Qasim haciyev
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
217 имела конкретные административные деления, границы, внутренюю структуру государственности, а также самостоятельную политику, военную силу и денежную систему. Монеты Албанского государства чеканились в Барде и были растпространены далеко за ее пределами. В тот период большое внимание уделялось также языку, писменности, просвещению и другим сферам культуры. В период развитого средневековья Барда имела богатую городскую культуру. IХ в. и первая половина Х века являются периодом ее прогресса и процветания. Огромный город имел мощные защитные сооружения, плановую городскую структуру, одно-двухэтажные жилые и административные здания, дворцы, храмы, мечети, каравансараи, бани, систему водоснабжения, канализационную систему и комплекс других коммунальных услуг. Все перечисленное свидетельствует о высоком уровне культуры градостроительства того времени. Город Барда славился на Ближнем и Среднем Востоке как один из крупных ремесленных, торговых, культурных центров. Его называли «Матерью Аррана», сравнивали такими известными городами Востока, как Рей, Исфахан, Багдад и др. В те времена в Барде выросли целые поколения ученых и мыслителей. Выходцы из Барды обучались разным наукам в соседних мусульманских странах, усовершенствовали свои знания. Многие из них оставались в городах, где получали образование, творили под псевдонимом «Бардаи». В монографии последовательно излагается и последующие этапы истории города Барды, отмечается, как город неоднократно подвергался разрушениям, терял былую славу, но быстро восстановливался как культурный центр. 218 THE CITY BARDA SUMMARY The history of ctudy of the city of Barda is of great scientific interest. Geographical, political and cultural history. A great hictorical way being passed by the city in the aspect of political, economical and cultural development is considered in the given work. The centuries- olt settling- from the IV century B. C. To the XIX century A.D. is investigated in detail on the basis of written scurces, archaeological and other materials for the first time in the monography. The city was formed in the ancient period in the centre of Uti region, between the rivers of Kur and Terter. The formation of the city of Barda was based on the development of agriculture, handicraft production, trade and traderelations. In the monography it is emphasized that Barda had important strategic Iocation and strong defensive work. In the V century the residence of politico administrative power was moved to this city and Barda became the capital of the Albanian State up to the beginning of the VIII century& At that time the Albanian State was ruled by Vache II, Va- chagan III, Varaz-Grigor, Javanshir; outstanding historical figures such fst Viro, Nerses and others lived there as well. As a whole in the Middle Ages the city of Barda occuring in the centre of political, economical and cultural life of the country, naturally, was drawn into all events of studied time. In the monography work the city of Barda is examined mainly in the context of events going on in studied territory. Albania had concrete divisions and borders, internal struc- ture of State system and independent policy, military force and money system.The coins of Albanian State were minted in Barda and used far away outside the country. 219 A great fttention was given to language, written language, education had other indicators of spiritual culture as well. Barda had a rich urban culture in the period of developed Middle Ages. The IX century and first half of the X century were the period of its progress and prosperity. The enermous city had strong defence, planned municipial structure, one-storoyed and two-storoyed dwelling and administrative buildings-palaces, temples, mosgues, carvansaraes, bath-houses, water-supply, sewarage systems and complex of other municipal services. All above saids show that the culture of town- planning was in high level. The city of Barda was famous in the Near and Middle East as one of the largest handicraft, trade and cultural centres. It was called «Mother of Arran», compared with such known cities as Baghdad, Isphahan, Rey and oth. The whole generations of scientists and thinkers appeared at that time.The inhabitants of Barda studied the various kinds of sciences in the neighbouring Mussulman countries, perfected their knowledges. Many of them stayed in those where they got education and created under the pen- name of «Bardai». The history of Barda in separate stages of its existence is elucidated successively in the monography. The city was subsected to destruction, lost its past fame repeatedly, but was restored quickly as a cultural centre. 220 ADLAR GÖSTƏRİCİSİ Şəxs adları Abbas Bərdəi Asoy Abaqa xan Ast Tarkan Abas Arsvagen Abbas I Aşurbəyli Sara Abbas II Atropat Abbas Mirzə Ayba-sultan Abbasqulu Ağa Bakıxanov Avqust Abdullah ibn Həsən Babayev İlyas Adam Oleari Babək Afşin Bağatur Axundov Ağamusa Bahaəddin Ögəl Alp İlitver Bartold V.V. 221 Altman M.M. Bayəzid əl-Amin Baysunqur Anak Baqrat Antoni Belenitski M.M. Arrian Flavi Belyayev V.İ. Arqun xan Berezin İ.N. Artamonov M.İ. Bestam Asim ibn Yəzid ibn Abdullah Bolşakov O.Q. əl-Hilali Bunin A.V. Bəhmən Mirzə Qacar Yesai Həsən Cəlal Bəhaüddövlə Evliya Çələbi Bəlazuri Əbbal ibn Süleyman Buqay Şərabi Əbdü-l-Baqi Nəhavəndi Bünyadov Teymur Əbdü-l-Əziz Bünyadov Ziya Əbdü-l Məlik əl-Cəhaf əs- 222 Canı bəy Suləmi Cavad xan Əbdü-l Məlik ibn Mərvan Cavanşir Əbih Sultan Cavidan Əbdü-l-Səməd Cahan Pəhləvan Əbdü-r-Rəhman Cahangir Mirzə Əbdü-r-Rəhman Cami Cahanşah Mirzə Əbih Sultan əl-Cəbr Əbu Abbas Əhməd ibn Ömər əl-Cərrah ibn Sürayc Cəfər ibn-İshaq Əbu Bəkr Əhməd ibn Cəfərov Hidayət Məhəmməd əl-Həmədani Cəfərzadə İsaq (ibn Fəqih) Cəlaləddin Xarəzmşah Əbu Bəkr Qutbi əl-Əhəri Cəlaləddin Məhəmməd Əbu Bəkr Əhməd ibn Harun 223 Münəccim Yəzdi Bərdici əl–Bərdəi Cüveyni Əbu Bəkr Tehrani Cünabadi Əbu Əli Məhəmməd Cübban Cüneyd Əbu Əli Məhəmməd ibn Çəmənzəminli Yusif Vəzir Əbdü-l-Vəhab Cübai Çingiz xan Əbu Teyyib Məhəmməd ibn Davud ibn Əli İbrahim Xalidi Derevyanko A.P. Əbu Əli ibn Savvaf Deysəm ibn İbrahim Əbu Bəkr əş-Şəfii Dəvdək Əbu Əli Hüseyn ibn Süfvan Dədə Qorqud ibn İshaq ibn İbrahim Bərdəi Dion Kassi Əbu Bəkr Əbdü-l- Əziz ibn Dorn B. Həsən Bərdəi Dyakonov İ.M. Əbu Əbdü-l-Kadi Əbu Yaqub İshaq ibn İbrahim 224 Əbü-l-Qasim Bətrani Əbu Bəkr Məhəmməd ibn Əbü-l-Qasim Bəğəvi Yəhya Hilali əl–Bərdəi Əbü-l-Qasim ət-Təbərani Əbu Əli Məhəmməd ibn Əbü-l-Qasim Tahiri Əbdü-l-Vəhab Cübai Əfəndiyev Oqtay Əbu Əmr Bəsri əl-Əhəri Əbu Əmr Dəqqaq Əhməd Əbu Hatəm Razi Əhməd bəy Cavanşir Əbu Həsən Abdullah ibn Müta Əhməd bəy Portal əl-Fədl Əhmədov Qara Əbu Mənsur Əhməd ibn Umeyr Əbu Mücaəllad ibn əl-Hüseyn Əhməd ibn Harun Bərdəi Əbu Müslüm Şərit Əhməd ibn Lütfüllah Münəc- Əbu-Sabbah cimbaşi Əbu Səid Əhməd ibn Mərd Əbu Tahir Dəbbas Əhməd ibn Ömər Əbül–Həsən Əbu Zura əl–Bərdəi 225 Əbu Əmr Bəsri Əhməd ibn Süleyman Əbu Əmr Dəqqaq Əhməd Kəsrəvi Əbu Səid Əhməd Taşköprüzadə Əbu Səid əl-Bərdəi Əli ibn Lülü əl-Vərraq Əbu Səid Əhməd ibn Hüseyn Əliyev Fuad Bərdəi Əliyev İqrar Əbu Səid əl-Eşəc Əbu Tahir Əliyev İlham Dəbbas Əliyev Kamal Əbü-l-Abbas əs-Səffah Əliyev Vəli Əbü-l-Həsən Əli ibn Əbdü-l- Əli ibn Musa Əziz Bərdəi Əliyev Heydər Əbü-l-Həsən Kərxi Əlizadə Əbdülkərim Əbü-l-Həsən Leşgəri Əlqas Mirzə Əbü-l-Həsən ibn Ömər ibn Əlvənd Mirzə Abdullah Bərdəi Əmin Əhməd Razi Əbü-l-Həsən Əmir Vəhsudan 226 Əmir Şəmsəddin Yəzdi Əmir Musa Xəlifə Həsənəli Ənsari Həyyun ibn Nəsr ibn Ənan Əsgər Hişam ibn Ömər Füvəti Əssar Təbrizi Hişam ibn Əbdü-l-Məlik Əsəd ibn Yəzid Hülakü xan əl-Əsir əl-Hüseyni Əsirəddin Əbhəri Hüseyn Ciddi Əzüdəddin İci Hüseynov Məmmədəli Favstos Buzand Hüseynov Rauf Fexner M.F. Hüseynəli Tərxan Fədl ibn Yakba Xacə Şəmsəddin Məhəmməd əl-Fədl Cüveyni Fərrux Yassar Xaqani Şirvani Fərzəliyev Şahin 227 Xalid əl-Fəzl ibn Yəhya əl-Bərməki Xatun Fəzli İsfahani Xəlil bəy Sufi Fəzlullah Rəşidəddin Xəlilov Cabbar Fəzlullah Nəimi Xətib Bağdadi Firuz Xondəmir Gödək Əhməd Xorazad Göycə Sultan Qacar Xosrov Ənuşiravan Göyüşov Rəşid Xosrov Pərviz Hacı Cəfər Təbrizli İbn Abdullah əl-Bacalı Hafiz Əbru İbn Bəttutə Hafiz Şirazi İbn əl-Fəqih Haqverdiyev Əli İbn ən-Nədim Harun ər-Rəşid İbn Hövqəl Harun ibn İshaq İbn Xordadbeh 228 Heydərov Mikayıl İbn İmdad Hənbəli Həmdullah Qəzvini İbn Kuteybə Həmzə Mirzə İbn Miskəveyh Həsən bəy Rumlu İbn Qudama əl-Həsən ibn Qəhtəbə İbn Rusta Həsən Cəlal İbn Sac İbn Şadluyə Konstans İbrahim ibn Valid Konstantin İbrahim əl-Kufi İbrahim xan Qacar İbrahim paşa Qəhtəbə əl-İdrisi Qara bəy İltikin Qarabağlı Rizvan İlya Qasım bəy İsan Qutluq 229 Qazan xan İsgəndər Qazi Gəray İsgəndər bəy Münşi Qazi Əhməd Qumi İshaq ibn Müslüm Qazıyev Saleh İshaq ibn Süleyman Qazi Məhiyəddin Bərdəi İsmayıl I Qara Piri bəy İsmayıl II Qara Yusif İsmayıl Mirzə Qeybullayev Qiyasəddin İsmayılov Mahmud Qədirov Fridun İsmayılov Q.S. Qəssab İstəxri Qətran Təbrizi Can Batist Tavernye Qızıl Arslan Cuze P.K. Qrantovski E.A. Kamal ibn Cəlaləddin Qrum-Qrcimaylo Məhəmməd Münəccim Qubad Yəzdi Qubad 230 Kambisi Qudama Karaulov N.A. Quliyev Nəsimi Karqer M.K. Qumilyov Lev Katib Çələbi Quseynov Rauf Kavus Lamm G.C. Kazımov Qəzənfər Laurenti C. Kir Lukull Kirakos Qanzaketsi (Gəncəli) Mahmud bəy Klavdi Elian Mahmud Kaşğari Klavdiy Ptolemey Mahmudov Yaqub Maks Veber Məkki ibn Əhməd Bərdəi Mamikon Məqsud bəy Marko Polo Məlik Əşrəf Melikişvili Q.A. Mənsur ibn İsa əs-Səbi əl-Mehdi 231 Mənsur Mehran Mənuçöhr Mehravan Mərvan ibn Məhəmməd Mesxia Ş.A. Mərzban əl-Məsudi Məmmədov Arif əl-Müqəddəsi Məcdəddin Məmmədov Rauf Məhəmməd ibn Əbu Talib Məmmədov Süleyman əl-Hüseyni (Məcdi) Məmmədov Tofiq Məhəmməd Bərdəi Məmmədov Zakir Məhəmməd Gəray Məsud ibn Namdar Məhəmmədhəsən xan Etümad Məzyəd əş-Şeybani əs-Səltəne Mxitar Qoş Məhəmmədhəsən Vəlili Mikluxo-Maklay Məhəmməd Xudabəndə Minorski V.F. Məhəmməd ibn Abbas Miranşah Məhəmməd ibn Abdullah ibn Mir Möhsüm Nəvvab Əbülhəsən Bərdəi Mirxond 232 Məhəmməd ibn Əhməd ən- Mirzə Adıgözəl bəy Nəsəvi Mirzə Baysunqur Məhəmməd ibn Hinduşah Mirzə Camal Cavanşir Naxçıvani Qarabağlı Məhəmməd ibn Xalid Bərdəi Mirzə Məhəmməd Əmini Məhəmməd ibn İshaq Mirzə Ömər Məhəmməd ibn Sul Mirzə Camal Cavanşir Məhəmməd ibn Zeyd ibn Qarabaği Yədəhdəvayh əl-Heysəm əl- Moisey Kalankatlı Bərdəi Moisey Xorenli Məhəmməd ibn Vərək ər-Razi Muxtarova Əsmət Məhərrəm Bayar Mroveli Leonti Məhinbanu Mustafazadə Tofiq Murad Ömər ibn Əyyub əl-Kinani Musa ibn Nəsr Paxomov Yevgeni Müflih əl-Yusif Partatua 233 Müsafir ibn Kəsir əl-Qəssab Petro Zeno Mütəsim Petruşevski İ.P. Müzəffər əd-Din Mənsur Peykər xan Qacar Pornək Pirbudaq Nadir şah Piriyev Vaqif Nadir Mirzə Pompey Mədən əl-Xümsü Pliniy (Böyük) Nemətova Məşədixanım Pliniy Sekund Nerses Bakir Refik Özdek Nəcəfqulu xan Dünbüli Rəbi ibn Süleyman Nəcəfli Tofiq Rəcəbli Əli ən-Nəcm ibn Haşim Rəşidəddin Fəzlullah (Dərbəndi) Rəvvad əl-Əzdi ən-Nədim Əsgilani Rəvvadi Vəhsudan Nəsəvi Ruzbixan Xunci 234 Nəsimi Rüstəm xan Nəsirəddin Məhəmməd Tusi Rüstəm Nəsr ibn Ənan Rüstəm Mirzə Nəsr ibn Mənsur Ərdəbili Salar Mərzban Nərimanov İdeal Salman ibn Rəbiə Nizaməddin Şami əs-Samani Nizami Gəncəvi Sam Mirzə Nuriyev Aləm Satoy Nüşabə Sebeos Oleari Adam Seyidağa Əxi Onullahi Seyidağa Seyidağa Onullahi Ordubadi Məmməd Səid Seyidov Mirəli Orucbəy Bayat Sədullah əl- Bərdəi Osman bəy Səfi Gəray Osman paşa 235 Səid Nəfisi Ömər əl-Həsun Səid ibn Əmr Əbu Osman əl- Şeyx Üveys Əzdi əl-Bərdəi Şihabəddin Abdullah ibn Lüt- Səid ibn Qasim Bərdəi fullah (Hafiz Əbru) Səid ibn Səlim Şəmsəddin Eldəniz Səid ibn Səlman Şəmsəddin Hacı Məhəmməd Səhl ibn Sumbat Əssar Təbrizi Sısoev İ.V. Şərəfəddin Bidlisi Siracəddin Urməvi Şərəfəddin Yəzdi Strabon Şərəfəddin Xarəzmi Sultan Əhməd Cəlairi Şərəf əl-Mülk Sultanəli Şərifli Məmməd Sultan Məhəmməd Şiltberger Sultan Hüseyn Bayqara Şirin Bəyani Sultan Həsən 236 Şirin Sultan Xəlil Şirvanşah Kavus Sultan Murad Şükürlü Əlisa Sultan Üveys Tacəddin Sultan Yaqub Tahir ibn Məhəmməd əs- Süleyman Sənan Süleyman əs-Səmərqəndi Tavernye Süleyman ibn Əbdü-l Məlik Teyyib Məhəmməd ibn Süleyman ibn Əhməd əl- İbrahim Xalid əl-Bağdadi Haşimi Teymur Syuti ət-Təbəri Şahverdi Sultan Ziyadoğlu Təhmasib Qacar Toğrul bəy Şarden Toxtamış Şero Trdat Şeyx Əli Qəssab 237 Trever KamelyaVasilyevna Şeyx Heydər Uğurlu xan Şeyx İbrahim ibn Şihabəddin Uğurlu Məhəmməd Gülşəni Bərdəi Ulcaytu Məhəmməd Şeyx Mahmud Şəbüstəri Urnayr Şeyx Səfi Uzun Hacı Bağır Vaçaqan Yəhya Qəzvini Vaçe Yəzid ibn Əhməd Vaçaqan Yəzid ibn Hatəm əl-Mühəlləbi Varaz-Qriqor Yəzid ibn Məzyəd Varaz-Peroz Yəzid ibn Üseyd əs-Sülami Varaz-Trdat Yusif ibn Divdad Varazo Yusifov Yusif Vasaq Yüzbaşov Rəmzi Vəlixanlı Nailə Zaxoder B.N. Viro 238 Ziyadxan Yağıbastı Zeki Validi Toğan Yaqub əl-Bərdəi Zeynəddin Qəzvini Yaqub Sultan Zəkəriyyə Təbrizi Yaqut əl- Həməvi Zəkəriyyə ibn Məhəmməd əl- Yakba Qəzvini Yakubovski A.Y. Zəkəriyyə Yar Əhməd Qaraman Zöhtabi Məmmədtağı. Yezdəgird Zuhəyra ibn Sinan ət-Tamnimi 239 M Ü N D Ə R İ C A T GİRİŞ I FƏSİL Bərdənin tarixi ərazisi, şəhərin təşəkkülü və adının etimologiyası 1.1.Bərdənin yerləşdiyi tarixi ərazi və onun təbii-coğrafi xüsusiyyətləri 1.2. Şəhərin adının etimologiyası II FƏSİL Bərdə antik dövr və erkən orta əsrlərdə (e.ə. IV- b.e.VII əsrlər) 2.1. Bərdə alban arşakların hakimiyyəti dövründə 2.2. Bərdə mehranlıların hakimiyyəti dövründə III FƏSİL Bərdə VIII - XIX əsrlərdə 3.1. Bərdə ərəblərin hücumları dövründə 3.2. Bərdə VIII-X əsrin I yarısında (Bərdənin çiçəklənmə dövrü) 3.3. Bərdə Sacilərin və Salarilərin hakimiyyəti dövründə 3.4. Bərdənin ruslar tərəfindən dağıdılması, tənəzzül dövrü 3.5. Bərdə şəhərinin yenidən dirçəlməsi və sonrakı tarixi (XII- XIX əsrlər). IV FƏSİL Bərdənin maddi və mənəvi mdəniyyəti 4.1. Maddi mədəniyyət 4.2. Mənəvi mədəniyyət MƏNBƏ VƏ ƏDƏBİYYAT QƏBUL OLUNMUŞ İXTİSARLAR ADLAR GÖSTƏRİCİSİ İLLÜSTRASİYA 240 Nəşriyyatın direktoru Bəxtiyar Əli Texniki redaktor Anar Babayev Yığılmağa verilib 09.05.2008 Çapa imzalanıb: 15.06.2008 Kağız formatı 84x108 1/16 Şərti çap vərəqi 15 Sifariş № 18 Tirajı 300 «UniPrint» nəşriyyat-poliqrafiya müəssisəndə çap edilmişdir. Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|