Taxirəsalınmaz Yardımının Əsasları (TYƏ) abş Amerika Birləşmiş Ştatları
Yüklə 0,49 Mb. Pdf görüntüsü
|
Yaxşı hava mübadiləsi
Güclü öskürə bilir
Öskürəkarası fitləyici xışıltılar edə bilir
Hava mübadiləsi pis ya heç yoxdur
Öskürək yüngül, keyfiyyətsizdir, ya heç yox
Nəfəs alma zamanı yüksək tonlu səslər, ya heç bir səs yoxdur
Sianoz mümkündür (rəngin maviyə dönməsi)
Danışa bilmir
Boynundan baş və digər barmaqlarla yapışıb, universal asfiksiya işarəsinin edilməsi (Şəkil 30)
Yaxşı hava mübadiləsi davam edincə, zərərçəkəni spontan öskürmə və nəfəs etmə cəhdlərinin davam edilməsinə rəğbətləndirin
etmə cəhdlərinə qarışmayın, amma onun yanında qalıb vəziyyətini izləyin.
obstruksiyası qalırsa, təcili yardım sistemini aktivləndirin
boğulmamasını soruşun. Əgər zərərçəkən başı ilə hə işarə edir və danışa bilmirsə, demək ağır tənəffüs yolu obstruksiyası baş verib və siz vəziyyəti yaxşılaşdırmağı cəhd etməlisiniz.
Asfiksiya zamanı insanlar universal asfiksiya işarəsindən istifadə edib yardıma ehtiyacı olduqlarını göstərməlidilər.
Şəkil 30. Universal asfiksiya əlaməti. ______________________________________________ 1 Yaş və Ondan Yuxarı Yaşda Cavab Verə Bilən Zərərçəkənlərdə Asfiksiyada Yardım 1 yaş və ondan yuxarı yaşlı cavab verə bilən zərərçəkənlərdə asfiksiyanı aradan qaldırmaq üçün abdominal/diafraqmaaltı təkanlarından (Heymlix manevri) istifadə edin.
Addım
Fəaliyyət 1 Zərərçəkənin arxasında ayaq üstə ya dizi üstə durub qollarınızla onun belinə sarılın (Şəkil 31).
3 Yumruqun baş barmaqda olan tərəfini zərərçəkənin qarınına, orta xəttə, azacıq göbəkdən yuxarı və döş sümüyündən xeyli aşağıya, qoyun.
4 Digər əlinizlə birinci əlinizdən yapışıb birinci əlinizi zərərçəkənin qarnına tez, güclə, altdan yuxarı təkan verin
5 Yad cism tənəffüs yolundan xaric olana qədər ya zərərçəkən danışa bilməyənə qədər təkanları davam edin.
Obstruksiyanı yüngülləşdirmək üçün hər yeni təkanı fərqli, ayrıca hərəkətlə edin.
Şəkil 31. Ayaq üstə duran zərərçəkəndə abdominal təkanlar (Heymlix manevri).
______________________________________________
Ehtiyat Hamilə və Piylənməsi olan Zərərçəkənlər
Hamilə ya piylənməsi olan zərərçəkənlərdə abdominal təkanlar əvəzinə, döş qəfəsi təkanları icra edin. ______________________________________________
Asfiksiyalı zərərçəkənlər əvvəlcə cavab verə bilir, sonradan pisləşib cavab verə bilməyən hala düşə bilərlər. Belə durumda siz zərərçəkənin vəziyyətinin səbəbini bilib, onun boğazına yad cismə görə baxmalısınız. Əgər asfiksiyalı zərərçəkən cavab verə bilməyən haldadırsa, təcili yardım sistemini aktivləndirin. Zərərçəkəni otun üstünə uzadıb ÜAR-sı başlayın, ilk növbədə ürək massajından (nəbzini təyin etməyin).
Böuük yaşlı ya uşaq zərərçəkəndə, nəfəs vermək üçün hər tənəffüs yolunu açanda, zərərçəkənin ağzını geniş açıb yad cismə görə baxın. Əgər siz asan xaric ola biləcək obyekt görürsünüzsə, onu barmaqlarınızla çıxardın. Əgər obyekt görmürsinizsə, ÜAR-sını davam edin. ÜAR-sının təxminən 5 dövründən ya 2 dəqiqədən sonra təcili yardım sistemini aktivləndirin, kimsə bunu hələ etməyibsə.
Bəzən asfiksiyalı zərərçəkən siz ona ilk olaraq rast gəldiyinizdə cavab verə bilməyən halda ola bilər. Belə durumda siz tənəffüs yolu obstruksiyasının olub/olmadığını bilməyəcəsiniz. Təcili yardım sistemini aktivləndirib, ÜAR-sını başlayın (C-A-B ardıcıllığı ilə). ______________________________________________
Asfiksiyanı Aradan Qaldırandan Sonrakı Hərəkətlərin Ardıcıllığı Cavab verə bilməyən zərərçəkəndə obstruksiyanı uğurla aradan qaldırdığınızı aşağıdakı hallarda deyə bilərsiniz
Nəfəs verən zaman havanın hərəkətini hiss edib döş qəfəsinin qalxmasını görəndə
Zərərçəkənin ağızında yad cism görüb onu xaric edəndə
Cavab verə bilməyən zərərçəkəndə asfiksiyanı aradan qaldırdıqdan sonra, ona digər cavab verə bilməyən zərərçəkənlər kimi yardım göstərin (məsələn, cavab verə bilib/ bilməməsini, nəbzini, tənəffüsünü kontrol edin), və ehtiyac olunca ÜAR-sı ya xilasedici tənəffüslə təmin edin. Zərərçəkən cavab verirsə, onun abdominal təkanlardan ağırlaşma olmadığından əmin olmaq üçün təcili tibbi müayinəyə ehtiyacı olduğunu anladın. ______________________________________________
Ümumi icmal Bu seksiyada körpələrdə asfiksiya zamanı (yad cismlə tənəffüs yolu obstruksiyası) yardım üçün edilən addımlar təsvir edilir. 1 və ondan yuxarı yaşda olan uşaqlarda asfiksiyada yardım addımlarına aid məlumatı “1 yaş və ondan yuxarı olan uşaqlarda asfiksiyanın aradan qaldırılması” – nda əldə edə bilərsiniz.
_____________________________________________ Təlimin Bu bölümün sonunda siz reaksiya/cavab verə bilən ya Məqsədi bilməyən körpələrdə yardım tədbrlərini göstərməyə qadir olacasınız. ______________________________________________ Cavab/Reaksiya Verə Bilən Körpələrdə Asfiksiyanın Tanınması Tənəffüs yolu obstruksiyasının erkən ayırd edilməsi uğurlu sonuçun açarıdır.. Hazırlıqlı müşahidəçi asfiksiyanın əlamətlərini çox vaxt ayırd edə bilir.
Yad cismlər mülayimdən ağıra qədər tənəffüs yolu obstruksiyasına gətirə bilərlər. Mülayim Tənəffüs Yolu Obstruksiyası Ağır Tənəffüs Yolu Obstruksiyası Əlamətlər:
Yaxşı hava mübadiləsi
Güclü öskürə bilir
Öskürəkarası fitləyici xışıltılar edə bilir Əlamətlər:
Hava mübadiləsi pis ya heç yoxdur
Öskürək yüngül, keyfiyyətsizdir, ya heç yox
Nəfəs alma zamanı yüksək tonlu səslər, ya heç bir səs yoxdur
Tənəffüsdə getdikcə artan çətinlik
Sianoz mümkündür (rəngin maviyə dönməsi)
Xilasedicinin Hərəkətləri Xilasedicinin Hərəkətləri
Körpənin özünün yad cismi xarıc etmə cəhdlərinə qarışmayın, amma zərərçəkənin yanında qalıb vəziyyətini izləyin.
obstruksiyası qalırsa, təcili yardım sistemini aktivləndirin
bilmirsə, demək ağır tənəffüs yolu obstruksiyası mövcuddur və siz vəziyyəti yaxşılaşdırmağı cəhd etməlisiniz. ______________________________________________ Cavab Verə Bilən Körpəyə Asfiksiyada Yardım Körpənin tənəffüs yolunun yad cismdən təmizlənməsi üçün kürəyin şappıldanması ilə döş qəfəsinə təkanların kombinasiyası tələb olunur. Abdominal/diafraqmaaltı təkanlar məqsədə uyğun deyil.
əməl edin:
Addım Fəaliyyət 1 Körpəni dizinizə qoyub oturun ya dizləriniz üstə durun.
Əgər çətin deyilsə, körpənin sinəsini geyimdən azad edin.
3 Körpəni saidin üstündə üzü aşağı tutun, başı azacıq döş qəfəsindən aşağıda olsun. Körpənin başını və çənəsini əllərinizlə tutun. Körpənin boğazının yumşaq toxumalarının sıxılmamasına diqqət edin. Körpəni tutmaq üçün saidi diz üstünə və ya buda qoyun.
Əlinizin əsası ilə körpənin kürəkləri arasından (Şəkil 32A) 5 dəfəyə qədər güclü şapalaq verin. Hər şapalağa kifayət qədər güc verin ki, yad cism yerindən tərpənsin.
5 5 dəfəyə qədər güclü şapalaqdan sonra, azad əlinizi körpənin kürəyinə qoyun, körpənin başının arxasını əlinizin içi ilə tutun. Körpə sizin saidlərin arasında beşikdə kimi olacaq, bir əlinizin içi körpənin üzünü və çənəsini tutur, digər əlinizin içi körpənin başının arxasını tutur. 6 Körpənin başını və boynunu tutaraq, körpəni ehtiyatla, tam olaraq, ağzı üstə çevirin. Qollarınızı budunuza dayamaqla, körpəni üzü üstə tutun. Körpənin başını gövdəsindən aşağı səviyədə tutun.
Döş qəfəsinin ortasında, döş sümüyünün aşağı yarısının üstündən (ÜAR-sı zamanı ürək massajındakı kimi) döş qəfəsinə 5 dəfəyə qədər tez-tez aşağı doğru təkanlar edin (Şəkil 32B). Döş qəfəsə təkanları təxminən saniyədə 1 dənə edin, hər biri yad cismi yerindən tərpədə biləcək kifayət qədər güclə.
5 dəfəyə qədər şapalaqla 5 dəfəyə qədər döş qəfəsi təkanları ardıcıllığını obyekt xaric olana qədər ya körpə həssaslığını itirənə qədər (cavab verə bilmir) təkrarlayın.
A B Şəkil 32. Körpədə asfiksiyanı yüngülləşdirmə. A, kürəyə şapalaqların vurulması. B, Döş qəfəsi təkanların verilməsi ______________________________________________ Cavab/Reaksiya Verə Bilməyən Körpəyə Asfiksiyada Yardım Körpələrdə və uşaqlarda kor-korana barmaqla çıxartmağa cəhd etməyin, çünki bu hərəkətlər yad cismi geriyə, tənəffüs yoluna itələyə bilər, bu da sonrakı obstruksiya ya zədələnməyə səbəb ola bilər.
Əgər körpə zərərçəkən həssaslığını itirirsə, (cavab verə bilmir), kürəyə şapalaqları dayandırıb ÜAR-sı başlayın.
aşağıdakı addımlara əməl edin:
Addım Fəaliyyət 1 Kimsəni köməyə çağırın. Kimsə köməyə gəlirsə, onu təcili yardım sistemini aktivləndirməyə (zəng etməyə) göndərin. Körpəni sərt, yastı yerə qoyun.
ÜAR-sı başlayın (ilk növbədə ürək massajından), 1 əlavə addımla: hər tənəffüs yolunu açanda, obstruksiya verən obyektə görə boğazın dibinə baxın. Əgər siz obyekti görür və onu asan xaric edə bilərsinizsə, onu çıxardın. 3 ÜAR-sının təxminən 2 dəqiqəsindən sonra (C-A-B ardıcıllığı), kimsə hələ etməyibsə, təcili yardım sistemini aktivləndirin (zəng edin).
______________________________________________
Böyüklər, Uşaqlar, və Körpələrin ÜAR-sında Tibb İşçilərinin Addımlarının Xülasəsi
Komponent Təkliflər Böyüklər Uşaqlar Körpələr Ayırd Etmə Cavab vermir (bütün yaşda olanlara aid) Nəfəs yox ya anomal tənəffüs mövcuddur (məsələn, bogulma) Nəfəs yox ya ancaq bogulma var 10 saniyə ərzində nəbz təyin edilmədi ÜAR-sının ardıcıllığı Ürək massajı, tənəffüs yolu, nəfəs (C-A-B) Kompressiyaların tezliyi Ən azı 100/dəq. Kompressiyaların dərinliyi Ən azı 5 sm Ön-arxa diametrin azı 1/3 hissəsi Təxminən 5 sm Ön-arxa diametrin azı 1/3 hissəsi Təxminən 4 sm Döş qəfəsinin yerinə qayıtması Kompressiyalararası döş qəfəsinin tam yerinə qayıtmasına imkan verilməsi Hər 2 dəqiqədən bir kompressiya edənlərin yerinin dəyişilməsi Kompressiyalarda arakəsmələr Kompressiyalarda arakəsmələrin qısaldılması Arakəsmələri 10 saniyədən qısa müddətə qədər təşəbbüsü
Başın arxaya çəkilib-çənənin qaldırılması (travmadan şübhə varsa: alt çənənin irəli çəkilməsi
nisbəti (artıtılmış tənəffüs qoyulana qədər)
30:2 1 ya 2 xilasedici
30:2 Tək xilasedici 15:2
2 xilasedici Artıtılmış tənəffüslə havalandırma Hər 6-8 saniyədən sonra 1 nəfəs (6-8 nəfəs/dəq.) Ürək massajı ilə sinxron olamamalı Hər nəfəsə təxminən 1 saniyə Gözlə görünən döş qəfəsinin qalxması
AXD-ru mümkün qədər tez qoşub istifadə edin. Cərəyandan əvvəl və sonra döş qəfəsi kompressiyalarında fasilələləri mümkün qədər qısaldın; Hər cərəyandan sonra ÜAR-sını, ürək massajı ilk növbədə olmaqla,yenidən başlayın. Yüklə 0,49 Mb. Dostları ilə paylaş:
|