Uluslararasi

International Symposium on Turkish-Islamic Culture in Sinop From Past to Present / 5-7 October 2018 
 
 
8 
 
 
 
KEFEVİ’YE GÖRE HANEFİ MEZHEBİNİN TEŞEKKÜLÜ 
 
Mustafa YAVUZ 
*
 
 
Öz 
Mahmut b. Süleyman el-Kefevî, “el-Ketâib” adlı eserinin, Ebû Yusuf’la (ö. 182/798) başlatıp es-
Saymerî (ö. 436/1044-45) ile bitirdiği yaklaşık üç asırlık dönemi kapsayan ilk altı ketîbesini, mü-
tekaddimin dönemine, diğer bir ifade ile mezhebin teşekkül dönemi fukahasına ayırır. 
Tebliğimizde  bu  dönemi,  “kişiler”,  “eserler”  ve  “iktibaslar”  olmak  üzere  üç  ana  başlık  altında 
inceleyeceğiz. Böylece: 

 
Mezhebin hangi ilmî havzalarda, hangi zaman diliminde kimler kanalıyla yayıldığını 
isitatistikî bilgiler, haritalar ve tablolar halinde sunmaya, 

 
Bu zaman zarfında oluşturulan mezhep literatürü ile nasıl bir “mezhep bilgi sistemi” 
teşkil edildiği hususunu tablolar halinde göstermeye,  

 
Bir de iktibas zengini bir eser olan “el-Ketâib”deki iktibasların hangi gerekçelerle ya-
pıldığını örnekler üzerinden takdim etmeye çalışacağız. 
Anahtar Kelimeler: 
Kefevî, Hanefî Mezhebi, Mütekaddimûn, Fukahâ, Literatür. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
                                                             
*
  Öğr. Gör., İstanbul Üniversitesi, [e-mail] 
 

---

Uluslararası Geçmişten Günümüze Sinop’ta Türk-İslam Kültürü Sempozyumu / 5-7 Ekim 2018 
 
 
 
9 
 
 
 
The Formation of Hanafi School according to Kefevi 
 
 
Absract 
Mahmud  b.  Suleyman  el-Kefevi  reserves  first  six  ketibe  of  his  magnum  opus  el-Kataib,  to  the 
jurists (fuqaha) of muteqaddimun or formation period of Hanafi school which covers approxima-
tely three centuries. The biography of Abu Yusuf (d. 182/798) is the first biography of the section 
and it ends with el-Saymeri’s (d. 436/1044-5). 
In this paper we study this period under three headings: People, Books, Quotations. 
We will present, 

 
the spread of the Hanafi school with statistical information, maps and tables emphasising 
on scholarly environments, time periods and key personalities, 

 
the  formation  of  information  system  of  the  school  on  the  bases  of  scholarly  literature 
produced by Hanafi jurists, 

 
the reason of quotation employed by the author in his frequent quotations in el-Kataib.   
Keywords: Kefevî, the Hanafi school, Muteqaddimun, the Jurists, Books. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

International Symposium on Turkish-Islamic Culture in Sinop From Past to Present / 5-7 October 2018 
 
 
10 
 
 
 
MAHMUD B. SÜLEYMAN KEFEVİ’NİN KETÂİB’İ
 IŞIĞINDA ŞERİAT FİKRİ
 
 
Masum VANLIOĞLU 
*
     
 
 
Öz 
Allah (c.c.) ilk insan olarak yarattığı Âdem’i (a.s.) aynı zamanda şeriatın ve hukukun da ilk uy-
gulayıcısı  kılmıştır.  İlerleyen  süreçte  insanlığın  huzurunu  ve  düzenini  temin  edecek  olan  hu-
kuki/şer’i  düzenlemeleri  peygamberleri  vasıtasıyla  insanlığa  kademe  kademe  ulaştırmıştır.  Al-
lah’ın insanlara Emirler ve yasaklar göndermesi fikrinin kurumsal yapısı şeriat olarak adlandırıl-
maktadır.  Bazı  peygamberlere  kitap  veya  sahife  şeklinde  verilen  ilahi  mesajaların  tümü  inanç 
esasları yanında bir de davranış kuralları içermekteydi. Kefevi Ketâib adlı çalışmasında Hanefi 
mezhebinin fıkıh tarihini yazarken İslam şeriatının kendisine dayandığı peygamberler halkasını 
Şeriat sahibi peygamberler öne çıkararak kaleme almıştır. Ardından son peygamber Hz Muham-
med’e  indirilen  Şeriatı  ve  bu  şeriat  fikrinin  müçtehid  imamlar  dönemine  kadar  nasıl  geldiğini 
göstermek üzere bazı bölümler eklemiştir. Bu çalışmada biz Kefevi’nin şeriat fikrini sunuş biçi-
mini seçtiği peygamberlerle ilgili bölümde inceleyeceğiz. Ardından son şeriat ile önceki şeriatları 
birbirlerine  nasıl  bağladığına  bakacağız.    Ayrıca  Peygamberimizle  Ebu  Hanife  arasındaki  ilmi 
halkayı nasıl kurduğunu tahlil edeceğiz.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
                                                             
*
   Doktora öğrencisi, Isparta Süleyman Demirel Üniversitesi, 
[e-mail] 
 

---

Uluslararası Geçmişten Günümüze Sinop’ta Türk-İslam Kültürü Sempozyumu / 5-7 Ekim 2018 
 
 
 
11 
 
 
 
The Idea of Shari'a in the Katāʾib of Mahmûd b. Süleymân Kefevî  
 
Absract 
When Allah (jalla jalaluhu) created Adam (pbuh) as the first human being, He also made him the 
first practitioner of the shari'a and the  law. Throughout history, Allah (jalla jalaluhu)  gradually 
sent new legal regulations and laws through His prophets and messengers in an aim to bring peace 
and order to humanity. Shari'a is the name of the institutional structure of the idea that Allah (jalla 
jalaluhu) reveals His orders and prohibitions. All of the revealed divine messages to prophets in 
the forms of kitab (book) or suhuf (pages) contain both a set of beliefs and codes of conduct. In 
his Katāʾib aʿlām al-akhyār min fuqahā madhhab al-Nuʿmān al-mukhtār, the Ottoman scholar 
Mahmûd b. Süleymân Kefevî (d. 1582) produced an account of a legal history of the Hanafi ju-
risprudence. In the part when he wrote about the prophets that the Islamic law depends itself on, 
he made an emphasis on the prophets with shari'a. To his work, Kefevî also added chapters de-
picting the shari'a that Allah (jalla jalaluhu) revealed to His last Prophet Muhammad (pbuh) and 
how the idea of shari'a reached to the era of the mujtahid imams. This paper will be an analysis 
of the part of the Kefevî's work where he presented his arguments about shari'a. It will depict and 
discuss how Kefevî made a connection between the previous shari'as and the last one that Allah 
(jalla jalaluhu) revealed to the Prophet Muhammed (pbuh) and how he established the scholarly 
link between the Prophet Muhammed (pbuh) and the Imam Abu Hanife, the eponymous founder 
of the Hanafi school of thought
.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---