Reaksiya tezligi konsentratsiyaning qanday darajaga chiqarilganligiga bog’liq bo’lsa, reaksiya tartibi o’sha darajani ko’rsatgan songa teng bo’ladi. Reaksiyalar nolinchi, birinchi, ikkinchi



Yüklə 22,55 Kb.
səhifə2/7
tarix06.06.2023
ölçüsü22,55 Kb.
#115647
1   2   3   4   5   6   7
2 5449617761166698628

V=- =k1C
Ikkinchi tartibli reaksiyaning tezlik ifodasi ikki moddaning konsentratsiyalar ko’paytmasi yoki bir modda konsentratsiyasi kvadratiga proporsional bo’ladi:
V=- =k2C 1C2 yoki V=- =k2C2
Ikkinchi tartibli reaksiyalar sxemasi:
A+B→C+D+… yoki A+A→B+C+…
Uchinchi tartibli reaksiyaning tezlik ifodasida uchala modda konsentratsiyalarining ko’paytmasi yoki bir modda konsentratsiyasining uchinchi darajasi bo’ladi:
V=- =k3C 1C2C3 yoki V=- =kC3
Uchinchi tartibli reaksiyalar sxemasi
A+B+C→D+E+F yoki 3A→B+C+D
Yuqorida aytilganlardan momomolekulyar birinchi tartibli reaksiyalar, biomolekulyar reaksiyalar esa ikkinchi tartibli reaksiyalar qatoriga kiradi.
Lekin, faqat ayrim hollardagina reaksiyaning tartibli uning molekulyarligi mos keladi. Ko’pchilik hollarda esa bu ikki tushuncha bir biridan farq qiladi. Reaksiya tartibi va uning molekulyarligi degan tushunchalar quyidagi ikki holda boshqa-boshqa ma’noni beradi.

  1. Bu holda reaksiyalar bosqichlar bilan boradi. Bir necha bosqichda boradigan reaksiya tezligi eng sust boradigan bosqich tezligiga bog’liq bo’ladi, chunki boshqa bosqichlar tez borsa ham, sust boruvchi bosqich butun protsesori kechiktirib turadi. Agar ana shunday sust boruvchi bosqich, masalan biomolekulyar reaksiya bo’lsa u holda barcha protsessning tezligi ikkinchi tartibli reaksiya qonuniga itoat etadi. Bunday hollarda eng sust boruvchi bosqichning molekulyarligi umumiy protsesning qaysi tartibli reaksiya ekanligini aniqlab beradi.

  2. Bu holda reaksiyada ishtirok qiladigan moddalarning konsentratsiyalari orasida kata farq bo’ladi. Masalan etilatsetatning suyultirilgan eritmada gidrolizga uchrashi tufayli sovunlanish reaksiyasi:


Yüklə 22,55 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə