Redaktor: İlyas Şahquliyev Dizayner: Elçin Babayev «Gabud və gabudlular»
Yüklə 3,21 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- «Qanlı dərə»
- Bulud Səhənd
- Vənk Dərəsi”
- “hiylə”
- Kapuyt”
- Yusif ibnas Sacla
19 Nazir Əhmədli Sultan bəy Zabux çayından Qaladərəsinə qədər on beşə qə- dər silahlı dəstədən ibarət pusqular düzəldir və yolu bağlayırlar. Bir günlük qanlı döyüşdə Andranikin 30 minlik qoşunu pərən- pərən salınır. Silah yüklü arabalar və qatırlar ələ keçirilir. Döyüşlər zamanı Andranik, demək olar ki, bütün qoşununu itirərək bir neçə nəfərlə güclə qaçmağa imkan tapır. Döyüş gedən dərə bundan sonra xalq arasında «Qanlı dərə» adlandırılmışdı. Sultan bəyin igidliyi sayəsində Qaragöl ətrafında toplanan çoxsaylı erməni silahlıları məğlub edilmiş və onlardan 600 nəfəri əsir alınmışdı. İrana keçmək istəyən yüzlərlə erməni si- lahlısı Araz çayı yaxınlığında məhv edilmişdi. Zəngəzurda onlarla kənd erməni silahlılarından təmizlənmişdi. Göründüyü kimi, qaraçorlulardan
görkəmli şairlər də, Sultan bəy və Xosrov bəy kimi sərkərdələr də yetişmişdir. Xatırlatmaq istərdim ki, qaraçorluların
Qaraçorlular haqqındakı məlumatları hələlik saxlayıb Gabud kəndinin təbiətinə, təbii gözəlliklərinə, əhalisinin tərkibinə və tayfaların təsvirinə keçməzdən qabaq 2008-ci ildə ona həsr etdiyim bir şeiri hörmətli oxucunun diqqətinə təqdim etmək istəyirəm. Mən şairlik dalınca getməsəm də, doğma kəndimlə bağlı poetik duyğular sanki öz-özünə doğdu, hansısa ilahi qüvvə onu mənə pıçıldadı, mənim vəzifəm, onu sadəcə kağıza köçürmək oldu.
20 Gabud və gabudlular GABUD Qoynunda göz açdım bu dünyaya mən, Ey Məkkəm, Mədinəm, Kərbəlam Gabud. Həsrətin qəlbimi elə dağlayıb, Dar olub başıma bu aləm, Gabud. Körpə qəribsəyər anası üçün, Göllər qucaq açar sonası üçün. Musa nələr çəkdi Sinası üçün... Hazıram önündə əyiləm, Gabud. Hürşan daş qoyubdur daşının üstə, Fətəlinin ruhu başının üstə. Neçə yaş gətirdi yaşının üstə Səndə ömür sürən sülaləm, Gabud. Əbədi keşikçin Qırmızı Qaya, Az qalır baş vursun ulduza, aya. Sinəndən süzülüb axan Arpaya Suları səninlə kaş böləm, Gabud. Daş Bulaq bulaqlar içində inci, Bol Bulaq sayıldı eldə birinci. Barın, bərəkətin elin sevinci, Vəsfini bacarmaz hər qələm, Gabud.
21 Nazir Əhmədli Gabud kəndi 22 Gabud və gabudlular Ayaq izlərim var hər qarışında, Axı yaddaşı var dağın, daşın da. Dərələr döşündə, bulaq başında Hər gül-çiçəyinə min salam, Gabud. Salam olsun sənə, Salam Təpəsi, Səndə ucalardı ərlərin səsi. Torpağına dəydi yağı nəfəsi, Geyindin əyninə dərd, ələm, Gabud. Susuz Yurd, Yal Yurdu, Matəm Ağacı, Alçalı, Sandıqlı onlara bacı. Keçəldağ, Səfərbəy dağların tacı, Tarixlərə şahid daş qalam Gabud. Məğrur qayaların əyməz başını, Saxlar yaddaşında yurd savaşını. Xatırla vəfalı, can sirdaşını, Denən harda qaldı bu balam, Gabud. Şeirdə Gabud kəndinə aid toponimlərin-yer adlarının bir hissəsini xatırlatmışam. Onlardan daha geniş danışmağa dəyər və yeri gəldikcə xatırladacağam. Gabud kəndindən bir qədər yuxarıda, kəndin şərqində qədim bir şəhərin xarabalıqları vardı, biz oraya “ Vənk Dərəsi” və ya
“Kələklər” deyirdik. “Vənk” sözü ermənilərdə abidə mənasında işlədilir və bu ərazidə də xeyli abidə vardı. “Kələk” sözü isə bizim leksikonda
24 Gabud və gabudlular uçmuş divarlarından belə daş yığınları əmələ gəldiyinə görə, gabudlular buraya belə ad qoymuşdular. Hər iki ad verdiyi mənaya uyğun idi. Bir qədər əvvəl qeyd etdiyim kimi, ötən əsrin 60-cı il- lərindərində ermənilər Ermənistan ərazisindəki yaşayış mən- təqələrinin adını kütləvi şəkildə dəyişib erməniləşdirmiş və Gabud kəndinin adını da “ Kapuyt” etmişdilər, amma biz oradan köçənə qədər də məktəb sənədlərində “Gabud” yazırdıq. Kapuyt sözü bəlkə də həmin qədim şəhərin adına uyğun idi, ancaq kəndimiz tamamilə onun yerində deyil, bir qədər aşağıda yerləşirdi. Kapuyt şəhərinin xarabalıqlarının şimal hissəsində, qa- yaların başında “Qalaça” (yəni kiçik qala) adlandırdığımız bir yer vardı, rəvayət edirdilər ki, şəhər müdafiəçiləri buraya sığınıb müqavimət göstəriblər. Amma kiçik bir yer olduğuna görə, sığınacaqdan daha çox keşikçi qülləsi rolunu oynayan tikilini xatırladırdı. Oranın Kapuyt şəhərinin zindanı olduğunu düşünənlər də var. Burada qayanın içində təndir kimi dərin iki quyu da vardı, deyirdilər oraya su ehtiyatı toplayırmışlar. Tarixi mənbələr xəbər verir ki, 890-cı ildən Ermənistan padşahı olan
canişini sayılan, eyni zamanda Sacilər dövlətinin qüdrətli hökm darlarından biri olan
haribələrdə məğlub olduqdan sonra sonuncu ümid yeri kimi 914-cü ildə Kapuyt qalasına sığınır. Amma burada da uzun müddət davam gətirə bilmir. Müasir erməni tarixçiləri yazır ki, Yusif qalanı fəth etmək üçün müsəlman əsgərləri deyil, Smbatın əleyhdarı olan erməniləri onun üzərinə göndərirmiş və guya hər iki tərəfdən ölənlərin erməni olduğunu görən Smbat buna
Yüklə 3,21 Mb. Dostları ilə paylaş:
|