22
ÖĞRENME FAALİYET -3
Karışık (türlü) turşu üretebileceksiniz.
Ø
Karışık turşu yapımında kullanılan ham maddeleri ve taşıması gereken
özellikleri araştırınız.
Ø
Karışık turşu içeriğin girecek turşu oranları hangi esasa göre belirlenir?
Araştırınız.
3. KARIŞIK (TÜRLÜ) TURŞU
Birçok turşunun karışımından oluşur. Karışık (türlü) turşu, daha çok işletmelerin hıyar
turşusu, biber turşusu üretimleri sırasında kalibre dışı kalan ve çıkıntı diye adlandırılan
ürünleri değerlendirmek amacıyla üretilir. Bu turşu tipi içine karışımı zenginleştirmek için
diğer sebze ve meyve turşuları da katılır.
Resim 3.1: Karışık turşu
3.1. Karışık (Türlü) Turşu Malzemelerinin Özellikleri
Karışık turşu üretimi yapmak isteyen turşu işletmeleri, ürettikleri hıyar, biber ve lahana
turşularına ek olarak havuç, yeşil domates, fasulye, sarımsak, bamya, kereviz yaprağı, yeşil
zeytin, ham erik, ham kayısı, kelek (ham kavun), kırmızıbiber, ham şeftali, koruk, vb. sebze
ve meyveleri ayrı ayrı olarak turşusunu yapıp stoklarlar.
Turşu karışımında % 90’lık bölümü şu ürünler oluşturur.
Ø
Hıyar turşusu= % 25 (%20–30)
Ø
Lahana= % 25 (% 20–35)
Ø
Biber= % 15 (% 10–17)
Ø
Yeşil domates= % 20 (%15–25)
Ø
Havuç= % 5 (% 5–10)
ÖĞRENME FAALİYETİ–3
AMAÇ
ARAŞTIRMA
23
Ø
Geriye kalan % 5–10’luk bölümü de başta kırmızıbiber olmak üzere diğer
ürünler oluşturur.
Resim 3.2:Karışık turşu içeriği
Karışık turşuda hıyar ve biber oranı arttıkça kalite artar. Son yıllarda bunların içine
lahana da dâhil olmuştur. Önceki yıllarda lahana miktarı ne kadar az olursa turşu kalitesi o
kadar yüksek olurdu. Son yıllarda bu görüş değişmiştir.
Karışık (türlü) turşu taze sebzelerden elde edilebileceği gibi, yarı işlenmiş veya
dondurulmuş ürünlerden de yapılabilmektedir. Karışımda kullanılan ham maddelerin hepsini
her zaman aynı mevsimde bulmak imkânsızdır. Bu nedenle bu sebze ve meyvelerin bir araya
getirilebilmesi için ön işlemle dayanıklı hâle getirilmesi ve diğer ham maddelerin temini ya
da hasadına kadar saklanmalıdır. Ancak bu durum ürünün etiketinde mutlaka belirtilmelidir.
3.2. Karışık (Türlü) Turşu Yaparken Dikkat Edilecek Noktalar
Türlü turşu yapılmasında dikkat edilmesi gereken en önemli husus, karışıma girecek
tüm ürünlerin önceden fermantasyon geçirmiş olması gereğidir. Aksi hâlde bunlar
ambalajlandıktan sonra fermantasyona başlar.
24
Resim 3.3:Fermente olmuş ürünler
Fermantasyonu tamamlanmış turşular kaplarından çıkarılarak yıkanır ve tuz oranı %
5’in altına düşürülür. Çoğunlukla cam ambalaj kullanılır. Bu nedenle görünüşlerinin güzel
olması için içindeki maddelerin aynı büyüklükte olması istenir. Değişik renkte olanlar
kavanozun her tarafına eşit olarak yerleştirilir. Aromatik maddeler de eklenir.
Resim 3.4:Karışık turşunun hazırlanması Resim 3.5:Karışık turşunun kavanozlara
doldurulması
Salamura % 2.5–5 asitli sirke ilavesiyle hazırlanabilir. İşletme talimatına göre baharat
ekstraktı ve şeker eklenebilir. Son ürünün asit miktarı en az % 0.5 olmalıdır. Pastörize için
90 °C' de 25 dakika yeterlidir.
25
Resim 3.6: Karışık turşu Resim 3.7: Ambalajlanmış karışık turşu
3.3. Karışık (Türlü) Turşu Akım Şeması
27
DOLUM ve TARTIM
KODLAMA
ETİKETLEME
SEVKİYAT
AMBALAJ
KAPAMA
PASTÖRİZASYON
KURUTMA
28
3.4 Diğer Turşu Çeşitleri
Daha az olmakla birlikte üretimi yapılan farklı turşu çeşitleri de vardır. Bunların
başında lahana turşusu gelmektedir. Özellikle yurt dışı talebi için hazırlanan Alman tipi
lahana turşusu (sauer-kraut) üretimi fazladır.
Resim3.8: Lahana turşusu Resim3.9: Alman tipi lahana turşusu
Yeşil domatesten turşu üretimi daha çok ülkemize özgü bir üretim şeklidir. İzlenmesi
gereken teknolojik işlem ve yöntemler kornişon turşusu üretiminde olduğu gibidir.
Resim3.10: Domates, biber turşusu
Daha çok özel amaçlı olarak küçük işletmelerde ev tipi üretilen patlıcan turşusu iç
dolgulu olarak hazırlanır. Ticari amaçla geniş bir üretimi olmadığı için işleme yönteminde de
birlik yoktur.
Resim 3.11: Patlıcan turşusu
Bunların dışında havuç, şalgam ve fasulye turşusu da üretilebilmektedir.
29
UYGULAMA FAALİYETİ
Karışık turşu yapınız.
İşlem Basamakları
Öneriler
Ø
İş önlüğünüzü giyiniz.
Ø
Bone takınız.
Ø
Ellerinizi yıkayıp dezenfekte ediniz..
Ø
Karışık turşu içeriğine girecek ham
maddeleri işletmeye alınız.
Ø
Ham maddeleri işletmeye kabul için
gerekli işlemleri yapınız.
Ø
Yardımcı malzemeleri hazırlayınız.
Ø
Aromatik maddeleri ve koruyucuları
gerekli miktarda depodan temin ediniz.
Ø
Ham maddelerin tamamını gerekli ön
işlemlerden geçiriniz.
Ø
İçilebilir nitelikte su, deniz tuzu iyi cins
üzüm veya alkol sirkesini gerekli
miktarlarda hazırlayınız.
Ø
Salamurayı hazırlayınız.
Ø
İşletme formülüne uyunuz.
Ø
Fermantasyon tankına alınız.
Ø
Her ham maddeyi ayrı fermantasyon
kabına alınız.
Ø
Fermantasyonun
tamamlanmasını
sağlayınız.
Ø
Fermantasyon sürecini takip ediniz.
Ø
Uygun
sıcaklık
ve
sürede
fermantasyonun
tamamlanmasını
sağlayınız.
Ø
Fermantasyonu
tamamlanan
ham
maddeleri kaplardan boşaltarak dolum
ünitesine sevk ediniz.
Ø
Kornişon
ya
da
biber
turşusu
üretiminde kırılan, çıkıntı olarak bilinen
çeşitleri kullanınız.
Ø
Dolum yapınız.
Ø
Ambalaj malzemelerini hatta alınız.
Ø
Yıkanmasını sağlayınız.
Ø
Aromatik
maddeleri
kavanoza
yerleştiriniz.
Ø
Karışık turşu içeriğine girecek tüm
çeşitleri manuel olarak doldurunuz.
Ø
Her üründen ambalajlarda oranı kadar
olmasına özen gösteriniz.
Ø
Kapakları kapatınız.
Ø
Kavanozları
sıcak
salamurayla
doldurunuz.
Ø
Vakumla kapakları kapatınız.
UYGULAMA FAALİYETİ
30
Ø
Pastörize ediniz.
Ø
Pastörizasyon tüneline alınız.
Ø
İşletmenin belirlediği süre ve ısıda
pastörize ediniz.
Ø
Kavanozların dış yüzeyinin kurumasını
sağlayınız.
Ø
Etiketleyiniz.
Ø
Firma ve ürün bileşimi, net, brüt
ağırlık,TSE damgası vb bilgilerin yazılı
olduğu etiketlerin otomatik olarak
yapışmasını sağlayınız.
Ø
Depolayınız.
Ø
Shrinkleme ve kolileme işlemlerini
gerçekleştiriniz.
Ø
Sevkıyata
kadar
uygun
ısıda
depolayınız.
Ø
İş güvenliği ilkelerine uyarak araç gereçleri dikkatli kullanınız.
Ø
Zamanı iyi kullanınız.
Ø
İş kıyafetinizi çıkarıp asınız.
Ø
Tek kullanımlık malzemelerinizi çıkarıp çöpe atınız.
Ø
Ellerinizi her çalışma sonrasında yıkayınız.
Ø
Çalışmalarınızda temizlik ve hijyen kurallarına uyunuz.
Ø
Kullanılan araç ve gereçleri temizleyiniz.
Ø
Çalışma ortamınızı temizleyerek son kontrollerini yapınız.
31
ÖLÇME DEĞERLENDİRME
A. UYGULAMALI TEST
Karışık turşu yapınız. Yaptığınız işlemleri aşağıdaki değerlendirme tablosuna göre
kontrol ediniz.
Değerlendirme Ölçütleri
Evet
Hayır
1.
İş önlüğünüzü giydiniz mi?
2.
Bone taktınız mı?
3.
Ellerinizi yıkayıp dezenfekte ettiniz mi?
4.
Koruyucu maddeleri hazırladınız mı?
5.
Salamurayı hazırladınız mı?
6.
Ham maddeleri gerekli ön işlemlerden geçirdiniz mi?
7.
Ham maddeleri fermantasyon kabına aldınız mı?
8.
Aromatik maddeleri eklediniz mi?
9.
Baskı aparatlarını yerleştirdiniz mi?
10.
Fermantasyon kabını salamurayla doldurdunuz mu?
11.
Kapakları kapattınız mı?
12.
Fermantasyon sürecini takip ettiniz mi?
13.
Fermantasyonu tamamlanan ham maddeyi yıkadınız mı?
14.
Ambalaj malzemesine doldurdunuz mu?
15.
Sıcak salamura ekleyip kapaklarını kapattınız mı?
16.
Pastörizasyonu gerçekleştirdiniz mi?
17.
Etiketlediniz mi?
18.
Kolilediniz mi?
19.
Depoladınız mı?
20.
Önlüğünüzü çıkartıp astınız mı?
21.
Araç-gereç ve ekipman kullanımına özen gösterdiniz mi?
22.
Çalışmalarınızı yaparken titiz ve dikkatli davrandınız mı?
23.
İş kıyafetinizi çıkartıp astınız mı?
24.
İşi size verilen sürede tamamladınız mı?
25.
Çalıştığınız ortamı temizlediniz mi?
26.
Çalışmanız ile ilgili kayıt tuttunuz mu?
DEĞERLENDİRME
Yapılan değerlendirme sonunda "Hayır" şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden
geçiriniz. Cevaplarınızda tereddütleriniz varsa öğrenme faaliyetini tekrar ediniz.
Cevaplarınızın tamamı "Evet" ise modül değerlendirmeye geçiniz.
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
32
MODÜL DEĞERLENDİRME
A. UYGULAMALI TEST
İçeriği,
Ø
% 25 kornişon turşusu
Ø
% 25 lahana turşusu
Ø
% 15 biber turşusu
Ø
% 20 yeşil domates turşusu
Ø
% 5 havuç turşusu
Ø
% 10 kırmızıbiber turşusu olacak şekilde karışık turşu yapınız. Yaptığınız
işlemleri aşağıdaki değerlendirme tablosuna göre kontrol ediniz.
Değerlendirme Ölçütleri
Evet
Hayır
1.
İş önlüğünüzü giydiniz mi?
2.
Bone taktınız mı?
3.
Ellerinizi yıkayıp dezenfekte ettiniz mi?
4.
Koruyucu maddeleri hazırladınız mı?
5.
Salamurayı hazırladınız mı?
6.
Ham maddeleri gerekli ön işlemlerden geçirdiniz mi?
7.
Kornişonları fermantasyon kabına aldınız mı?
8.
Lahanaları fermantasyon kabına aldınız mı?
9.
Biberleri fermantasyon kabına aldınız mı?
10.
Yeşil domatesi fermantasyon kabına aldınız mı?
11.
Havuçları fermantasyon kabına aldınız mı?
12.
Kırmızı biberleri fermantasyon kabına aldınız mı?
13.
Aromatik maddeleri eklediniz mi?
14.
Baskı aparatlarını yerleştirdiniz mi?
15.
Fermantasyon kaplarını salamurayla doldurdunuz mu?
16.
Kapakları kapattınız mı?
17.
Fermantasyon sürecini takip ettiniz mi?
18.
Fermantasyonu tamamlanan ham maddeyi yıkadınız mı?
19.
İstenen oranda karışım yaptınız mı?
20.
Ambalaj malzemesine doldurdunuz mu?
21.
Sıcak salamura ekleyip kapaklarını kapattınız mı?
22.
Pastörizasyonu gerçekleştirdiniz mi?
23.
Etiketlediniz mi?
24.
Kolilediniz mi?
25.
Depoladınız mı?
26.
Önlüğünüzü çıkartıp astınız mı?
27.
Araç-gereç ve ekipman kullanımına özen gösterdiniz mi?
28.
Çalışmalarınızı yaparken titiz ve dikkatli davrandınız mı?
29.
İş kıyafetinizi çıkartıp astınız mı?
30.
İşi size verilen sürede tamamladınız mı?
31.
Çalıştığınız ortamı temizlediniz mi?
32.
Çalışmanız ile ilgili kayıt tuttunuz mu?
DEĞERLENDİRME
Yapılan değerlendirme sonunda "Hayır" cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz.
Cevaplarınızda tereddütleriniz varsa modülü tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız "Evet" ise
modülü tamamladınız, tebrik ederiz. Öğretmeniniz size çeşitli ölçme araçları uygulayacaktır.
Öğretmeninizle iletişime geçiniz.
MODÜL DEĞERLENDİRME
33
KAYNAKLAR
Ø
AKTAN, N., E.KALKAN, U.YÜCEL, Turşu Teknolojisi, Ege Üniversitesi
Basımevi, İzmir, 1999.
Ø
CEMEROĞLU, B., J. ACAR, Meyve ve Sebze İşleme Teknolojisi, Gıda
Teknolojisi Derneği Yayınları, Ankara, 1986.
Ø
KILIÇ, O., F.BAŞOĞLU, Ö.U.ÇOPUR, Meyve ve Sebze İşleme Teknolojisi
II, U.Ü. Ziraat Fak.Ders Notları No:74, Bursa, 1997.
Ø
YAYÇEP(Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Yaygın çiftçi Eğitim Projesi) Eğitim
ve Yayım Serisi-Yayın Seri No:21, Ankara
Ø
ŞAHİN, İ. Turşu, Tarımsal Araştırmaları Destekleme ve Geliştirme Vakfı-
Yayın No:29, Yalova,1997
Ø
ANONİM, Hıyar Turşusu Türk Standartları Enstitüsü, Ankara, 1993.
Ø
www.penguen.com.tr
Ø
www.zeytursan.com.tr
Ø
www.tamtad.com.tr
Ø
www.selcukgıda.com.tr
Ø
www.sibasfood.com
Ø
www.ziraatci.com
Ø
http://kutuphane.uludag.edu.tr/Univder/PDF/ziraat/2004-18(1)/MK-8.pdf
Ø
www.bahçe.biz.com
Ø
www.setosebzetohumları.com
Ø
www.selcukfood.com
Ø
www.cenkcisalamura.com
Ø
www.sibasfood.com.tr
Ø
www.nyu.edu
Ø
www.pickles.sk
Ø
www.seasonalchef.com
Ø
www.gourmetsleuth.com
KAYNAKÇA
Dostları ilə paylaş: |