Şəkil 1. Böyüklərin
Sağqalma Silsiləsi.
Əsas yaşam dəstəyi bacarıqları və prioritetləri daha yaxşı yadda qalmaq üçün konkret addımlar
ardıcıllığı kimi öyrədilsə də, bir neçə xilasedici olan hallarda, müxtəlif addımları bir vaxtda
etmək olar (məsələn, ÜAR-sı başlayıb təcili yardım təşkilatlarına zəng etmə, aktivləndirmə).
Uşaqlarda
Sağqalma Silsiləsinə giriş
Böyüklərdə ürəyin dayanması çox vaxt qəfildən baş verib ürəkdə olan səbəbdən irəli gəlsə də,
uşaqlarda ürək dayanması adətən respirator çatmamazlıq və şokla əlaqəli, ikincili olur. Pediatrik
ürək dayanma hallarının qabağını almaq üçün və sağalma ehtimalının artmasında, belə
problemli uşaqların vaxtında aşkar edilməsi zəruridir. Ona görə, uşaqların
Sağqalma Silsiləsinə profilaktik zəncir əlavə edilib (Şəkil 2):
Ürək dayanmasının qabağının alınması
Yaxında olan seyrçi tərəfindən erkən başlanan ÜAR
Təcili tibbi yardım (ya başqa təcili yardım təşkilatların) erkən aktivləndirilməsi
Effektiv irəliləmiş yaşam dəstəyi (tez stabilləşdirmə və uyğun tibbi/reabilitasiya
mərkəzinə çatdırılma daxil olmaqla)
Ürəyin dayanmasından sonrakı müalicə tədbirləri
(Şəkil 2):
Uşaqlarda
Sağqalma Silsiləsi.
___________________________________________________
Amerika Ürək Assosiasiyasının (AÜA)
ÜAR və
Təcili Kardiovaskulyar Yardıma (TKY) dair
təkliflərin 2010-cu ilin təzələnməsi
Ümami İcmal
Amerika Ürək Assosiasiyasının (AÜA) ÜAR və Təcili Kardiovaskulyar Yardıma (TKY) dair
tibb işçiləri üçün 2010-cu ilin yenilənmiş təkliflərinə aşağıdakı önəmli dəyişikliklər daxildlr:
Əsas yaşam dəstəyində (ƏYD) ardıcıllığın dəyişilməsi
ÜAR-nın yüksək keyfiyyətlə keçirilməsi zəruri olaraq qalır, cuzi dəyişikliklər
kompressiyaların (ürək massajinın) sayına və dərinliyinə aiddir
Əlavə dəyişikliklər üzüyəoxşar ximirçəyə təzyiq, nəbzin kontrolu,
və körpələrdə AXD - Avtomatik xarici defibrillatorun istifadəsinə
aiddir
___________________________________________________
Təlimin Bu bölümü oxuduqdan sonra siz elmi tədqiqatların
məqsədi nəticələrinə uyğun aparılan AÜA-nın ÜAR və TKY aid
2010-cu ilin yeniliklərini öyrənəcəsiniz.
___________________________________________________
Ardıcıllıqda dəyişikliklər:A-B-C yox,
C-A-B
AÜA-nın ÜAR və TKY 2010 ilin təklifləri Əsas Yaşam Dəstəyinın (ƏYD) addımlarında
böyüklər, uşaqlar, və körpələr üçün ardıcıllığın
A-B-C-dən (Airway-Tənəffüs yolları, Breathing-Tənəffüs, Chest compressions-Ürəyin massaji)
C-A-B-yə (Ürəyin massaji, Tənəffüs yolları, Tənəffüs) dəyişilməsini tövsiyyə edir. ÜAR-nın
ardıcıllığında edilən bu dəyişikliklər əvvəllər ÜAR-nı öyrənən hər bir şəxsin yenidən
öyrədilməsini tələb edir. AÜA 2010 ilin yenilənməsinə cəlb olunan ekspert və müəlliflərin
arasında olan anlaşmaya görə, dəyişikliklər sağqalma ehtimalını artıracaq.
C
Döş qəfəsi kompressiyaları
(ürəyin massaji)
A
Tənəffüs yolları
B
Tənəffüs
A-B-C ardıcıllığında ürək massajı çox vaxt gecikmiş olur, çünki xilasedici ağızdan-ağıza nəfəs
vermək üçün tənəffüs yolunu açmalı, baryer alətləri toplamalı, və ya havalandırma
ləvazimatlarını yığmalı olur. Ardıcıllıqın C-A-B kimi dəyişməsində, xilasedici ürək massajını
daha tez başlaya bilər, və nəfəs verilmədə ləngimə minimal olmalıdır (yalnız ürək massajının 1-
ci dövrəsində 30 kompressiyaya tələb olunan zaman, ya 18 saniyə/ya ondan az; ÜAR-sını
körpəyə ya uşağa iki xilasedici aparırsa, ləngimə hətta daha qısa ola bilər).
___________________________________________________
Yüksək keyfiyyətli ÜAR-nın önəmliliyi
AÜA-nın ÜAR və TKY 2010 ilin təklifləri təkrar
ÜAR-nın
yüksək
keyfiyyətli olmasına diqqəti
cəlb edir:
kompressiyaların tezliyi ən azı dəqiqədə/100 olması (əvvəlki “təxminən” dəqiqədə/100-ün
əvəzinə).
kompressiyaların dərinliyi böyüklərdə ən azı 5 sm, uşaqlarda və körpələrdə (1 yaşa qədər)
kompressiyaların dərinliyi ən azı ön-arxa (anterio-posterior) diametrin 1/3 olmalıdır. Bu
təqribən körpələrdə 4 sm, uşaqlarda 5 sm edir. Diqqət edin ki, əvvəllələr böyüklərdə
tövsiyyə edilən 4sm-dən- 5 sm qədər çərçivə artıq istifadə olunmur, və uşaqlarla körpələrdə
təklif olunan mütləq rəqəmlər əvvəlkindən daha dərindir.
yüksək keyfiyyətli ÜAR-nın çox önəmli sayılmağa davam edən komponenti hər
kompressiyadan (ürək massajından) sonra döş qəfəsinin tam yerinə qayıtma imkanın
verilməsi, kompressiyalarda məsafələrin mümkün qədər qısa olması, artlq havalandırmaya
imkan verilməməsi.