Microsoft Word vencur 2015. doc
Yüklə 0,63 Mb. Pdf görüntüsü
|
19
texniki vasitələr təkmilləşir, hansıki köməyilə mürəkkəb istehsal prosesləri həyata keçirmək mümkündür. Bununla yanaşı, iqtisadiyyatda struktur dəyişikliklərinin gedişində ənənəvi sahələrdən kapital azad olur, investisiyalaşdırmanın yeni istiqamətlərinin axtarışı baş verir. Bütün bunlar innovasiyaya real tələbatı artırır, hansıki iqtisadi proseslərin təşkilinə ənənəvi yanaşmaların tətbiqində həyata keçirilməsi mümkün olmur. Bu problemin effektiv həlli vençur maliyyələşdirilməsi mexanizmindən istifadədir, hansıki innovasiya fəaliyyətinin intensiv inkişafı daha çox tələb edir. Vençur sənayesinin təşəkkülündə innovasiya infrastrukturu, hər şeydən əvvəl onun biznes-inkubator və texnoparklar kimi komponentləri müstəsna rol oynayır. Elmi-texniki məhsul istehsal edən iri şirkətlər texnoparkların çərçivəsində təmərküzləşirlər. Ona görə də, son vaxtlar onlarda vençur kapitalının təmərküzləşməsinə meyillər müşahidə olunur. nkişaf etmiş ölkələrdə inkubatorlar yerli hakimiyyət orqanlarının, təhsil müəssisələrinin və sənaye şirkətlərinin vəsaitləri hesabına formalaşır və maliyyələşdirilir. Məsələn, ABŞ-da yerli hakimiyyət orqanları regional vençur fondları səviyyəsində maliyyə resurslarının təmərküzləşməsinə xüsusi diqqət yetirirlər. Onlardan biri kiçik innovasiya biznesinin vençur maliyyələşdirməsini bilavasitə həyata keçirir, digəri isə inkubator proqramının təşkilatçısına subsidiya verir. Eyni zamanda, biznes-inkubator öz fəaliyyətində artıq daşınmaz əmlaka və elmi-istehsal fondlarına qoyulmuş əhəmiyyətli həcmdə kapitallaşmış vəsaitdən istifadə edir. Biznes-inkubatorların təşkilatçıları vençur sahibkarları qismində çıxış edirlər və ona görə də fəaliyyətin nəticəsindən alınan mənfəətdən faydalanırlar. Halbuki biznes-inkubatorların əksəriyyəti qarışıq müəssisələr adlanır, onların dörd əsas növünü fərqləndirmək lazımdır: koorporativ, ictimai, universitet, xüsusi. Onlar maliyyə vəsaitlərinin mənbələrinə və yaranma məqsədlərinə görə fərqlənirlər. Biznes-inkubatorların fəaliyyəti kifayət qədər səmərəlidir. Vençur maliyyələşdirməsi mexanizmindən uzun müddət istifadə edən aparıcı sənaye ölkələrinin təcrübəsi göstərir ki, innovasiya sferasına maliyyə vəsaitlərinin
20
cəlb edilməsi həqiqətən faydalıdır. Vençur biznesi innovasiya fəaliyyətinin inkişafına əhəmiyyətli təsir göstərir. nnovasiya sferasında vençur kapitalından istifadə imkanları innovasiyanın xarakterini müəyyən edilir. nnovasiya əsasında firmalarda iqtisadi artım iki əsas çətinliklə: innovasiya fəaliyyətinin maliyyələşdirilməsində məhdudiyyət və çoxlu müxtəlif yeniliklərdən investorlar üçün daha cəlbedici və firmanın inkişafı bazarda onun mövqeyinin möhkəmləndirilməsi üçün daha faydalı olanı seçərkən innovasiya menecmentinin mürəkkəbliyi ilə əlaqədardır. Qeyd etmək lazımdır ki, vençur kapitalından istifadənin ağırlığı innovasiyanın reallaşmasının kommersiya nəticəsinə düşür. Deməli, vençur kapitalı üçün təkcə innovasiya fəaliyyətinin sadəcə nəticəsi deyil, yalnız onlardan bazarda çoxlu istehlakçıların tanıdıqları yüksək şansı olanı vacibdir, hansıki yekunda yüksək gəlir gətirsin, özü də qısa zaman kəsiyində. Bəzi iqtisadçıların fikrincə, yalnız yüksək texnologiya sahəsində özünün radikal yeniliyilə innovasiyaya vençur maliyyələşdirməsinin obyekti qismində baxmaq olar. Lakin vençur biznesinin inkişaf təcrübəsi bu yanaşmanı inkar edir. Vençur kapitalının xüsusi innovasiya əmələgətirmə imkanları vardır, hansıki onun insan amili ilə məhdud əlaqəsilə, yəni onda maliyyə kapitalı və intellektual resursun birləşməsilə şərtlənir. Vençur kapitalının bu xüsusiyyəti onu maliyyə kapitalından ayırır və ona müəyyən təklik (xüsusiləşmə) verir. Vençur maliyyələşdirməsi sadəcə insan faktorundan, intellektual əməkdən istifadəni nəzərdə tutmur, həm də onu özünə, bu maliyyələşmə prosesinə daxil etmək istəyir. Vençur kapitalı motivasiya xüsusiyyətinə malikdir. Bu əhəmiyyətli xüsusiyyət ondan ibarətdir ki, vençur kapitalı qoyulan vəsaitin qaytarılmasına, investisiyalaşmış kapitaldan müntəzəm gəlir və faiz əldə etmək deyil, innovasiya firmasının özünün inkişafına, həmçinin buraxılan innovasiya məhsulundan mənfəət almaqdır. Vençur biznesinin xarakterik xüsusiyyətlərindən biri ondan ibarətdir ki, vençur kapitalı daima modaya dəqiq reaksiya verir və onu tədricən işləyir, yəni 21
investisiya o sahəyə həvəslə yönəldilir, hansıki elmtutumlu məhsulun tez və gəlirli realizasiyası imkanları ilə əlaqədardır. Vençur kapitalının xüsusiyyətlərinə, həmçinin innovasiya layihələrinin maliyyələşdirilməsinin parçalanmasıdır, hansıki məqsəd ondan ibarətdir ki, riskləri nimimumlaşdırmq məqsədilə vençur kapitalisti firmanın həyat tsikli mərhələlərini nəzərə almaqla maliyyə vəsaitlərini mərhələlər üzrə ayırır, firmanın inkişafının sonrakı hər bir mərhələsi əvvəlki mərhələnin uğurundan asılı olaraq maliyyələşdirir. Vençur kapitalının əhəmiyyəti iqtisadiyyatın inkişafının mühüm amili kimi innovasiyanın əhəmiyyəti artdıqca tədricən artır. Buradan belə nəticə çıxır ki, iqtisadiyyatın innovasiya inkişaf yoluna keçidi nəticəsində vençur kapitalına tələbat daima daha surətlə artacaqdır. Dövlətin vençur maliyyələşdirilməsində aktivliyinin artması ölkənin beynəlxalq rəqabət qabiliyyətini təmin edən daha perspektivli elmtutumlu sahələrin inkişafında vençur kapitalının rolu və əhəmiyyətinin dərk edilməsi ilə əlaqədardır. Vençur maliyyələşdirməsi sisteminə dövlət dəstəyi, hər şeydən əvvəl elm, istehsal və bazarın birləşdirilməsinə və onların arasında innovasiya proseslərinin kataliza toru qismində dövlət vəsaitinin istifadəsi əsasında möhkəm qarşılıqlı əlaqənin qurulmasına yönəldilməlidir. nnovasiyanın yaradılmasında və yeni yüksəktexnoloji istehsalın inkişafında vençur kapitalının rolunun stimullaşdırılması haqqında ABŞ-ın sənaye sahələrinin təhlili aydın təsəvvür yaradır, hansıki həmin sahələrdə vençur kapitalının iştirakı patent fəaliyyətinin həcminin 5-18 faiz artmasına səbəb olmuşdur, həm də vençur maliyyələşdirməsindən istifadə edən firmanın məhsulunun bazara çıxarılması müddəti xeyli azalmışdır. Vençur kapitalı təkcə innovasiyanın yaradılmasında deyil, həm də innovasiyanın yayılmasında mühüm rol oynayır. Vençur kapitalı müxtəlif iqtisadi səviyyələrdə iqtisadiyyatın innovasiyalı inkişafında müstəsna rol oynayır: 1) minisəviyyədə – texnoloji biliklərdən, idarəetmə resursları və informasiyalarından istifadəyə səbəb olur;
Yüklə 0,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|