O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘zbekiston respublikasi sog‘liqni saqlash vazirligi toshkent farmatsevtika instituti

Nazorat savollari: 
1.Insulin ta’sir birligini aniqlash 
2.Penitsillin ta’sir birligini aniqlash 
3.Dori moddalarni biologik usulda aniqlash 
 Foydalanilgan adabiyotlar 
1.Amaldagi Davlat farmakopeyasi XI nashri, 1,2 tomlar, 1987,1990 yy 
2.Pogodina L.I. Analiz mnogokomponentn
ыx lekarstvennыx form. Minsk. 1985 y. 
3.
S.L.Axnazarova, V.V.Kafarov. Metodы optimizatsii eksperimenta v ximicheskoy texnologii. 
Moskva. 
Vыsshaya shkola.1985.-327s. 
4.
Rukovodstvo k laboratornыm zanyatiyam po farmatsevticheskoy ximii. Pod rukovodstvom 
A.P.Arzamatseva. M.:1987 y. 
5.Q.A.Ubaydullanv va I.K.Azizov ning ma’ruza matnlari. 
6Mavzu bo‘yicha tuzilgan o‘quv-uslubiy qo‘llanmalar. 
7.Ilmiy jurnallar
12-mavzu.
Qalbakilashtirilgan dori vositalarini aniqlash maqsadida 
qo‘llaniladigan zamonaviy tahlil usullari 
Reja: 
1.
Qalbakilashtirilgan dori vositalari muammosi 
2.
Qalbakilashtirilgan dori vositalarining tarqalish muammolari 
3.
Qalbakilashtirilgan dori vositalarining turlari 
4.
Qalbakilashtirilgan dori vositalarining tarqalishiga qarshi ko‘riladigan tadbirlar 
5.
Qalbakilashtirilgan dori vositalarini aniqlash yo‘llari 
 Tayanch iboralar: 
qalbakilashtirilgan dori vositalarini aniqlash maqsadida qo‘llaniladigan 
zamonaviy tahlil usullari YUSSX, GSX. 
Farmatsevtik bozorda iste’molchilar xuquqini himoyalashning asosiy tamoili dori vositalarining 
sifati va bezararligini ta’minlashdir. 
Qalbaki dorilar insoniyatga avvaldan ma’lum bo‘lib, faqat XX asrning oxiriga kelib dorilarni 
qalbakilashtirish katta muammoga aylandi. Birinchi marta 1987 yilda Butun jahon sog‘liqni saqlash 
tashqiloti tomonidan qalbakilashtirish muammosiga e’tibor jalb etildi. Ushbu yilda qalbakilashtirilgan 
dori vositalari avval rivojlangan davlatlarda, keyinchalik Evropada juda katta miqdorda paydo bo‘la 
boshladi. Hozirgi kunda butun jahonda bir yilda ishlab chiqarilayotgan dori vositalari xajmi 200-300 
mlrd. dollarni tashqil etsa, shundan 14-21 mlrddi soxta dorilarga to‘g‘ri kelmoqda. Qalbaki dori 
vositalarini farmatsevtik ishlab chiqarish qurol-yarog‘, narkotik moddalar, alkogol, benzin savdosidan 
keyingi o‘rinda turibdi. BJSS tashqilotining bergan ma’lumotiga ko‘ra soxta dori vositalari 28 ta 
davlatda topilgan. 951 xodisadan 25% i ishlab chiqarishi rivojlangan , 65 i rivojlanayotgan va 10%i 

---

103 
noma’lum davlatlarga to‘g‘ri kelmoqda.Soxta dori vositalarini qabul qilish jiddiy negatv oqibatlarga 
olib keladi, chunki ular ishlab chiqarilayotganda va sotilishdan oldin sifati nazorat etilmaydi. 
•
Jahon farmatsevtika bozorini 6-8% (400 mlrd AKSH dollari-24-28 mlrd) qalbaki dori 
vositalariga to‘g‘ri keldi (BJSST ma’lumoti) 
•
Argentina, Meksika va Kolumbiya-40% 
•
Janubiy Afrika ayrim xududlari-70% gacha 
•
Hamdustlik davlatlarida-10-40% 
•
Xitoyda 2003 yil bo‘yicha 480 mingta (58 mln doll.) dori vositalarini qalbakilashtirish holatlarida 
aniqlanib,1300 ta farmatsevtika fabrikalari yopildi.