valideynlər bu tələblərlə çıxış edirlər. Həzrət Peyğəmbər (s)
isə belə buyurur: «
Ən pisqədəm qadın, mehriyyəsi ağır
olan qadındır
»
1
. Başqa bir hədisdə isə, iqtisadi problemlərə
görə övladının ailə qurmasına mane olan valideynlərə belə
xəbərdarlıq olunur: «
Övladı yetkinlik yaşına çatmış şəxs,
onu evləndirmək iqtidarında olduğu təqdirdə
evləndirmirsə, övlad günaha batsa, bu günah hər ikisi
üçün yazılar
»
2
.
Gənclərin vaxtında evlənə bilməməsi, cəmiyyətdə
əxlaqsızlığa rəvac verir. Eyni zamanda, əxlaqsızlıq
yuvalarının mövcudluğu gənclərin evlənməsinə mane olan
səbəbdir. Kənd yerlərində belə yuvaların olmaması,
gənclərin vaxtında ailə qurmasının şərtlərindəndir.
Sual 130:
«Nur» ayəsi kimə şamildir?
Cavab:
Qurani-kərimin «Nur» surəsinin 35-ci ayəsi
«Nur» ayəsi kimi məşhurdur: «
Allah göylərin və yerin
nurudur...
».
Qurani-kərimdə və İslam rəvayətlərində yeddi şey
«nur» kimi xatırlanır:
1. Qurani-kərim
3
;
2. Allaha iman
4
;
3. İlahi hidayət ‒ Allah-təalanın öz bəndələrini doğru
yola yönəltməsi
5
;
4. İslam dini
6
;
1
«Vəsaliüş-şiə», 15-ci cild, səh.10.
2
«Məcməül-bəyan».
3
«Maidə» surəsi, ayə 15.
4
«Bəqərə» surəsi, ayə 257.
5
«Ənam» surəsi, ayə 122.
6
«Tövbə» surəsi, ayə 32.
121
5. Həzrət Məhəmməd (s)
7
;
6. İmamlar və məsum rəhbərlər;
7. Elm və bilik.
Günəş sistemində nurun ilkin mənbəyi günəş olduğu
kimi, sadalananlar arasında da nurun ilkin mənbəyi
Allahdır. Quran Onun kəlamı və İslam Onun ayini
olduğu, peyğəmbər Onun tərəfindən göndərildiyi və
imamlar Onun ayinlərini hifz etdiyi üçün, nur hesab
edilir.
Sual 131:
Həqiqi dost varmı?
Cavab:
Dini dəyərlərin ayaq altına alındığı
cəmiyyətlərdə xəyanət, eqoizm kimi çirkin sifətlərin artması
tam təbiidir. Məhz belə cəmiyyətlərdə «dost yoxdur», «dost
mənim cibimin pulu» kimi əsassız fikirlər dolaşmaqdadır.
Qurani-kərimin müxtəlif ayələrində «dost» kəlməsi
işlədilir və dostlarla münasibətin necə qurulmasına işarə
olunur. «Nur» surəsinin 61-ci ayəsində «müsəlman kimlərin
süfrəsində icazə almadan otura bilər» sualına verilən
cavabda ata-ana, bacı-qardaşla yanaşı dostlar da xatırladılır.
İmam Sadiq (ə) buyurur: «
Müəyyən həddlər və
şərtlərə əməl olunmadan dostluq mümkün deyildir.
Dostda beş xüsusiyyət olmalıdır:
1. Üzdə və arxada bir olsun;
2. Sənin abrını öz abrı, sənin eyibini öz eyibi bilsin;
3. Vəzifəsi, var-dövləti dəyişəndə sənə münasibəti
dəyişməsin;
4. Gücü çatanı sənə müzayiqə etməsin;
5. Çətin günündə səni tək qoymasın
».
7
«Əhzab» surəsi, ayə 46.
122
Sual 132:
Kafirlərin xeyir əməllərinin savabı varmı?
Cavab:
«İbrahim» surəsinin 18-ci ayəsində buyurulur:
«
Rəbbini inkar edənlərin əməlləri fırtınalı bir gündə
küləyin sovurub apardığı külə bənzəyir. Onlar etdikləri
əməllərdən heç bir fayda əldə edə bilməzlər
». «Furqan»
surəsinin 23-cü ayəsində isə belə oxuyuruq: «
Biz onların
etdikləri əməlləri qəsdən dağınıq zərrələrə döndərdik
».
İmam Baqir (ə) buyurur: «
Qiyamət günü Allah-təala
ağ libas geymiş tək nura bürünmüş bir tayfa gətirər.
Sonra «dağınıq toz zərrələrinə dönün» buyurar. Həmin
nurda əsər-əlamət qalmaz
». Hədisdə işarə olunan nur,
kafirlərin dünya həyatında göründüyü xeyir işlərdir.
Rəvayətlərə əsasən günah savabın üstünü örtür.
Məsələn, şərab içənlər haqqında buyurulur: «Şərab içən
şəxsin əməlləri Allah dərgahında 40 gün qəbul
olunmaz
»
1
.
Kafirlərin xeyir işlərinin puça çıxması, tam məntiqə
uyğundur. Təsəvvür edin ki, sizə atəş açan düşmənin
gülləsi arxadan sizə hücum edən ayıya dəyir. Bu işinə görə
ona təşəkkür düşürmü? Əlbəttə ki, yox! Kafirin xeyir əməli
də belədir. Əgər o Allahı razı salmaq niyyəti ilə bir iş
görsəydi, Allah da ona savab verərdi. Vəzifə, ad-san naminə
xeyir iş görən insanın niyyəti saf deyil. Məsələn, deputat
seçilmək istəyən biri kasıb-kusuba pul paylayır ki, əvəzində
səs alsın. Onun niyyəti savab yox, səs qazanmaqdır. Bir səs
ki, qiyamət səhnəsində eşidilməz!
1
«Səfinətül-bihar», 1-ci cild, səh.427.
123
Sual 133:
Qurani-kərim nə üçün bir dəfəyə yox,
tədricən nazil olub?
Cavab:
İslami rəvayətlərə əsasən, Quran iki dəfə nazil
olmuşdur: birinci dəfə Qədr gecəsində tam şəkildə, ikinci
dəfə iyirmi üç il ərzində tədricən.
«Fürqan» surəsinin 32-ci ayəsində buyurulur: «
Kafirlər
«Quran ona bütöv şəkildə nazil olmalı idi» dedilər. (Ya
Məhəmməd) Sənin ürəyinə qətiyyət vermək üçün Biz
onu ayə-ayə nazil etdik
».
Əvvəla, Quranın tədriclə nazil olması, insanların
təbiətinə və ehtiyaclarına daha uyğun bir üsuldur. İnsan
məqsədə addım-addım yaxınlaşdıqda, mətləblər daha
aydın dərk olunur.
Quran bədii əsər yox, həyat proqramıdır. Hər hansı
proqram isə, cəmiyyətdə mərhələ-mərhələ həyata keçə bilər.
Bədr, Ühüd, Əhzab, Hüneyn kimi müharibələrə isti
münasibət bildirən Quran, birbaşa necə nazil ola bilərdi?!
Başqa bir tərəfdən nüzulun davamı peyğəmbərliyin davamı
idi.
Sual 134:
Heyvan, yoxsa nəfsini özünə tanrı edən insan
daha çox zəlalətdədir?
Cavab:
«Furqan» surəsinin 44-cü ayəsində nəfsinə itaət
edənlər haqqında buyurulur: «
Onlar heyvan kimidirlər,
bəlkə ondan daha çox zəlalətdədirlər
».
Uyğun mövzuda araşdırma aparan təfsirçilər bu
qənaətdədirlər ki, heyvanlar altı cəhətə görə nəfsini özünə
tanrı edən insandan üstündürlər:
1. Düşünmə istedadından məhrum olan heyvanların
nöqsanlı hərəkətləri bağışlana bilər;
2. Heyvanlara ilahi hökm, kitab nazil olmadığından
onlar üçün cəza da yoxdur;
124
Dostları ilə paylaş: |
