Rəyçüər: S. M. SƏBZƏLİyev iqtisad elmləri doktoru, professor

Deskriptiv modelər xarakterli modellərə aid olmaqla müəssisənin maliyyə vəziyyətinin qiymətləndirilməsində geniş tətbiq olunur. Bura hesabat balansları sisteminin qurulması, müxtəlif analitik səviyyədə maliyyə hesabatlarının təqdim edilməsi, hesabatın üfıqi və şaquli təhlili, analitik əmsallar sistemi və s. daxildir. Bütün bu modellər mühasibat hesabatı məlumatlarından istifadəyə əsaslanır.

Üfuqi təhlil mühasibat hesabatına daxil olan ayrı-ayrı maddələrin və ya qrup maddələrin dəyişmə meylini müəyyən etməyə imkan verir.

Şaquli təhlil nisbi ifadədə mühasibat hesabatının strukturunun qiymətləndirilməsini nəzərdə tutur. Həmin kəmiyyətlərin dinamik sırası təhlilin mütləq elementi hesab olunur.

Analitik əmsalar sistemi müxtəlif istifadəçi qrupları - menecerlər, təsisçilər, səhmdarlar, investorlar, kreditorlar və başqaları tərəfindən maliyyə vəziyyətinin təhlili zamanı tətbiq olunan aparıcı element hesab olunur. Onlarla belə göstərici məlumdur ki, onları bir neçə qrupa bölmək olar. Çox vaxt maliyyə təhlilinin aşağıdakı istiqamətləri üzrə beş göstəricilər qrupunu fərqləndirirlər: