Tofiq Məhəmməd
oğlu Hüseynzadə
34
Miskin Abdal (Hüseyn)
Şadman
Hüseyn
Qənbər
Yafəs
Məşədi Həsən
Hüseyn
Paşa
Məhəmməd
Abuzər
Lətif
Səadət
Xəyyam
Xalid İlqar Şadman Sevil Sevinc
Toğrul
İlham
Nigar
Xanlar
Şərqiyyə
Lalə
Nəcibə
Vüqar
Tofiq
Sura Əvəz
Elyar
Nuranə
Xalid
Leyla
Mehdi
Rafiq
Həsən
İsrafil
Ziyad
Məhəmməd
Qasım
Məşədi Alı
Sarı Yaqub
Abdulla
Məşədi Qədim
Məhəmməd
Yaqub
Kərbəlayi Qənbər
İsmayıl
Yağnalı
Hacı Mehdi
1
2
3
4
Təzəgül
Ərəstun
Şahanə
Kəmalə
Rafiq
Qədir
Hüseyn
Elvir
Pərvin
Ceyhun
Yazagül
Hüseyn
Dünyamin
Turanə
Eldar
Yaşar
Ülviyyə
Novruz
Eşqin
Xəyal cığırı – I cı̇ld
35
Səfəvilər şahı I Şah İsmayıl Xətai
(17.07.1487 – 23.05.1524)
Tofiq Məhəmməd oğlu Hüseynzadə
36
I Şah İsmayıl Xətai
tərəfindən Miskin
Abdalın adına verilmiş
1515-ci il tarixli fərman
Fərmanın məzmunu:
«Ey mömin insanlar,
Miskin Abdal mötəbər
şəxsdir, ona sidq ürək-
lə inanın, nə mətləbiniz
varsa ondan diləyin!»
Xəyal cığırı – I cı̇ld
37
Şah İsmayıl Xətainin 1515-ci ildə Miskin Abdalın adına
verdiyi fərman 1820-ci ildə Göyçədəki Çaxırlı kənd
kəndxudası tərəfindən yenidən təsdiq edilmişdir.
Tofiq Məhəmməd oğlu Hüseynzadə
38
Qədim Göyçə mahalında Basarkeçər rayonunun
Sarıyaqub kəndində Miskin Abdalın yaşadığı evin yerində
tikilmiş, Tofiq Hüseynzadənin yaşadığı ev (foto - 1986)
Xəyal cığırı – I cı̇ld
39
Qədim Göyçə mahalında Basarkeçər rayonunun
Sarıyaqub kəndində Miskin Abdalın qızı
Məleykənin yaşadığı –
«Miskin Abdal ocağı» olan
evin ön divarındakı yazılı daş (foto - 1986)
Tofiq Məhəmməd oğlu Hüseynzadə
42
Tofiq Hüseynzadənin soykökü
Tofiq Hüseynzadə – 20 sentyabr 1946-ci il tarixdə Qər-
bi Azərbaycanin Göyçə mahalinin Basarkeçər (11.06.1969-cu
il tarixdən Vardenis adlanir) rayonunun Sariyaqub kəndində
doğulmuşdur.
Sariyaqub kəndinin XIX əsrədək adi, Tofiq Hüseynzadənin
ulu babasi, Səfəvilərin böyük dövlət xadimi, diplomat, təsəvvüf
– sufi ideologiyasi olan «Səfəviyyə» təriqətinin böyük Pir və Öv-
liyasi, hərbi sərkərdə, sufi şair, Haqq aşiqliyinin (aşiqliğin) əsasini
qoymuş, qopuzdan saza, ozandan aşiğa keçidin banisi, çoxsay-
li təsəvvüf məqam və hallarini rəmzləşdirən musiqi bəstələri-
nin – aşiq havalarinin müəllifi, Allahdan ilahi hikmət, fəzilət və
kəramətlər verilmiş, möcüzələr sahibi – «Ocaq» kimi taninmiş,
«Ricalül-Qeyb» – «Qeyb Ərəni» Miskin Abdalin (əsl adi Hüseyn
Məhəmməd oğludur) mənsub olduğu «Zərgərli» tayfasinin adi ilə
Zərgərli olmuşdur. Miskin Abdal da 1430-cu ildə həmin kənddə
doğulmuş və 1535-ci ildə kənd qəbristanliğinda dəfn olunmuşdur.
Kənd I Şah İsmayil Xətai tərəfindən Miskin Abdala bağişlanmiş-
dir. Miskin Abdalla bağli kitabin III cildində daha ətrafli məlu-
mat verilmişdir. Kənd XIX əsrdən Miskin Abdalin oğlu Şadma-
nin, onun oğlu Kərbalayi Qənbərin, onun oğlu Yağnalinin, onun
oğlu Yaqubun, onun oğlu Hüseynin, onun oğlu İsmayilin, onun
oğlu Məhəmmədin, onun oğlu Yafəsin, onun oğlu Haci Mehdi-
nin, onun oğlu Kərbalayi Qənbərin oğlu – XIX əsrdə yaşamiş,
rəngi sari olduğuna görə «Sari» ləqəbi ilə taninmiş Yaqub Ağanin
adi ilə «Sariyaqub» adlanmişdir. Tofiq Hüseynzadənin ulu babasi
Məşədi Hasan isə Sari Yaqubun qardaşi olmuşdur.
Xəyal cığırı – I cı̇ld
43
Kənd Basarkeçər şəhərindən 13 km cənub-şərqdə yerləşmiş,
kəndi Məzrə çayi iki yerə bölmüşdür. Məzrə çayi öz mənbəyini
Yelli dərə, Keyti daği, Əyriqar və Şah İsmayil Xətainin oylaq-
larindan olan, çox heyran olub, sevib, gəzdiyi «Sariyer» yayla-
ğindan götürürdü. 19.04.1991-ci ildən Sariyaqub kəndinin adi
dəyişdirilərək «Çaxkadzor» adlanir. Sariyaqub Göyçə gölünün
şərqində Kiçik Qafqaz silsiləsinin ətəyində yerləşirdi. Kənd Bö-
yük Qaraqoyunlu, həmçinin, ölü kənd olan Kiçik Qaraqoyunlu,
Aşaği Şorca, Daşkənd, Qoşabulaq, Qayabaşi, Nərimanli kəndləri
və qismən Basarkeçər şəhərinin ərazisi ilə həmsərhəd idi. Kəndin
eni təxminən 2, uzunluğu çay, dərə boyu təxminən 4 km idi.
Kəndin məşhur yerləri Miskin Abdalin vaxtilə yaşadiği evin
arxasinda onun duasi ilə bir ildirim çaxmasi – möcüzə nəticə-
sində böyük qaya parçalanmasindan qayanin içindən fişqiran
və yeganə oğlu Şadmanin adi ilə adlanan «Şadmanlilarin bula-
ği», həmin bulağin üstündə olan qaya - «Şadmanlilarin qayasi»,
«Miskin Abdalin həyətinə qeybdən gələn marallarin bölündüyü
yeri bildirən «Buğabölünən», həmçinin «Daraman», «İlan qaya-
si», «Qizil qaya», «Ağ daşlar», «Şirvi təpəsi», «Xəlvir təpəsi»,
«Qüzey», «Güney dərəsi», «Uğuz (Göyçədə «Oğuz»a «Uğuz»
deyilirdi) qəbristanliği» və sair yerlər idi.
Kəndin əhalisi, əsasən Miskin Abdalin yeganə oğlu Şad-
manin adi ilə «Şadmanli»lar tayfasi, yeganə qizi Məleykənin
(həyat yoldaşi əmisi oğlu olmuşdur) törəmələrindən olanlarin
adi ilə (Miskin Abdalin vəsiyyətinə əsasən, qizi Məleykədə sax-
lanilan şəxsi əşya və sənədləri «Ocaq» kimi ziyarət edildiyin-
dən) «Ocaqli» tayfasi, həmçinin kəndə – Miskin Abdal Ocağina
müxtəlif yerlərdən, o cümlədən Qərbi Azərbaycanin Qarakilsə
rayonundan (Quqark rayonunun Hollavar və sair kəndlərindən)
və digər bölgələrdən pənah gətirmiş «Töstülü» (o cümlədən
Mövlaverdilər) və sair nəsillərdən ibarət olmuşdur.