Şİİr diLİ edebî sanatlar

Benzeyen (zayıf olan)

benzetilen (üstün olan)

benzetme yönü

benzetme edatı

Bunlardan ilk ikisi temel öğe; son ikisi yardımcı öğedir.

Bin atlı akınlarda çocuklar gibi şendik

• Bin atlı akınlarda çocuklar gibi şendik

• Bin atlı o gün dev gibi bir orduyu yendik

Oldu gül rûyun görüp gülşende gül hayrân sana

• Oldu gül rûyun görüp gülşende gül hayrân sana

• Andelib-i gül değil hayran bütün devrân sana

Yarin dudağından getirilmiş

• Yarin dudağından getirilmiş

• Bir katre alevdir bu karanfil

• Benzetme öğelerinin kullanılışına göre benzetme, çeşitlere ayrılır:

Teşbîh-i Mufassal Tam Benzetme (Ayrıntılı Benzetme)

• Benzetme unsurlarının tümü kul-lanılarak yapılan benzetmedir.

• Ahmet boğa gibi kuvvetlidir.

• Benzeyen kendine benzetme benzetme yönü

• benzetilen edatı

• Ali aslan gibi cesurdur.

•    1- Benzeyen-benzetilen : Ali    2- Kendisine benzetilen : aslan    3- Benzetme yönü : cesaret    4- Benzetme edatı : gibi

• Cennet kadar güzel vatanımız var.

• Ah türküler, köy türküleri

• Ana sütü gibi candan

• Ana sütü gibi temiz.

Teşbih-i Beliğ (UZ BENZETME)

• Benzetme unsurlarından temel öğelerin kullanılmasıyla yapılan benzetmedir.

• BENZEYEN-BENZETİLEN

• İNCİ DİŞ

• KÖMÜR GÖZ

• TAŞ KALP

• ATEŞTEN GÖZLER

• SERVİ BOYLU

• Som gümüşten sular üstünde giderken ileri

•                                                      Yahyâ Kemâl

•    1- Benzeyen : sular     2- Kendisine benzetilen : som gümüş    3- Benzetme yönü : -    4- Benzetme edatı : -

• Fark etmez anne toprak ölüm mâceramızı                              Yahyâ Kemâl

•    1- Benzeyen : toprak     2- Kendisine benzetilen : anne    3- Benzetme yönü : -    4- Benzetme edatı : -

• Hulyâ tepeler, hayâl ağaçlar                                           Yahyâ Kemâl

•    1- Benzeyen : tepeler, ağaçlar     2- Kendisine benzetilen : hulyâ, hayâl    3- Benzetme yönü : -    4- Benzetme edatı : -

Muhtasar Teşbîh Kısaltılmış Benzetme

• Benzetme yönü söylenmemiş ben-zetmelerdir.

•  

• Sen de baban gibisin.

• Nokta kadar ağzı vardı.

• Ali aslan gibidir.

•    1- Benzeyen : Ali     2- Kendisine benzetilen : aslan    3- Benzetme yönü : -    4- Benzetme edatı : gibi

•           

• Hizmetçiye gel der gibi Azrail’e gel der.                                    Yahyâ Kemâl

•    1- Benzeyen : azrail     2- Kendisine benzetilen : hizmetçi    3- Benzetme yönü : -    4- Benzetme edatı : gibi

Müekked Teşbîh pekiştirilmiş benzetme

• Benzetme edatı bulunmayan benzetmelerdir.

• Aşk pırıl pırıl, ilâhî bir mumdur.

• Yumuşak bir el olmuştu saçla-rımda rüzgâr

• Yalnız bu katta mümkün olur dâimî uçuş Her hamlesiyle rûh, o çelikten kanatlı kuş                                                 Yahyâ Kemâl

•    1- Benzeyen : ruh     2- Kendisine benzetilen : çelik kanatlı kuş    3- Benzetme yönü : uçma, uçuş (ruhun da uçar gibi göğe yükseldiği fikri)    4- Benzetme edatı : -

İstiare (EĞRETİLEME)

• Bir sözü benzerlik ilgisiyle kendi anlamı dışında kullanmaktır. Yani bir kelimeyi kendisine benzeyen başka bir varlığın yerine kullanmaktır.

• Benzetmenin asıl öğelerinden (benzeyen-benzetilen) biriyle yapılır.

• Ya sadece BENZEYEN ya da sadece BENZETİLEN kullanılır.

İstiare (EĞRETİLEME)

•