Molum olduğu kimi, cinayətkarlığa qarşı mübarizonin
Yüklə 4,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Birinci qrup
- 41 ======^=
- Üçüncü qrup
yenə do 24 saal ərzində müvafiq məhkəməyə xəbər verilməlidir. O da nəzərə alınmalıdır ki, yuxarıda göstərilən qaydalara riayət olunmadıqda əldə edilmiş sübutlar ədalət mühakiməsinin hansısa aktının əsası kimi istifadə oluna bilməz. Onlardan istifadə olunduğu halda məhkəmənin qərarı ləğv olunmalıdır.
Bu prinsipin əsas mənası ondan ibarətdir ki, cinayət, mülki, iqtisadi mübahisələrdən irəli gələn məsələlərə dair, inzibati xətalara dair işlərə baxan məhkəmə yalnız o. şərtlə ədalət mühakiməsini həyata keçirə bilər ki, o özü qanuni, səlahiyyətli və ədalətli olsun. Məhkəmənin bu xüsusiyyətlərinin təmin edilməsi üçün qanunla müəyyən edilmiş bir çox vasitələr vardır. Bu vasitələri üç qrupa bölmək olar: hakimlərə, andh iclasçılara, o cümlədən namizədlərə dair tələblər də daxil olmaqla müvafiq səlahiyyətlərin verilməsini müəyyən edən qaydalar; məhkəmənin aidiyyətinin, habelə tərkibinin müəyyən edilməsi qaydası; iş üzrə baxılan məsələlərə dair qərarı qəbul edərkən hakimlərin qeyri-obyektiv, yaxud ədalətsiz olmasının qarşısını alan qaydalar.
qaydalar Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının, «Məhkəmələr və hakimlər haqqında», «Konstitusiya Məhkəməsi haqqında» Qanunların müddəaları ilə müəyyən edilir. Belə ki. Konstitusiyanın 126-cı maddəsində hakimlərə dair tələblər, onların siyasi bitərəfliyi müəyyən edilmişdir. Yaşı 30-dan aşağı olmayan, seçkilərdə iştirak etmək hüqu- ------------ - ---------- 41 ======^= quna malik olan, ali hüquq təhsilli və hüquqşünas ixtisası üzrə 5 ildən artıq işləyən Azərbaycan Respublikası vətəndaşları hakim ola bilərlər. Hakimlər heç bir başqa seçkili və təyinatlı vəzifə tuta bilməzlər, elmi, pedaqoji və yaradıcılıq fəaliyyətindən başqa heç bir sahibkarlıq, kommersiya və digər ödənişli fəaliyyətlə, siyasi fəaliyyətlə məşğul ola bilməz və siyasi partiyalara üzv ola bilməzlər, vəzifə maaşından, habelə elmi, pedaqoji və yaradıcılıq fəaliyyətinə görə aldığı vəsaitdən başqa məvacib ala bilməzlər. Hakim vəzifəsinə tə'yin olunmuş şəxslər andiçmədən qabaq siyasi partiyanın va ya digər siyasi təşkilatların üzvlüyündən çıxmalıdırlar. Bu qaydalara riayət edilməsi elə bir «süzgəc» yaradır ki, onun köməyi ilə məhkəmə funksiyalarının icrasından onları yerinə yetirə bilməyən (lazımi ixtisası, pe.şə və məişət təcrübəsi olmayan, yüksək əxlaqi tələblərə cavab verməyən) adamlar uzaqlaşırlar. İkinci qrup
qaydalar Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının, Cinayət-Prosessual Məcəlləsinin, Mülki-Prosessual Məcəlləsinin müddəalarından irəli gəlir. Belə ki, Konstitusiyanın 62-ci maddəsində hər kəsin onun işinə qanunla müəyyən edilmiş məhkəmədə baxılması hüququ vurğulanmışdır. Şəxsin razılığı olmadan onun işinə başqa məhkəmədə baxılmasına yol verilmir. Bundan ba.şqa, mövcud qanunvericiliyə əsasən, yuxarıda duran məhkəmə tərəfindən konkret işin aşağıdakı məhkəmədən öz icraatına alması yalnız apellyasiya və ya kassasiya qaydasında mümkündür. Bir məhkəmənin aidiyyətinə aid işin eyni səviyyəli digər məhkəməyə özbaşına verilməsi də yolverilməzdir. Belə bir zərurət yarandıqda (məsələn, hakim - təkdir və o uzun müddət xəstədir; onun sağalmasını gözləmək o deməkdir ki, ittiham olunan şəxs hökm çıxarılanadək qeyri-müəyyən müddətə qədər həbsdə qalmalıdır), yuxarı məhkəmə sədrinin qoran ilə ittiham olunan şəxsə mütləq xəbər verilməklə işi başqa məhkəməyə verilə bilər. Bu xəbərdarlıq ona qərarla razılaşmadığı halda şikayətlə müraciət etmək imkanı yaradır. =
=
Mohkomonin qanuniliyinin, səlahiyyətləri, qərəzsiz olmasının təminatı üçün onun müvafiq instansiyada baxılması və tərkibinin düzgün müəyyən edilməsi vacib əhəmiyyət kəsb edir. «Məhkəmələr və hakimlər haqqında» Qanunun 4-cü maddəsinə əsasən, məhkəmələrdə işlərə üç instansiya üzrə - birinci instansiya, apellyasiya və kassasiya instansiyalarında baxılır. Qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş hallarda və qaydada məhkəmələrdə işlərə kollegial və hakim tərəfindən təkbaşına: birinci instansiya məhkəməsində işlərə təkbaşına və ya üç hakimdən ibarət tərkibdə, yaxud andh iclasçılardan ibarət tərkibdə, habelə apellyasiya və kassasiya instansiyası məhkəməsində üç və ya daha çox hakimdən ibarət tərkibdə baxılır.
qərəzsiz baxılması təmin edilir. Bunlar Cinayət-Prosessual Məcəlləsində, Mülki-Prosessual Məcəlləsində əks olunmuşdur. Bu qaydalara əsasən hakim və andh iclasçılar aşağıdakı hallarda konkret işin baxılmasından uzaqla.şdırıla bilərlər: əgər onlar işin icraatı ilə bağlı hansısa funksiyaları yerinə yetiriblərsə (şahid və ya zərərçəkən olublar, ekspert rəyi veriblər, iddiaçıya və ya cavabdehə hüquqi kömək göstəriblər və s.); əgər hakimin və ya andh iclasçının işin nəticəsində şəxsi maraqları varsa (hansısa tərəfin qohumudur, bu iş üzrə bir dəfə hakim kimi iştirak edib) və qanunvericilikdə müəyyən edilmiş digər hallarda. (CPM, m. 109). Cinayət mühakimə icraatını həyala keçirərkən məhkəmələr aşağıdakı vəzifələri yerinə yetirməlidirlər; cinayət prosesində tərəflərə cinayət tə'qibi ilə əlaqədar bütün halların hərtərəfli, tam və obyektiv tədqiq edilməsi üçün zəruri şəraiti tə'min etmək; şübhəli və ya təqsirləndirilən şəxsi həm ifşa edən, həm də ona bəraət verən halları, habelə məs'uliyyəti yüngülləşdirən və ağırlaşdıran halları nəzərə almaq; — = -
- ^
—=■
- — ^ ^ = ------------- Yüklə 4,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|