Qaydalar Samitlərin tələffüzü ilə bağlı qaydalar 5, Abbreviatürlərin tələffüzü ilə bağlı qaydalar

Samitlərin tələffüzü ilə bağlı qaydalar. 
Azərbaycan dilindəki kar və cingiltili samitlərin bir qismi heç də həmişə yazıldığı kimi 
tələffüz olunmur. 
1) B samiti 
a) B samiti çoxhecalı sözlərin sonunda karlaşır: kitab-kitap, corab-corap,məktəb -
məktəp 
2) C samiti 
a) C samiti sözün sonunda karlaşır: çəkic, dinc, kərpic və s. 
3) D samiti 
a) D samiti sözlərin sonunda karlaşır: bulud, armud. həsəd, bulut, 
b) Təkhecalı sözlərdə karlaşır: dörd-dört, kənd-kənt 
4) Ğ samiti 
a) ğ samiti sözün ortasında kar samitdən əvvəl x səsinə keçir. Bagça- baxça: ağça, -
axça 
5) t samiti 

---

a) t samiti kar samitdən sonra gələndə cingiltili tələffüz olunur. dəftər-dəfdər, dəstə-
dəsdə 
6) v samıti 
a) alınma sözlərdə karlaşır: avtomat-aftomat 
7) Z samiti 
a) Z samiti təkhecalı sözlərin sonunda kar samitdən sonra gəldikdə karlaşır: məhz-
məhs, ləfz-ləfs 
Bəzi məqamlarda bir səsin başqa birisinə təsir edərək öz məxrəcinə salması səs 
uyuşması kimi , assimilyasiya kimi göstərir: məndən-mənnən 
Bəzi hallarda isə bir səs öz cinsindən olana təsir edərək onun səslənməsini dəyişdirir 
ki, buna dissimilyasiya deyilir: qararmaq-qaralmaq, hammal-
hambal. Eləcə də 
danışıq zamanı söz daxilində yanaşı gələn samitlərin öz yerini dəyişməsi metateza 
hadisəsi kimi özünü göstərir: yanlış-yalnış ,süfrə-sürfə. Samitlə başlanan , samitlə 
bitən alınma sözlərdə sözün əvvəlinə və yaxud sonuna sait səs artırılır. Bu hadisəyə 
proteza 
deyilir: stəkan-istəkan. r samiti ilə başlayan bir sıra alınma sözlərin 
əvvəlinə artırılır: Rza-irza, Rəhim-irəhim. 
Sözdən bu və ya digər səsin düşməsinə isə eliziya (səs düşümü ) deyilir :fənn-
fən(n)+lər-fənlər, sirr-sir(r)+lər -sirlər: Əli Əsgər-Ələsgər 
Abbreviatürlərin tələffüzü ilə bağlı qaydalar. 
Baş hərflərdən ibarət mürəkkəb qısaltmalar aşağıdakı şəkildə yazılır və tələffüz 
olunur: 
1) Səslərin adı ilə :YAP-Yeni Azərbaycan partiyası , ABŞ-Amerika Birləşmiş Ştatları 
2) Hərflərin adları ilə MSK(emseka)-Mərkəzi Seçki Komissiyası , MDB(emdebe)-
Müstəqil Dövlətlər Birliyi 
3) Bütöv şəkildə tərkibindəki sözlərlə oxunanlar: DYP-Dövlət Yol Polisi, AMEA-
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası , KİV-kütləvi informasiya vasitələri