Şİİr diLİ edebî sanatlar

Temel olarak ikiye ayrılır:

a. Açık İstiare

b. Kapalı İstiare

a. Açık İstiare

• Kendisine benzetilen öğe ile yapılır. Benzeyen öğe kullanılmaz.

• Bir hilal uğruna ya rab ne güneşler batıyor.

• Benzetilen: Güneş

• Benzeyen: ---

a. Açık İstiare

• Gökyüzünün kandilleri yanmıştı

• Kandil: yıldız

• Bir med zamanı gökyüzü kurşunla örtülü

• Kurşun: bulut

• Aslanlarımız bu maçta da iyi mücadele etti.

• Aslanlar: futbolcular

a. Açık İstiare

• Havada bir dost eli (rüzgâr) okşuyor tenimizi

• Doya doya sevemedim kuzumu (çocuk)

a. Açık İstiare

• İki kapılı bir handa

• Gidiyorum gündüz gece

b. Kapalı İstiare

• Benzeyen öğe ile yapılır, kendisine benzetilen söylenmez. Ama benzerlik yönü ya söylenir ya da anlaşılır.

• Kapalı istiarelerin büyük çoğunluğunda aynı zamanda bir teşhis sanatı görülür.

b. Kapalı İstiare

• Boynu bükük adalar tanıyor sanki bizi. (insan; boynu bükük, tanıyor)

•  

•  

b. Kapalı İstiare

• Yüce dağların başında

• Salkım salkım olan bulut

• (üzüm; salkım salkım)

b. Kapalı İstiare

• Ahmet, kükreyerek rakibinin üzerine saldırdı.

• (aslan; kükreyerek)

b. Kapalı İstiare

• Bükün boynunuzu bayraklar bükün.

• (insan; bükün boynunuzu)

b. Kapalı İstiare

• Çamlar hüzünlü, yollara düş-müş söğüt çınar

• (insan; hüzünlü, yollara düşmüş)

b. Kapalı İstiare

• Yedi yıl süren hikâyemizi din-lemiş ihtiyar çınardan.

• (insan; ihtiyar)

b. Kapalı İstiare

• Ay zeytin ağaçlarından yere damlıyordu.

Teşhis (Kişileştirme)

• İnsan dışındaki varlıkların insa-na özgü davranışlarla anlatıl-ması sanatına teşhis denir

Teşhis (Kişileştirme)

• Onun ölümüne gökyüzü ağladı.

Teşhis (Kişileştirme)

• İçmiş gibi geceyi bir yudumda,

• Göğün mağrur bakışlı bulutları.

Teşhis (Kişileştirme)

• Ay suda bestelerken en güzel şarkısını

• Küreklerim de suya en derin şiiri yazdı.

Teşhis (Kişileştirme)

• O çay ağır akar,yorgun mu bilmem, Mehtabı hasta mı,solgun mu bilmem.

• En güzel türküyü bir kurşun söyler.

Teşhis (Kişileştirme)

• Aheste çek kürekleri mehtap uyanmasın

• Yalnızlığın okşadığı kalbime, yağmurlar küskün

Teşhis (Kişileştirme)

• Hâk-i pâyine yetem dir ömrlerdir muttasıl

• Başını taşdan taşa urup gezer avare su

İNTAK (KONUŞTURMA)

• İnsan dışındaki varlıkları ko-nuşturmaktır. Her intak sana-tında teşhis sanatı vardır; an-cak her teşhiste intak sanatı olmayabilir.

İNTAK (KONUŞTURMA)

• Sordum sarı çiçeğe:

•  Annen baban var mıdır?

• Çiçek eydür:  Derviş baba,

• Annem babam topraktır.

İNTAK (KONUŞTURMA)

• Gördü bir bal arısın sivrisinek

• Dedi böyle ona fahreyleyerek:

•  Var mı bir bencileyin nefs-i nefis

İNTAK (KONUŞTURMA)

• Dal bir gün dedi ki tomurcuğuna:

•  İçimde kanayan yara gibisin.

Kinâye

• Bir sözün, hem gerçek hem de mecaz anlamlarını düşündüre-cek bir biçimde kullanılması sa-natına kinaye denir. Kinayede sözün mecaz anlamı daha ön plandadır.