Prof. Dr., Akdeniz Üniversitesi, alibakkal52@gmail.com
Uluslararası Geçmişten Günümüze Sinop’ta Türk-İslam Kültürü Sempozyumu / 5-7 Ekim 2018
21
Physicians and Scientists who Grew Up in Sinop
in Candaroğulları and Ottoman Times
Abstract
The purpose of this study is to identify physicians and scientists who grew up in Sinop in Canda-
roğulları and Ottoman times. In the early XIII century, apart from the brief so vereignty of the
Komnenoslar in Trabzon, from 1214 on wards Sinop was under the rule of Anatolian Seljuks
(1075-1308), Pervaneoğulları (1277-1322), Candaroğulları (1309-1461) and Ottomans (1300-
1922) respectively. During this period, many scholars were present in almost every area in Sinop,
especially religious scholars. In this period, the names of scientists who work in the fields of
medicine and sciences are as follows: Mü’min b. Mukbil (841/1438), Abbas b. Hasan Efendi
(beginning of the 18th century), Ömer Şifâî Efendi (d. 1155/1742), Hoca Sakıb Efendi (d.
1228/1813), Hasan Fethi (1316/1898), İsmail Naili (1328/1910), Mehmed Saîd (1340/1922), Rıza
Nur (1879-1942), Sedat Tavat (1892-1973) and Ali Şükrü Şavlı (1892-1980).
Keywords: Sinop, Medicine, Mü’min b. Mukbil, Ömer Şifâî, Rıza Nur.
Dostları ilə paylaş: |