37
də deməkdədirlər. Düzdür, onların içində hazırda bu adın öhdəsindən
gəlməyənlər çoxdur, necə deyərlər, sözü qurtarıb və yaxud əvvəldən heç
olmayıb “yarım-yarım” deyənlərimiz yox deyildir. Meyxana deyənlərin
əksəriyyəti sözü elə bədbəxt günə qoyurlar ki, hətta onu söyüş səviyyəsinə
gətirib çatdırmaqdan belə çəkinmirlər. Bu da birbaşa efirdən və televiziya
kanallarından, çoxmilyonlu dinləyicinin və tamaşaçının gözü qarşısında
baş verir. Bu, nəinki şairin, yazıçının, bütünlükdə söz adamının, həm
də mənəviyyatımızın qədir və qiymətini bilən hər bir kəsin ürəyinə tox-
unur. Mən tamamilə meyxanaya qarşı çıxmıram. O da hansısa insanların
zövqünə müvafiqdir. İnsanlarda xarakterlər müxtəlif olduğu kimi, zövqlər
də müxtəlifdir, amma o kəslərdən xahişim budur ki, onlar özlərinə heç ol-
masa şair deməsinlər, çünki şair adı çox ağır bir addır, o adın öhdəsindən
hər
şeir yazan gələ bilməz,
o da ola meyxana, bədihə deyən...
Gün ərzində radio və televerilişlərimizdə aparıcıların sözün axırında “ğ,
q” səsi əvəzinə “x, f” səsini işlətmələri, sözlərinin içində yerli-yersiz “ç”
səsinin qulaqlarımızı dəlməsi ədəbi dilimizin xüsusiyyətlərindən xəbərsiz
olmasından və az mütaliə və yaxud heç mütaliə etməməsindən xəbər verir,
habelə mikrofon mədəniyyətinin olmaması, qışqıra-qışqıra danışmaqları.
Axı mikrofonun qabağında qışqırmaq niyə lazım? Efirdən səslənən hər bir
aparıcının gözəl danışıq qabiliyyəti olmalıdır. Aparıcıda nəsə çatmayan-
da və ədəbi dilin xüsusiyyətlərindən xəbəri olmayanda bu o saat verilişin
əvvəlindən özünü çılpaq şəkildə büruzə verir. Bəlli olur ki, aparıcı hansısa
bölgənin dialektinin içində batıb qalıb və o dialektdən heç vəchlə çıxa bilmir.
Ədəbi dilimiz isə onun danışığında yox dərəcəsindədir. Bu təkcə aparıcılara
yox, ədəbiyyatımızın, mədəniyyətimizin, mənəviyyatımızın keşiyində duran
bir qisim adamlara da aiddir. Onlar da efirdə çıxışları zamanı dillərindəki kəm-
kəsirlər özünü açıq məziyyətlərilə nümayiş etdirir.
Ümumiyyətlə, zəngin ədəbiyyatımız olmasına baxmayaraq bizim söz
cəhətdən dilimiz kasaddır. Az bir qisim insanlarımız var ki, onların zəngin
danışıq qabiliyyəti var, ancaq onların da çoxu bölgə dialektlərindən qopa
bilmir, çox vaxt da bunu özlərinə fəxr sayırlar. Mənə elə gəlir ki, bizi uşaq
vaxtdan evdə valideynlərimiz, məktəbdə isə müəllimlərimiz qorxudur. Ona
görə nitq mədəniyyəti bizdə bu qədər zəifdir. Bir də kitabxanalardan uzaq
düşmək, mütaliə etməmək, az bədii ədəbiyyat oxumaq və yaxud heç oxu-
mamaq da bu bəlanı törədən səbəblərdəndir. İndi ali təhsilli cavanlarımızın
çoxu
bir-iki bədii kitab oxuyub, ya yox?