Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi

 
2. Veri Kurtarma 
Veri kurtarma, zarar görmüş, bozulmuş veya başka bir nedenden dolayı normal yollarla içinde 
bulundurduğu dijital verilere ulaşılamayan medyalardan verinin elde edilmesi veya kurtarılması 

---

Güllüce, Y. Z., & Benzer, R. (2015). Adli bilişimde hard disk arızaları ve arızalı disklerden veri kurtarma yöntemleri. 
International Journal of Human Sciences
, 
12
(1), 206-225. doi: 
10.14687/ijhs.v12i1.3115
 
208 
sürecidir. Adli bilişim literatüründe veri kurtarma terimi genellikle silinmiş, gizlenmiş veya kriptolu 
verilerin elde edilmesi anlamında kullanılmaktadır. Aşağıda bu iki farklı bakış açısının karşılık 
bulduğu yazılımsal ve donanımsal veri kurtarma türleri ile ilgili detaylı açıklamalar yapılacaktır. 
 
Ülkemizde, veri kurtarma yöntemleri veya veri kurtarma konusu ile ilgili kapsamlı bir akademik 
çalışma henüz bulunmamaktadır. Bugün, veri kurtarma konusunda pratik tecrübesi olan kişilerin 
hemen hepsi özel sektörde çalışmaktadır. Yabancı literatürde akademik olarak konunun teorik 
yönlerini izah eden çalışmalar bulunsa bile teorinin yanında uygulamaya dair veya her ikisinin de 
bulunduğu bir çalışma sayısı fazla değildir. Bu nedenle bu makalede özellikle veri kurtarma 
yöntemlerinin teorik altyapısı ile bu yöntemler ile ilgili uygulamalar ortaya konulmaya çalışılacaktır. 
Günümüzde, kamusal veya özel tüm sektörlerde bilişim teknolojileri kullanılmaktadır. Teknoloji 
sadece sektörel bazda değil kişisel anlamda da yoğun bir şekilde kullanılmaktadır. Şu veya bu şekilde 
bilişim teknolojilerinden faydalanan herkes veri kaybı yaşayarak mağdur olma potansiyeline sahiptir. 
Özellikle ticari alanda faaliyet gösteren kurum ve kuruluşları veri kaybı yaşaması durumunda, bunun 
maddi karşılığı ciddi seviyelerde olabilmektedir. Veri kurtarma çalışmaları adli bilişim incelemeleri 
açısından da özel bir önem arz etmektedir. Yukarıda değinildiği gibi adli bilişim incelemesi 
yapabilmek için öncelikle incelenecek verinin elde edilmiş olması gerekmektedir. Bu açıdan veri 
kurtarma, adli bilişimin bazen bir ön ayağı bazen iç içe geçmiş bir sürecin aşamaları olarak 
değerlendirilebilir.
Ticari veya kişisel bilgilerin kurtarılması ticari olarak bir değer ifade ettiği için veri kurtarma üzerine 
çalışan çok sayıda özel veri kurtarma firması bulunmaktadır. Bunun dışında bazı disk üreticileri (örn. 
Seagate) garanti servisinden farklı olarak ücret karşılığında veri kurtarma hizmeti sunmaktadır. 
Ayrıca iş yoğunluğu ve iş hacmi yüksek olan adli bilişim laboratuvarlarına arızalı donanımların da 
gelme ihtimali bulunduğundan bu laboratuvarlarda veri kurtarma çalışmaları yapabilirler. İş hacmi 
düşük olan laboratuvarların yıllık arızalı delil sayısı sınırlı olacağından, adli incelemenin yanında veri 
kurtarma üzerine yoğunlaşmaları kaynak israfı anlamına gelmektedir. Bu nedenle bu tür 
laboratuvarlar genellikle başka laboratuvarlardan hizmet satın almaktadırlar. Kısacası, normal 
yollardan elde ulaşılamayan verilerin elde edilmesi süreçlerini kapsayan veri kurtarma işi, disk 
üreticileri, adli bilişim laboratuvarları ve özel veri kurtarma firmaları tarafından yapılmaktadır.