Redaktor: Cahangir Məmmədli
Yüklə 2,98 Kb. Pdf görüntüsü
|
137 aparılmaqla istifadə olunmalıdır. Qeyd edilmiĢ bütün çatıĢmazlıqlara baxmayaraq ümumi dəyərlənmədə jurnalların A, B və C kateqoriyalarına bölünmüĢ siyahılarından səmərəli Ģəkildə yararlanmaq mümkündür. Milli EA-nın əməkdaĢlarının, universitetlərin professor-müəllim heyətinin və elmi iĢçilərinin attestasiyasında, elmi və disser- tasiya Ģuralarının fəaliyyətində, institut və universitetlərin elmi strukturlarının fəaliyyətinin qiymətləndirilməsində belə siyahı- lardan müvəffəqiyyətlə istifadə etmək olar. Apardığımız analizdən aydın görünür ki, dünya əhəmiyyətli nəĢrlərin qiymətləndirilməsi çoxdan və yüksək səviyyədə təĢkil edilib. Bu sözləri Respublika daxilində Milli Elmlər Akade- miyası və onun institutları, universitetlər, ictimai qurumlar tərə- findən nəĢr edilən elmi jurnallara aid etmək olmaz. Onların bəziləri çoxillik tarixə malik, digərləri isə müstəqillik dövründə iĢıq üzü görmüĢ jurnallardır. Bu nəĢrlərin bir qismi AAK tərəfindən tanınsa da, onların çap edilən materialların aktuallığı və doğruluğu baxımından təsnifata ehtiyacı var. Hər Ģeydən əvvəl vurğulayaq ki, Respublikadakı ciddi jurnallar ISI siyahısına daxil edilməni, impakt faktor alaraq beynəlxalq status qazanmanı özlərinin əsas məqsədi kimi qədul etməlidirlər. Bunun həm elmi nailiyyətlərimizin, həm də döv- lətçiliyimizin təbliği baxımından çox böyük əhəmiyyəti var. Təəssüflə qeyd edək ki, bizdə nəĢr olunan jurnallardan heç birinin impakt faktoru yoxdur. Yalnız Rabitə və Ġnformasiya Texnologiyaları nazirliyi, BDU-nin “Tətbiqi Riyaziyyat” ETĠ və Milli EA tərəfindən birgə nəĢr edilən beynəlxalq “Applied and Computational Mathematics” jurnalı 2008-ci ildə ge- niĢlənmiĢ ISI siyahısına qəbul edilib və impakt faktor almaq üçün iki illik monitorinq keçir. Məqaləmizin əvvəlində ISI sihasına düĢmənin çətin olduğunu və bunun üçün redaksiya heyəti, rəyçilərə yönəlik tələblər haqqında yazmıĢıq. Kifayət qədər iddialı və məsu- liyyətli nəĢrlərin redaksiya heyətlərilə baĢqa mülahizələrimizlə 138 də bölüĢməyi özümüzə borc bilirik. Yüksək səviyyəli nəĢrlərin ödəməli olduqları əlavə tələblər sırasında birincisi məqalələrin ciddi, müstəqil, imkan daxilində beynəlxalq ekspertlər tərə- findən rəydən keçirilməsidir. Əksər jurnallar seriyalarla nəĢr edildiyi üçün seriyalar müvafiq hərflərlə fərqləndirilməlidir. Belə praktikaya belnəlxalq miqyasda tez-tez rast gəlinir. Misal üçün, “Phys. Rev. A”, “Phys. Rev. B” və s. kimi jurnallar bütün fiziklərə məlumdur. Əks halda məqalələrə baĢqa jurnallarda istinad verilməsi və bu istinadın avtomatik compüter sistemi tərəfindən düzgün oxunması xeyli çətinləĢir, səhvlərə yol verilir. Bundan baĢqa, jurnalın bir illik buraxılıĢlarının eyni cil- din nömrələri kimi nəĢr olunmasını məsləhət görürük. Hər bir cild daxilində nömrələr ardıcıl və kəsilməz Ģəkildə səhifələnməlidir. Məqalələrin kompüterdə yığılmasında üstün- lük MS Word-də yox, Latex redaktoruna verilməlidir. Jurnalı xarici oxucuya çatdırmaq məqsədilə onun ilkin variantının beynəlxalq nəĢriyyatlar tərəfindən, məsələn, bu iĢdə böyük təcrübəyə malik Springer və ya Elsevier vasitəsilə tam Ģəkildə tərcümə və yayımlanmasına nail olmaq məqsədəuyğundur. Bu təklifin yerinə yetirilməsi çətin olduğundan jurnalda məqalə- lərin ingilis dilində çapına üstünlük verilməli və tədricən onun tam Ģəkildə ingilis dilində nəĢrinə keçilməlidir. Diqqəti cəlb etmək, maraq oyatmaq məqsədilə sahə üzrə tanınmıĢ xarici ölkə mütəxəssislərinin tədqiqat və icmal xarakterli iĢlərinin çapını məqsədəuyğun sayırıq. Jurnalların ümumi formatında da dəyi- Ģikliklər yerinə düĢərdi: A4 formatında, iki sütunlu mətnlər məcburi olmasa da, hər halda arzu ediləndir. Hələlik isə jurnallarımızın təsnifatı özümüz tərəfindən, mü- əyyən prinsiplər əsasında aparılmalıdır. Təsnifatın ISI-dəki ki- mi, ölkədaxili impakt faktor əsasında aparılması problematik olduğundan, daha sadə tələblərin iĢlənib hazırlanmasına ehtiyac var. Təxminən bizim vəziyyətdə olan MDB ölkələrinin təcrübə- sindən də faydalanmaq olar. Bu baxımdan ukraynalı həmkar- larımız tərəfindən təklif olunmuĢ sxemi maraqlı hesab edirik. 139 Təərrüatlara keçməzdən öncə Ukraynada elmi jurnal nəĢrinin mövcud vəziyyətinə qısa nəzər salaq. Ölkədə nəĢr olunan 125 fizika və riyaziyyat jurnalının yalniz 5-i dünya standartlarına tam cavab verən impakt faktorlu nəĢrlərdir. Daha 3 jurnal ge- niĢlənmiĢ ISI siyahısına daxil edilib, 10 jurnal isə xarici nəĢ- riyyatlar tərəfindən tərcümə olunaraq çap edilmələrinə baxma- yaraq ISI siyahısında yer almır. Sonuncu məlumat həmin jur- nallarla əməkdaĢlıq edən alimlərimiz üçün də əhəmiyyətlidir, çünki bir çoxları bütün ingilisdilli nəĢrlərin yüksək səviyyəli ol- duğunu güman edir. Bu heç də həmiĢə doğru deyil. Bizdə olduğu kimi Ukraynada da yerli jurnalların çoxluğu, bütün nəĢrləri təmin edə biləcək müəllif və ekspert qıtlığı müĢahidə olunur. Belə bir vəziyyətdə Ukraynada yerli jurnal- ların siniflərə bölünməsinin 100 ballıq sxemi təklif edilmiĢdir. Əsas göstərici kimi nəĢrin ISI-nin məlumat bazasinda olması faktı qəbul edilir və buna görə jurnala 50 bal verilir. Jurnaliın nömrələrinin redaksiya tərəfindən elan olunmuĢ dövrülüklə və vaxtında nəĢri 15 balla qiymətləndirilir. Çap edilmiĢ məqalə- lərin ingilis dilində xülasələri olan internet səhifə 10, məqa- lələrin ukrayna və ya rus dillərində tam mətnlərinin yerləĢdiyi internet saytı əlavə 10 balla mükafatlandırılır. Jurnalın məqa- lələrinin internetdə ingilis dilində tam mətnləri üçün 5 bal nə- zərdə tutulur. Daha 10 bal isə çox da əhəmiyyətli olmayan pa- rametrlərə görə verilir. Topladığı balların miqdarından asılı ola- raq yerli jurnallar 7 sinfə bölünürlər və bu təsnifatdan AAK-nın elmi nəĢrlərin qeydiyyatında istifadəsi tövsiyə edilir. Ukraynalı həmkarlarımızın fikrincə yalnız 50 və daha çox bal toplamıĢ nəĢrlər peĢəkarlıq baxımından mötəbər hesab edilə bilər. Hesab edirik ki, əsaslı düzəliĢlərdən sonra yuxarıda verilmiĢ təsnifat variantı bizdə də tətbiq oluna bilər. Fikrimizcə, ISI tərəfindən impakt faktor almıĢ jurnal 100 balla 1-ci sinfə daxil edilməlidir. Jurnalın impakt faktor alması onun beynəlxalq tələblərə tam cavab verməsi deməkdir və belə jurnallara aĢa- ğıdakı digər parametrlərə görə əlavə bal verilmir. Məsləhət Yüklə 2,98 Kb. Dostları ilə paylaş:
|