Reja: Kirish Asosiy qism Suniy qon aylanish aparati Xulosa Mavzu bo’yicha test savollari Glossari Qisqartma so’zlar Foydalanilgan adabiyotlar Mavzu: Suniy qon aylanish aparati

Qon tarkibi qanday qismlardan iborat?

Qon ikki qismdan iborat:

• 
  birinchi qismi qonning suyuq qismi, ya’ni qon plazmasi;
  
• 
  ikkinchi qismi qonning quyuq qismi, ya’ni shaklli elementlaridir.
  

Qon umumiy hajmining 55-60% ini qon plazmasi va 40-45% ini shaklli elementlar tashkil qiladi. Qonning o‘rtacha miqdori katta odamda 5 litr bo‘lib, u tana og‘irligining o‘rtacha 7% ini tashkil qiladi. 1 kg tana og‘irligiga o‘rtacha 70 ml qon to‘g‘ri keladi. Bolalarda har 1 kg tana og‘irligiga to‘g‘ri keladigan qon miqdori kattalarnikiga nisbatan ko‘proq bo‘ladi (80 100ml).

Ushbu maqolani ham o‘qing: Tromboz nima va uni qanday bartaraf etish mumkin?

Qon plazmasi

Qon plazmasi qonning suyuq tarkibi bo‘lib, u murakkab aralashmadir. Uning tarkibida oqsillar, yog‘lar, uglevodlar, mineral tuzlar, gormonlar, fermentlar, antitelalar va erigan holdagi gazlar (kislorod, karbonat angidrid kabilar) bo‘ladi.
Qon plazmasi tarkibi organizmning hayoti-o‘sishi va rivojlanishi uchun zarur barcha oziq moddalardan tashkil topgan bo‘ladi. U moddalar qonga ovqat hazm qilish organlaridan so‘riladi. Qonning doimiy harakati natijasida bu moddalar hujayralarga o‘tadi va o‘zlashtiriladi.
Moddalar almashinuvi natijasida hujayralarda hosil bo‘lgan qoldiq moddalar qonga o‘tib, ayirish organlariga yetkaziladi va tashqariga chiqarib yuboriladi.
Plazma tarkibidagi vitaminlar, fermentlar, gormonlar hujayralarda moddalar almashinuvi jarayoni normal o‘tishida va antitelalar organizmni yuqumli kasalliklardan himoya qilishida muhim ahamiyatga ega.
Shunday qilib, qon hamda qon plazmasi odam tanasi hujayralarining oziqlanishida, ulardagi barcha hayotiy jarayonlar normal o‘tishida va organizmni yuqumli kasalliklardan saqlashda muhim ahamiyatga ega.
Shunung uchun ham qon yoki undan tayyorlangan plazma davolash maqsadida qo‘llaniladi. Bu qon va plazma sog‘lom odamlardan (donorlardan) olinadi.
Donorlik qilish, uning afzalliklari haqida mana bu maqola orqali batafsil oʻqishingiz mumkin: Donorlik haqida. Donorlik qilish tartibi va uning afzalliklari