Sura seyidova
Yüklə 5,09 Kb. Pdf görüntüsü
|
29 Heç bir işdə qənaətcil olmayan, qeyri-sağlam həyat tərzi keçirən insan orqanizmin ehtiyyatlarını tükəndirir, özünü gücsüzləşdirir. Sivilizasiya ilə bağlı çirklənmələri, indiki yaşayış şəraitini də nəzərə alsaq, müasir dövrdə, demək olar ki, hamının xəstə olması təəccüblü yox, qanunauyğun görünə bilər. Təbiət insanı GÜCLÜ və SƏRBƏST yaratmışdır. Hər bir insan o dərəcədə güclüdür ki, onun malik olduğuna heç nə əlavə etmək mümkün deyil. Bu güc kifayət qədər, həm də məhz lazım olduğu qədər olduğu üçün. Yəni insan təbiətin bəxş etdiyi gücə nə isə əlavə etmək iqtidarında deyil. Bu gücdən yalnız qoparmaq, beləliklə də, gücsüzləşdirmək, zəiflətmək olar (insan elə bununla məşğuldur). Bu gücü və sərbəstliyi qoruyub saxlamaq isə olduqca sadədir və hər kəsin öz əlindədir: israfçılıq etməmək. Bunun üçün möcüzəli, sehrli dərmanlar axtarmaq lazım deyil, sağlam həyat tərzinə keçmək – orqanizmin ehtiyatlarını qənaətlə sərf etmək, yəni israfçılığa son qoymaq kifayətdir. Məşhur naturopat P.Breqqin sözləridir: “Ömrü uzatmağın ən yaxşı yolu – onu qısaltmamaqdır”. Mən deyərdim ki, yeganə mümkün yolu. Cidd-cəhdlə öz sağlamlığının qeydinə qalmaq mənə həmişə xudbinlik təsiri bağışlayıb. Digər tərəfdən isə darıxdırıcı görünüb. «Pərviz» sözündən də heç vaxt xoşum gəlməyib. Yəni bu cür şeylərə çox tad münasibətim olub. Lakin sonra anlamışam ki, insan sağlam olmağa, öz sağlamlığının qeydinə qalmağa borcludur. İnsan ona əmanət kimi verilən nemətə xəyanət etməməlidir. (Haramdır ələfi tarac eyləmək, Bədəni dərmana möhtac eyləmək. N.Gəncəvi.) Dinimiz də sağlam olmağın vacibliyini bildirir, bunun bir əxlaqi borc sayır. Hədislərdə deyilir: «Hamısı xeyirli olmaqla bərabər, Allah hüzürunda qüvvətli mömin zəif olandan daha xeyirlidir». Axı, insanın hansısa bir işə, o cümlədən, təmiz əxlaqa xidmət edə bilməsi, kamilliyə ucalması üçün əvvəlcə o, sağlam olmalıdır. Sağlam olmayan insanın nəyəsə qadir olması çətindir. Bir sözlə, bizim sağlam olmağa sadəcə haqqımız yoxdur. 30 Sağlam olmaq üçünsə insan necə gəldi yaşamamalı, öz orqanizminin – can evinin qeydinə qalmalıdır. Doğrudur, insan orqanizmi olduqca möhkəm – yaşamaq qabiliyyətlidir. Doğru deyirlər ki, insan orqanizmi əfsanəvi gücə malikdir və o hər cür, hətta ümidsiz görünən vəziyyətlərdə belə qalib çıxmağa qadirdir. Bununla yanaşı, insan orqanizmi olduqca «nərmənazikdir». O yalnız havanın müəyyən tərkibi, temperaturun, təzyiqin müəyyən çərçivəsi şəraitində, tənəffüsün, qidalanmanın, hərəkətin hesabına yaşaya bilir. Bu parametrlərin hər hansı birinin bu və ya digər dərəcədə pozulması xəstəliklə nəticələnir. Ona görə də, bu «nərmənazik» vücuda daim qulluq edilməlidir. Ola bilsin ki keçmişdə, fiziki əməyin üstünlük təşkil etdiyi, ekoloji problemin olmadığı, təbii qidaların çoxluğu dövründə sağlamlıqla xüsusi olaraq məşğul olmağa ehtiyac yox idi, yalnız sağlam düşüncəyə malik olmaq və gigiyenik normalara riayət etmək kifayət idi. Lakin müasir dövrdə sağlamlıq üçün ciddi təhlükə yaradan amillərin bolluğu şəraitində hər bir insan öz sağlamlığının qeydinə qalmalıdır. Müasir həyat tərzi insan həyatını çox gərgin etmişdir. Bu gərginlik içərisində bulunan insan öz həyatını nizamlamaq haqqında belə düşünmür, öz «acgözlüyündən» narahat olmur. Əslində, onu heç görmür də. Biz maşın əsrində yaşayırıq və özümüz də maşınların tempində işləyirik. Nə qədər qəribə görünsə də, məhz texniki tərəqqi insanı tələskən etmişdir. Halbuki o, insan əməyini yüngülləşdirməyə, beləliklə də onun rahatlığını təmin etməyə «hesablanmışdı». Müasir insan isə əksinə, olduqca narahatdır, o sanki sentrifuqadadır. Hamı hara isə tələsir, hər bir işi sanki çatdırmayacağından qorxur, gərginlik içərisində yaşayır. Hər şey – yeyib-içmək, danışıq tərzi, hərəkətlər, fikirlər sürətlənmişdir. Bu cür intensiv həyatı, bu qədər təəssüratı yaşamaq üçün keçmiş dövrlərin insanlarına bir neçə ömür lazım olardı. Müasir musiqiçilər klassik əsərləri belə, keçən əsrdəkinə nisbətən bir neçə dəqiqə tez ifa edirlər. 31 Köhnə filimlərə baxmağa da müasir insanın hövsələsi çatmır, çünki orada kadrlar «ləng gedir». Bu cür «sürətlənmə» təkcə əsəb gərginliyi yaratmır, təbiətin bəxş etdiyi ehtiyatları və gücü də sürətlə sərf etməyə səbəb olur. Məhz bu səbəbdən də müasir insan daim öz sağlanlığı barədə düşünməlidir, özünə ciddi qulluq etməyi vərdiş halına salmalıdır. Vərdiş – güclü vasitədir. Faydalı şeyləri vərdiş etməyə çalışın. Sağlamlığı əvvəlcədən qorumaq bir də ona görə vacibdir ki, onsuz da gec-tez, istər-istəməz, itirdikdən sonra da olsa, insan sağlamlıq haqqında düşünməyə məcbur olur və öz həyatını nizamlamağa tənbəllik edən, öz nəfsini cilovlamağa həvəsi olmayan insan ikiqat əzab-əziyyətə dözməli olur. Həm xəstəlikdən əziyyət çəkir, həm də cana qulluq etmək məcburiyyətində qalır. Deyirlər, insan, ömrünün birinci yarısında xəstəlikləri qazanır, ikinci yarısında isə onlardan can qurtarmaq yollarını axtarmağa çalışır. Bir halda ki, insan ömrün ikinci yarısında xəstəliklərlə mübarizə aparmaq məcburiyyətdə qalacaqdır, ömrün birinci yarısında sağlamlığı qorumaq daha yaxşı deyilmi? Xüsusən də ona görə ki, sağlamlığı qorumaq xəstəliyi müalicə etməkdən daha yaxşıdır. Xəstəlik başladıqdan sonra onu müalicə etmək, qədim həkimlərin təbirincə desək, susuzlamış adamın su quyusu qazmağına, yaxud, düşmən hücumuna məruz qalmış adamın silah hazırlamasına bənzəyir. Fransız cərrahı P.Leriş isə bunu daha obrazlı təsvir etmişdir: “Xəstəlik – iki pərdəli tamaşadır. Birinci pərdə bizim toxumların sakit künc-bucağında oynayırlar, ağrı və ya başqa xoşagəlməz hallar meydana çıxdıqda, bu artıq – demək olar ki, həmişə – ikinci pərdədir”. Doğurdan da, xəstəlik, özünü büruzə verməzdən xeyli əvvəl meydana çıxır. Buradan sadə bir nəticə çıxır: müalicə həmişə «gecikmiş» tədbirdir, müalicə, profilaktika əsasdır. Qədim ənənələri olan Çin təbabətinə görə əsl həkim xəstəni müalicə edən yox, xəstəliyin qarşısını alandır. Rəsmi təbabətdə də profilaktikanın müalicədən daha vacib olduğu qeyd edilir, lakin Yüklə 5,09 Kb. Dostları ilə paylaş:
|