45
şəhərdən çıxıb qaça bilmədiyindən evlərində qaldılar» (136, k.2,
f.10). İraklinin hücumları zamanı Sasani hakimiyyətindən kömək
görə bilməyən Bərdə əhalisi Bizans qoşunlarına qarşı müqavimət
göstərmək üçün hamılıqla silaha sarılmışdı. Yalnız vuruşmaq imkanı
olmayan xəstələr evlərində qalmışdılar (136, k.2, f.10; 296, s.143).
M.Kalankatlı yazır ki, «Bərdə kilsəsinin Zəkəriyyə adlı
yumşaq xasiyyətli keşişi şəhər sakinlərinin nicatı üçün öz həyatını
belə əsirgəmirdi. Andla, ibadətlə və müxtəlif tədbirlərlə o,
xaçpərəstlərin çoxunu əsirlikdən qurtardı» (136, k.2, f.10).
M.Kalankatlı bildirir ki, «saysız-hesabsız Bizans orduları öz
düşərgələrini Kalankat kəndinin yanında, axan çayın sahilində
saldılar. Yanlarından keçdikləri kəndləri, gözəl bağ və üzümlükləri
tapdayıb xaraba qoydular.
Sonra onlar yerlərini dəyişib, düşərgələrini
Tərtərçayın sahilində, Divtəkin kəndinin yanında yerləşdirdilər»
(136, k.2, f.10).
M.Kalankatlının yazdığına görə, öz qüvvəsini toplamış Sasani
qoşunu yeni qüvvələrin köməyi ilə Bizans ordusunu qovub ölkədən
çıxardı və onların bir çox şəhərlərini də əllərindən aldı (136, k.2,
f.10; 15, s.46; 295, s.30; 296, s.143). II Xosrov
Bizans imperatoru ilə
müharibə apardığı dövrdə Xəzər orduları Albaniyaya hücum etdi
(136, k.2, f.10; 296, s.143).
M.Kalankatlı yazır: «İraklinin təhriki ilə saysız-hesabsız
Xəzər orduları ölkəmizə soxulub onu talan etməyə başladılar» (136,
k.2, f.11). Müəllif qeyd edir ki «Xəzərlərin hücumunun qarşısını
almaq üçün Xosrov şah onlara hədələr dolu məktub göndərdi.
Xəzərlər Dərbənd keçidi ilə geriyə çəkildilər. O nlar Sasani şahı
Xosrovun qətlə yetirildiyi ildə ölkəyə yenidən hücum etdilər» (136,
k.2, f.11). Xəzərlərin növbəti hücumunda Dərbənd keçidindən
birbaşa Bərdəyə qədər irəliləmək nəzərdə tutulmuşdu. M.Kalankatlı