O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi o. T. Husanov konstitutsiyaviy huquq
Yüklə 0,63 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- O. MUHAMMADJONOV
- O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASINING
|
O‘zbekisòon respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi o. T. Husanov konstitutsiyaviy huquq O‘ZBEKISÒON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI O‘RTA MAXSUS, KASB-HUNAR TA’LIMI MARKAZI O.T. HUSANOV KONSTITUTSIYAVIY HUQUQ Kasb-hunar kollejlari uchun darslik 4-nashri Òoshkent — «ILM ZIYO» — 2017 2
KBK 67.400ya722 H84 Oliy va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi ilmiy-metodik birlashmalari faoliyatini muvofiqlashtiruvchi Kengash tomonidan nashrga tavsiya etilgan. O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyaviy huquqi bo‘yicha tayyor- langan ushbu darslik o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi standartlari asosida yaratilgan bo‘lib, unda «Konstitutsiyaviy huquq» fanining asosiy mavzulari yoritilgan. Darslik mavzularida mamlakatimizda davlat qurilishi va bosh- qaruv, sud-huquq sohasida o‘tkazilayotgan islohotlar, ularning natijalari, inson huquqlari va erkinliklarini ta’minlash borasida olib borilayotgan samarali ishlar, demokratik jarayonlarning chuqurlashuvi o‘z ifodasini topgan. Ò a q r i z c h i l a r : O. MUHAMMADJONOV — yuridik fanlari doktori; A. RAHMONOV — yuridik fanlari doktori, professor; B. SROJOV — yuridik fanlari nomzodi. © «ILM ZIYO» nashriyot uyi, 2017-y. ISBN 978-9943-303-88-1 © «ILM ZIYO» nashriyot uyi, 2012-y. 3
O‘zbekiston Respublikasining huquqiy fanlar tizimida «O‘zbe- kiston Respublikasining Konstitutsiyaviy huquqi» fani alohida o‘rin tutadi. Chunki ushbu fan orqali huquq tizimida yetakchi hisob- lanuvchi Konstitutsiyaviy huquq o‘rganiladi. Konstitutsiyaviy huquq yetakchi huquq tarmog‘i bo‘lishi bilan birga, alohida, o‘z predmetiga ega huquq tarmog‘i hamdir. Konstitutsiyaviy huquq normalari jamiyatdagi eng muhim ijtimoiy masalalarni, ularning asoslarini tartibga soladi. Bular xalq hokimiyatchiligini amalga oshirish jarayonidan kelib chiqadigan jamiyat—fuqaro—davlat o‘rtasidagi munosabatlar hisoblanadi. Konstitutsiyaviy huquq — Konstitutsiyaviy tuzum asoslarini, shaxsning huquqiy holati asoslarini, jamiyat va shaxs muno- sabatlarini, ma’muriy-hududiy va davlat tuzilishi masalalarini, hokimiyatni tashkil etish va ularning faoliyati bilan bog‘liq masa- lalarni tartibga soluvchi huquqiy normalar yig‘indisidan iborat huquq tarmog‘i. Ana shu masalalar va ularni tartibga soluvchi huquqiy normalar «Konstitutsiyaviy huquq» fani tomonidan o‘rga- niladi. «Konstitutsiyaviy huquq» fani mavjud ijtimoiy munosabatlar huquq normalariga mos kelishi masalasini o‘rganib, ijtimoiy munosabatlarni yanada to‘g‘riroq tartibga solish, ularning rivoj- lanishiga imkon beradigan huquq normalarini yaratish, mav- judlarini yanada takomillashtirish bo‘yicha takliflar ishlab chiqishni maqsad qilib qo‘yadi. Konstitutsiyaviy huquq doirasida olib boriladigan tadqiqotlar Konstitutsiyaviy munosabatlar va huquq normalarining takomil- lashuviga olib keladi. «Konstitutsiyaviy huquq»ning ta’lim jarayonidagi vazifasi Konstitutsiyani o‘quvchilarga chuqur o‘rgatishdir. Bu fan orqali Konstitutsiyaning ahamiyati, vazifasi, funksiyasi, yuridik tabiati, 4
holati, jamiyat, fuqaro, davlat munosabatlari o‘rganiladi. «Konstitutsiyaviy huquq» fanining vazifasi faqat Konsti- tutsiyaviy huquq normalarini o‘quvchilar ongiga singdirish bilan cheklanmay, u o‘quvchilarda qonunga, Konstitutsiyaviy tuzumga, boshqa fuqarolarga nisbatan hurmat tuyg‘usini shakllantirish vazifasini ham boshqaradi. Konstitutsiyani chuqur bilish orqali Vatanga sadoqat, jamiyatga hurmat paydo bo‘lib, belgilangan burchlarni ixtiyoriy bajarishga intilish vujudga keladi. Shuning uchun ham Konstitutsiyani o‘rganishga mamlakatimizda alohida e’tibor beriladi. O‘zbekiston Respublikasining birinchi Prezidenti I.A. Karimov Konstitutsiyamiz qabul qilingan kunning sakkiz yilligi munosabati bilan o‘tkazilgan yig‘ilishda so‘zlagan nutqida «Nima uchun Konsti- tutsiyani o‘rganish kerak?» degan savol qo‘yib, unga o‘zi shunday javob bergan edi: «Ming afsuski — bu sir emas — ko‘pchiligimiz Konstitutsiyaning ma’no-mazmunini yaxshi bilmaymiz, uni sinchiklab o‘rganmaymiz. Vaholanki, agar Konstitutsiyamizning mohiyatiga kirib borsak, mag‘zini chaqsak, bugun oldimizda turgan ko‘pgina savollarga, muhim muammolarni yechishda javob topishimiz mumkin» 1 . Shundan so‘ng Konstitutsiyani o‘rganishga e’tibor yanada kuchaytirildi. 2001-yil 4-yanvarda O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti «O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasini o‘rga- nishni tashkil etish to‘g‘risida» Farmoyish qabul qildi. Ana shu Farmoyishga asosan, ta’lim tizimidagi barcha o‘quv muassasalarida «Konstitutsiyani o‘rganish maxsus kursi» o‘qitilishi belgilandi. Bu maxsus o‘quv kursini o‘rganish uchun yaratilgan o‘quv dastur- lari va qo‘llanmalarida o‘rganish zarur bo‘lgan bilimlar asosiga Konstitutsiyaviy huquq sohasidagi bilimlar tayanch qilib olindi. «Konstitutsiyani o‘rganish maxsus kursi» barcha noyuridik o‘quv muassasalarida o‘qitilib, Konstitutsiyani o‘rganishni maqsad qilib qo‘ysa, yuridik yo‘nalishlardagi ta’lim muassasalarida o‘qitila- digan «Konstitutsiyaviy huquq» fani o‘z oldiga shu maqsadni qo‘yadi. Konstitutsiyaning deyarli barcha boblari alohida-alohida mavzu sifatida yoritildi va fanga taalluqli bo‘lgan «Konstitutsiyaviy huquq — huquq tarmog‘i va fan», «Konstitutsiya — asosiy qonun», 1 I.A. Karimov. Vatan ravnaqi uchun har birimiz mas’ulmiz. 9-jild. Ò., «O‘z- bekiston», 2001, 134—135-betlar. 5
lalari alohida mavzu sifatida berildi. Bundan tashqari, fuqarolik jamiyatini shakllantirishda fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari muhim rol o‘ynashi, uning faoliyatida yoshlarning ham ishtiroki mavjudligi, u har bir fuqaroga eng yaqin organ ekanligi hisobga olinib, «Fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari» alohida yoritildi. Darslikni tayyorlashda mamlakatimizda davlat qurilishi va boshqaruvi, sud-huquq sohasida olib borilayotgan islohotlar va ularning natijalari, O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga 2012-yildan 2017-yil 30 avgustgacha kiritilgan o‘zgartirishlar e’tiborga olindi. Shuningdek darslikda «2017—2021-yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishlari bo‘yicha Harakatlar strategiyasi» va 2017-yil 8-sentabrdagi Prezident Farmoni bilan tasdiqlangan «O‘zbekiston Respublikasida ma’muriy islohotlar Konsepsiyasi»ning asosiy holatlaridan foyda- lanildi. 6
Yüklə 0,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|