Milliy universitetining jizzax filiali

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI
MIRZO ULUG‘BEK NOMIDAGI O‘ZBEKISTON
MILLIY UNIVERSITETINING
JIZZAX FILIALI

“ Psixologiya” fakulteti,
Ijtimoiy va iqtisodiy fanlar kafedrasi
40-21 guruh talabasi
Menejment va marketing fanidan
MUSTAQIL ISHI
Mavzu: Yaponiya marketinggi

Topshirdi: Xojiboqiyeva.N
Qabul qildi: Nizametdinov.A.
Reja:
1. Yaponiya marketing tizimining shakllanish davri.
2. Yaponiya marketing strategiyasi va tuzilishi.
3. Yaponiya marketing tizimining oʻziga xos jihatlari.
4. Xulosa.
5. Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati.

1. Yaponiya marketing tizimining shakllanish davri
Zamonaviy marketing konstruksiyalari Yaponiyada 50-yillarning oxirigacha, bir qator amaliy marketing va biznes faoliyatiga qadar ishlab chiqilmagan. Darhaqiqat, biznes etikasi savdogarlar sinfi orasida 18-asrdayoq keng tarqalgan edi. O‘sha davrdagi savdogarlik odob-axloq darsligida shunday deyilgan: ‘‘Savdogar - sonni yaxshi biladigan odam. Shuning uchun u bir tiyinga ham mensimaydi. Savdogarning asl maqsadi kapital qilishdir. , har bir tiyinni tejaydi.’‘Savdogar o‘z tovarini xaridorga bu xariddan bir tiyin ham behuda ketmasligini to‘liq anglagan holda sotishi kerak. Demak, savdogar xaridorni pulni isrof qilmasligiga, balki uni sarflashiga ishontirishi kerak. donolik bilan.’‘ Shubhasiz, bu satrlar yozilganda, Yaponiya hali ommaviy iste’mol bosqichiga chiqmagan. Jamiyat doimiy ravishda tovar taqchilligiga duch keldi. Bunday biznes etikasi AQShdagi zamonaviy marketing kontseptsiyasiga o‘xshaydi. Kotler yozganidek: “Marketing tushunchasi xaridorning ehtiyojlarini aniqlash va qondirishga intiladigan boshqaruv falsafalaridan biridir. Ushbu biznes etikasini taqqoslash urg‘u o‘zgarishidagi nozik farqni ko‘rsatadi. Iste’molchiga yo‘naltirilgan biznes etikasining yaponcha versiyasida marketing tushunchasi iste’molchining xohish-istaklarini hisobga olish, iste’molchi bilan his-tuyg‘ularini bo‘lishish va ularni ishlab chiqaruvchining o‘zi o‘z xohish-istaklarini qanoatlantiradigan darajada qondirishdan boshqa narsa emas. Amerika versiyasida asosiy e’tibor strategik jihatga, ya’ni tashkiliy maqsadlarga erishish uchun xaridorning ehtiyojlarini aniqlashga qaratilgan. Yapon versiyasi xaridorning didi va istaklarini asossiz qondirish kerak bo‘lgan tug‘ma xususiyatlar deb hisoblaydi. Amerika kontseptsiyasiga ko‘ra, xaridorlar tashkiliy maqsadlarda manipulyatsiya qilinadi. Amerika marketingida potentsial xaridorni ishontirish va ishontirish asosiy vazifa hisoblanadi. Yapon marketingi mahsulot va xizmatlar orqali xaridorga xizmat qiladi. Yaponiya shiori ── ‘‘Sotuvchilar gapirsin’‘ o‘rniga ‘‘Tovar va xizmatlar gapirsin’‘. Ushbu yo‘nalish har doim ham xaridorning manfaatlarini yaxshi himoya qilmaydi. Korxonaning noto‘g‘ri xatti-harakatlari natijasida iste’molchilarning huquq va manfaatlari poymol qilingan holatlar ham bo‘lgan.
Yapon marketing tizimi iste’molchi talabi nuqtai nazaridan yaxshi rivojlangan ── uning ehtiyojlari yuqori sifatli mahsulot va xizmatlar orqali idrok etiladi va qondiriladi. Biroq, Yaponiya kompaniyalarning noto‘g‘ri xatti-harakatlarining oldini olish uchun qonun tizimi orqali iste’molchilar huquqlarini himoya qilishni yaxshilashi kerak. Savdo va buyurtmalarni bajarish faoliyatining ahamiyati, ya’ni marketing funktsiyalari va yapon kompaniyalaridagi marketing bo‘limlarining holati kompaniyalar va tarmoqlarning profiliga qarab farqlanadi. Texnologiya va injiniring kompaniyalarida, masalan, sanoatda strategik qarorlarni qabul qilishda katta ta’sir ko‘rsatadigan ishlab chiqarish va muhandislik bo‘limlari asosiy rol o‘ynaydi. Qurilish biznesida, elektrotexnika mahsulotlarini ishlab chiqarishda va transportda ishlab chiqarish muhandislari boshqaruvning yuqori darajasida ustunlik qiladi. Shu bilan birga, mahsuloti ma’lum darajada standartlashtirilgan va raqobatbardosh bo‘lgan sanoat korxonalarida marketing bo‘limlari boshqa funktsional bo‘limlarga qaraganda muhimroq bo‘lsa ham, muhimroqdir. Umuman olganda, marketing bo‘limlari xizmat ko‘rsatish sohalarida ishlab chiqarish tarmoqlariga qaraganda yuqori maqomga ega. Zamonaviy marketing kontseptsiyalarini joriy etishdan oldin marketing bo‘limining mas’uliyati savdoning barcha jihatlarini o‘z ichiga olgan. Tashkiliy jihatdan marketing bo‘limlari aniq belgilangan funktsional majburiyatlarni olmagan. Bu qisman marketing faoliyatining ma’nosini tushunmaslik bilan bog‘liq bo‘lsa, qisman marketing bo‘yicha rahbarlarning ish vazifalari noaniq va noaniq edi. O‘shandan beri ko‘plab kompaniyalar o‘zlarining marketing bo‘limlari uchun tashkiliy tuzilmalarni ishlab chiqishga jiddiy harakat qilishdi.
1970-yillarning boshidan boshlab, aniq belgilangan va integratsiyalashgan marketing strategiyasiga bo‘lgan ehtiyojga javoban idoraviy tashkiliy rivojlanishning ikki yo‘nalishi paydo bo‘ldi. Birinchisiga muvofiq, aniqroq gaz chegaralari va bo‘linmalarning muayyan funktsiyalari bilan hamma narsani qamrab oluvchi turdagi bo‘lim tuzilmasi yaratiladi. Bo‘linmalarda marketing faoliyatining har xil turlari bo‘yicha mehnat taqsimoti amalga oshiriladi va ularning har biriga mas’uliyat yuklanadi. Odatda bo‘linmalar: sotish, sotishni rejalashtirish, bozorni o‘rganish, reklama, iste’mol krediti. Chiziq va apparat bo‘linmalarining vazifalari o‘rtasidagi farq ularning rahbarlari uchun katta ahamiyatga ega. Tarmoq vazifalari ishonib topshirilgan menejer ular bilan birga qolishga va yo‘nalish funktsiyalarini bajarish orqali boshqaruvning yuqori bo‘g‘iniga ko‘tarilishga intiladi. Xodimlar vazifasini bajaruvchi menejer uzoq vaqt davomida bir xil xodimlar vazifasida qolishga moyil bo‘lib, bu lavozimga ko‘tarilish poygasida to‘siq bo‘lishi mumkin. Rahbarning ba’zan ma’muriy vazifalarni bajarishda g‘ayrat ko‘rsatmasligining sabablaridan biri ham shu.
Ikkinchi integratsiyalashgan marketing strategiyasiga ko‘ra, savdo bo‘limi asosiy bo‘lib, u biznes yuritish uchun javobgardir. Bu chiziqli bo‘linish. Uskuna funktsiyalarini bajaradigan boshqa bo‘limlar bo‘limning o‘sishi bilan shunday darajada o‘sishi mumkinki, quyi bo‘limlar tomonidan bajariladigan funktsiyalarni samarali muvofiqlashtirish qiyinlashadi. Keyin ushbu bo‘linmalarning ba’zilari korporatsiyaning boshqa bo‘linmalariga birlashishi mumkin. Masalan, bozor tadqiqotlari bo‘limi - korporatsiya prezidentining bevosita nazorati ostida bo‘lgan korporatsiyaning strategik rejalashtirish sektorida. Ba’zilarini ko‘rib chiqing Marketing bo‘limi bo‘limlarining Bozor tadqiqot bo‘limi: apparat funktsiyasi.