33
kitablar qədər azad, ideologiyasının böyüklüyü qədər
böyükdü. Mən bu gün dar ağacından asılacam, amma
kitablar və ideologiyalar həmişə olacaq.”
O gün nə qədər ağladığımı bir Allah bilir. Gö-
zümdən sel kimi yaş gedirdi. Onun o yaralı və mənalı
məktubu hamını ağlatmışdı. Ən dəhşətlisi odur ki, mək-
tubu oxuyandan sonra bizi avtobuslara yığıb onun və
iki başqa adamın asılma mərasiminə baxmağa apar-
dılar. Sulduzun “Serahi” deyilən bir yerində, daha doğ-
rusu şəhərdən bir az qıraqda, açıq bir meydanda asıla-
caqdılar. Çox adam o edama baxmağa gəlmişdi. Edam
mərasimində dəfələrlə olmuşdum. O adamları görəndə
özümdə fikirləşirdim ki, “axı niyə insanların ölümünə
baxmağa hamı gəlir, amma ehtiyac olanda biri də tapıl-
mır!?” Meydanın ortasında üç dar ağacı düzətmişdilər.
Elə bil dünən idi. O üç nəfəri gətirəndə bütün camaat
vəlvələyə gəldi. Bir çoxları onların asılmağından sevi-
nirdi. Axı dolayı yolla baxanda, onlar İranın parçalan-
masına deyil, Azərbaycanın ərazisinə iddialı adamlar
kimi tanınırdılar. Ona görə də camaat Həjiri və dost-
larını hoya basırdı.
Həjir sakit görünürdü, amma dostlarının biri
demək olar ki, asılmaqdan öncə ölmüşdü. Leşini gətirib
dar halqasını boynuna saldılar. İkincisininsə tükləri biz-
biz durmuşdu. Məlum idi ki, ölüm qorxusundan ölüm
halına düşüb! Üzü mənə tanış gəldi. Bir az da diqqətlə
baxdım. Aha! Yadıma düşdü. Bir neçə ay qabaq Sul-
duzun kürdlər məhəlləsi deyilən bir yerində dondurma
yeməyə getmişdim. Axşam vaxtlarıydı. Bir neçə kürd
də “paludə” deyilən bir desert yeyirdi. Fikrim uşaqlıq
34
aləmində gəzirdi. Ancaq o kişilər qabağımdaki mizdə
oturmuşdular deyə, gözüm onlara sataşırdı. Kürdlərə
məxsus olan və olduqca gen bir paltar geyinmişdilər.
Paltarın altındaki silahları hiss olunurdu. Deserti yeyib,
pulu vermədən getmək istədilər. Mağaza sahibi onlara
etiraz edib – “pulumu verin” – dedi. Onlarsa çox
rahatlıqla silahlarını çıxarıb mağazanı gülləbaran
etdilər. Dedilər: – ” Bu da pulun” – və çıxıb getdilər. O
gün çox qorxmuşdum. Bu hadisələri Həjirə deyəndə, o
həmişə özünə filosof qiyafəsi verib deyərdi: ”Biz kürd
millətinin azadlığı uğrunda döyüşürük, silahısa yalnız
düşmənə tuşlayarıq. O silahlı kürdlər bizdən deyillər.
İranin satqınlarıdırlar.”
Onları təpiklə də olsa dar ağacına tərəf aparıb ipi
boyunlarına saldılar. Məhkəmənin hökmünu oxuyan-
dan sonra göyə qaldırdılar. Həjir azadlığı və ideologi-
yalarıyla birlikdə öldü. Camaatı fışqa səsi götürmüşdü.
Bir nəfər dedi: “Üç kürd azaldı!” Dostusa cavabında
dedi: “O qədər çoxdular ki, yüz-yüz assan da bitməz-
lər.” Kürdlərdə bir neçə arvad alıb, sonrasa hərəsindən
bir neçə uşaq olması adi bir hal idi. Ona görə də sayları
olduqca sürətlə çoxalırdı. Kürdlər dünyaya “Hər ailə-
dən bir uşaq vətənə qurban verilməlidir” şüarıyla uşaq
gətirərdilər. Heç vaxt vətəni və dövləti olmayanların
vətənə sevgisi, vətənlilərdən daha çox idi. Sulduz türk
şəhəriydi, tarixlər boyu da belə olub, amma biz onu
hardasa saxlaya bilməmişik. Kürdlərsə bizim topra-
ğımızda öz uşaqlarına vətənpərvərlik dərsi keçirdilər!
35
Polislərin biri mikrofonun arxasına keçib camaaata
xitab elədi: “Ay camaat, kimin nə kəffarəsi
1
yəni var
tullasın.” Hərə əlini cibinə salaraq dəmir puldan-zaddan
çıxarıb Həjirgil tərəfə tulladı. Mən də o zamanın pu-
luyla iki tümən çıxarıb-tulladım. Çox təsadüfi şəkildə
pul gedib düz Həjirin üzünə dəydi. İndi də bunun sir-
rində qalmışam, mənim pulum necə oldu ki, onun
üzünə dəydi?! Axı mən o qədər də sürətlə atmamış-
dım...
Evə qayıdanda atama gün ərzində olanları danış-
dım. O kişilərin sözünü də təkrarladım. Atam əlini ba-
şıma çəkib dedi: “Oğlum, Həjir bizim millətimizin düş-
məniydi. Amma ziyalı və ağıllı bir düşmən idi. Hörmə-
tin saxla... yadında olsun ki, diktator türkə də, kürdə də
eyni gözlə baxır!” Ancaq sonralar mənə sübut oldu ki,
diktator heç də hamıya bir gözlə baxmır. Həmişə han-
sısa millətin vasiyəsiylə başqa millətləri əzməyə çalışır.
Hətta ən ideoloji diktaturalar da hansısa bir milli faşiz-
min əsasında qurulublar. Din və ya demokratiyanın
ikisi də pərdə kimi hansısa pislikləri örtmək üçündür.
Atama pulu onun üzünə çırpdığımı deyə bilmədim.
Həjirin hörmətini edam günü saxlaya bilməsəm də, ki-
tablarını bağçada, sözlərinisə beynimdə saxlamışam!
1
kəffarəsi - dövlət tərəfindən edam olunanlara tullayırdılar. Guya
yığılan pul kasıblara paylanacaq və beləliklə, onların günahlarının
bağışlanmasında kömək olacaq.
36
n sevdiyimiz işlərdən biri, gedib Cabbar və
Bağdagülə baxmaq idi. Cabbar və Bağdagül
ər-arvad idilər. Şəhərin tanınmış dəliləriydilər. Cabbar
vaxtilə xan olubmuş. Özünün neçə parça kəndi və hek-
tarlarla əkin sahələri varmış. Eşitdiyimə görə, uşaqları
da olub, amma hökumət Cabbarın torpaqlarını alandan
və onu dəli elədikdən sonra həm arvadı, həm də uşaq-
ları onu tərk etmişdilər. Bağdagül elə anadangəlmə
ağıldan kəm olub. Cabbar tək olmasın deyə, onları
evləndirmişdilər. Bu iş həm Allaha xoş gedirdi, həm də
Cabbara! Hər axşam gəlib küçəmizin başında dayanıb,
bağıra-bağıra hökuməti söyməyə başlayardılar. Cabbar
söyərdi, Bağdagülsə başını yelləyərək Cabbarın söz-
lərini – “həyə, həyə” – deyə təsdiq eləyərdi. Cabbarın
adını çaşıb çağırsaydın pis günə qalardın. Əlindəki də-
mir əsasını elə fırlayıb arxanca tullayırdı ki, bəxtin
gətirməsəydi mütləq haransa sınardı. Cabbar bir-iki
dəfə bax beləsinə əsa tullayıb. Sol əliylə çöqəninindən
1
,
1
çöqəninindən - əsa
Ə
Dostları ilə paylaş: |