Paleontoloji Palaeontology

53. Türkiye Jeoloji Kurultayı

. Geological Congress of Turkey

Mut yöresi klastiklerinin (Derinçay formasyonu) yaşı ile ilgili yeni

bulgular ve paleocoğrafîk verileri, Orta Toroslar

Eşref ATABEY

1

, Engin ÜNAY

2

, Gerçek SARAÇ

1

, Şinasi SÖZERİ

3

'MTA Genel Müdürlüğü, Jeoloji Etütleri Dairesi, 06520, Balgat-Ankara

'Cumhuriyet Üniversitesi, Antropoloji Bölümü, Sivas

3

MTA Orta Anadolu II. Bölge Müdürlüğü, Konya

Mut yöresinde geniş bir alanda yüzeyleyen karasal kökenli klastik kaya birimlerinden olan

Derinçay Fm.; alüvyal yelpaze ve menderesli akarsu ürünü olan çakıltaşı, kumtaşı, miltaşı

ve çamurtaşından oluşmaktadır. Bu birimin altında; göl ortamına ait kiltaşı, şeyi ve laminah

kireçtaşından oluşan birim, Fakırca üyesi, üzerinde ise kireçtaşı ve marn egemen denizel

kaya birimlerini teşkil eden Mut fin. ve Köselerli fm. yer almaktadır. Klastiklere

Akitaniyen'den Langiyen'e kadar farklı yaşlar verilmiştir. Yaşlandırmadaki bu farklılık,

klastikler üzerine gelen Miyosen transgresif birimlerin kronostratigrafik dizilimlerinde de

farklı yorumların yapılmasına neden olmaktadır. Klastik birimin menderesli ırmaklara ait

kısımlarındaki, kalıntı göl çökelinde depolanmış olan çamurtaşı düzeyinden alman örnekler

içerisinde zengin memeli faunası bulunmuştur. Bulunan, Enginia cf. gertcheki, Cricetodon

cf. kasaphgili, Cricetodon sp., Megacricetodon primitivus, Democricetodon sp., Karydomys

sp., Eumyarion sp., Gliridae gen. et sp. indet, Sayimys sp., Albertona sp., Galerix cf.

uenayae, Talpidae gen. et sp. indet, Soricidae gen. et sp. indet küçük memeli faunasına göre

Mut yöresinde yüzeyleyen klastik kaya birimlerinin (Derinçay Fm.) yaşı Erken Miyosen /

Erken MN4 / Orta Burdigaliyen / 18-19 my arasıdır. Bu yeni yaş bulgusu bize yörede

Miyosen transgresyonunun Üst Burdigaliyen'de başlamış olduğunu göstermektedir. Küçük

memeli faunası ile birlikte Crocodylia (timsahlar), Chelonia (kaplumbağalar) ve

Cyprinid'lere ait diş ile kemik parçalarının bulunmuş olması, 18-19 my önce Mut yöresinde

tropikal ya da subtropikal bir iklimin varlığını göstermektedir.

New age findings and palaeogeographic data from the detritals

(Derinçay formation) of Mut area, Central Taurus

The terrestrial clastic rock units of the Derinçay formation, outcropping widely in the Mut

region, consist of conglomerates, sandstones, siltstones and mudstones of alluvial fan and

meandearing river origin. This formation is underlain by the clay stones, shales and

laminated limestones of the limnic Fakırca member and overlain by the limestone and marl

dominated marine Mut and Köselerli formations. Different ages ranging from Aquitanian to

Langian were assigned to the these elastics. The rich small mammal fauna collected from

the mudstones of the thick lake sediments of the meandearing river parts of this clastic unit

contains Enginia cf. gertcheki, Cricetodon cf. kasaphgili, Cricetodon sp., Megacricetodon

primitivus, Democricetodon sp., Karydomys sp., Eumyarion sp., Gliridae gen. et sp. indet,

Sayimys sp., Albertona sp., Galerix cf. uenayae, Talpidae gen. et sp. indet Soricidae gen. et

sp. indet. This fauna suggests an age of Early Miocene, a

:

 correlation to the early MN4 in

mammal zonation, Middle Burdigalian in marine stages, and 18-19 my in absolute time. The

associated crocodylia, Chelonia, Cyprinidae indicate that there was a tropical/ subtropical

climate in the Mut region, 18-19 my ago.

247

---

53. Türkiye Jeoloji Kurultayı

Geological Congress of Turkey

Gökçeada (Kuzey Ege Denizi) bentik foraminifer faunası ve bu

topluluklarda gözlenen yersel değişimler

Engin MERİÇ

1

, Niyazi AVŞAR

2

, Yavuz KILINÇASLAN

3

'/. Ü. Mühendislik Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, 34850 Avcılar-İSTANBUL

"Ç. .0. Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, 01330 Balcah-ADANA

3

İ. Ü. Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü, 34459 Vezneciler-tSTANBUL

Araştırma Gökçeada çevresinde derinliği 0.50 ile 68.00 m arasında değişen 34 farklı

noktadan derlenen örnekler üzerinde yürütülmüştür. Yaklaşık 45 cins ve 85 kadar türün

gözlendiği bu toplulukta, adanın doğu ve batısında farklı durumlar sunan topluluk

belirlenmiştir. Özellikle, Gökçeada'nın doğu kesiminde, Aydıncık Burnu kuzeyindeki

alanda zengin denilebilecek sayıda Peneroplis planatus (Fichtel ve Moll) ile Peneroplis

pertusus (Forskal)'un varlığı dikkat çekicidir. Ayrıca, Gökçeada'nın güneydoğusunda Doğu

Akdeniz'in tipik foraminiferlerinden olan Amphistegina lobifera Larsen ile Sorites orbiculus

Ehrenberg gözlenmiştir. Bunun dışında yine doğu kesimde 4 ve batı bölümde 3 noktada

çeşitli cins ve türlere sahip ve bazen anormal denilebilecek sayıda fert içeren çok zengin bir

topluluk bulunmaktadır.

Gökçeada-Bozcaada-Çanakkale arasında yürütülmekte olan bir diğer çalışmada Peneroplis,

Amphistegina ve Sorites cinslerine rastlanılmamıştır. Bunun dışında, Karaburun

Yanmadası'nda Çeşme (İzmir) doğusundaki Ilıca Körfezi'nde 2.50 m derinlikte kaynayan

55-58°C değerindeki bir sıcaksu kaynağı çevresinde Peneroplidlerin aşırı derecede bolluğu

bilinmektedir! Yine yakın bir tarihte İzmit Körfezi'nde yapılmış olan çalışmalarda farklı iki

noktada ve yakın dönemde kaybolduğu belirlenen, faylara bağlı sıcaksu kaynaklan

çevresinde anormal sayıda foraminifer gelişimi kanıtlanmıştır.

Bu nedenle Gökçeada'nın güneydoğusu ile batı alanlarındaki farklı noktalarda da sıcaksu

etkisine bağlı bir yaşamın varolduğu anlaşılmaktadır.

Benthic foraminiferal fauna of the Gökçeada (northern Aegean sea)

and local variations observed in these assemblages

This study was carried out around Gökçeada with the examples taken from 34 different

points, depth of 0.50 - 68.00 m. Approximately 45 genuses and 85 species were observed

and this group shows differences between the east and west coast of the island. Especially to

the east of the island on the Aydıncık Cape there is a huge number of Peneroplis planatus

(Fitchel-moll) and Peneroplies pertusus (Forskal). Also, to the southeast of Gökçeada the

typical foraminifera of the East Mediterrenean Amphistepina lobifera Larsen and Sorites

orbiculus Ehrenberg were observed. Besides this, 4 points to the east and 3 points to the

west, there is a rich group with several genuses and species which include extra ordinary

number of fossils.

During another study campaign in between Gökçeada-Bozcaada-Çanakkale the genus

peneroplis was found. Also in the Karaburun peninsula on the east of Çeşme (İzmir) in the

248

---