Microsoft Word vencur 2015. doc
Yüklə 0,63 Mb. Pdf görüntüsü
|
7
Vençur maliyyələşdirilməsi – elmtutumlu məhsulun işlənilməsi və istehsalına yönəldilən yeni yaradılmış kiçik yüksək texnoloji müəssisənin səhmdar kapitalına mənfəətin alınması üçün uzunmüddətli riskli investisiya qoyuluşudur. Vençur kapitalı – birbaşa xüsusi investisiyanın həyata keçirilməsi üçün istifadə olunan riskli kapitaldır, hansıki adətən xarici investor tərəfindən elmtutumlu yüksəktexnoloji istehsal sferasında işləyən yeni, sürətlə inkişaf edən firmanın maliyyələşdirilməsi üçün təqdim edilir. Vençur investisyası firmanın nizamnamə kapitalında müəyyən pay almaq üçün alətdir, o orta səviyyədən yüksək gəlirə malikdir, qeyri-müəyyənlik şə raitində, risk yaratmaqla həyata keçirilir. Vençur biznesin subyektlərinə aşağıdakılar aiddir: - vençur fəaliyyətinin öz subyektləri; - vençur fəaliyyətində iştirak etməyən, ancaq vençur fəaliyyətinin maliyyə münasibətlərinin subyektləri olmayan subyektlər. Vençur biznesinin əsas subyektləri aşağıdakılardır: - vençur firmaları; - fərdi investorlar; - maliyyə vasitəçiləri. Vençur firması – riskli firmadır, hansıki fəaliyyət məhsulları elmi-texniki sferada innovasiya riski yeni növ elmtutumlu yüksəktexnoloji məhsul, yaxud xidmət ilə əlaqədardır; adətən məhsulun başlanğıc mərhələsinə xidmət edir, elmi, yaxud texnoloji ideyaların seçilməsi və işlənilməsi ilə məşğul olur. Vençur firmaları iki tipə bölünür: - vençur layihəsinin təşəbbüskarları (alimlər, konstruktorlar, ixtiraçılar) tərəfindən təsis edilmiş firmalar; - iri sənaye şirkətinin təsis etdiyi firmalar. Birinci tip vençur firmaları iki növ olur: - xüsusi maliyyə və istehsal bazası əsasında təşkil edilmiş müstəqil firma; - firmadaxili vençur biznesinin çərçivəsində fəaliyyət göstərən firma. Belə firmalar ana şirkətin əməkdaşları tərəfindən təsis edilir, hansıki maliyyə və istehsal 8
dəstəyi göstərir. Layihənin uğurla yerinə yetirdiyi zaman onlar ana şirkətin struktur bölməsinə çevrilə bilər. Uğursuzluq baş verdiyi halda ana şirkət həmin firmalara dəstək göstərməkdən imtina edir. kinci tip vençur firmaları da iki növ ola bilər: - Şirkətin struktur bölməsi hüququnda fəaliyyət göstərən firmalar. Onların maliyyə müstəqilliyi yoxdur, tamamilə ana şirkətin maliyyə, istehsal və elmi- texniki siyasətindən asılıdır; - müstəqil maliyyə, istehsal və elmi-texniki siyasət həyata keçirən sərbəst firma şəklində iri şirkət tərəfindən təsis edilən firmalar. Onlar həm ana şirkətin yeni ideyalarını, həm də kənardan alınmış ideyanı işləyirlər. Hər iki növ vençur firmaları firmadaxili vençur biznesinin çərivəsində fəaliyyət göstərirlər, hansıki ixtisaslaşmış kooperativ bölmələri, xüsusi büdcəsi var və firmadaxili riskli maliyyələşdirmə ilə məşğul olur. Vençur firmasının fəaliyyətində aktiv rol oynayan vençur biznesinin iştirakçılarına aiddir; - firmanın banisi, əsasını qoyan; - vasitəçi; - hüquqşünas, mühasib, iqtisadçı; - əməkdaşlar-icraçılar, təhlükəsizlik xidmətinin işçiləri, reklam agentliyi, konsultantlar və s. Fərdi investorlar – vençur layihələrinə maliyyə vəsaiti qoyan hüquqi, yaxud fiziki şəxslər. Vençur investoru həm milli, həm də xarici ola bilər. Mühüm institusional investorlara banklar, pensiya fondları və sığorta şirkətləri aiddir. Vençur maliyyələşlirməsində investisiya və kommersiya bankları iştirak edir- lər. Bu zaman əsas rolu investisiya bankı oynayır. Kommersiya bankları investisiya bankları ilə müqayisədə fəaliyyətlərində dövlət tərəfindən daha kəskin reqlamentə məruz qalır. Onların risklə kapitalın qoyulduğu əsas obyektlər kiçik biznesin investisiya şirkətləri sayılır. Bundan başqa kommersiya bankları çox vaxt maliyyə- kredit sisteminin digər təşkilatları ilə birgə müstəqil vençur fondları yaradırlar.
9
Banklar vençur maliyyələşdirməsində iştirak edərək aşağıdakı əməliyyatları həyata keçirir: vençur fondlarını formalaşdırmaq üçün maliyyə vasitəçilərinə hesab açır; vençur fondlarının formalaşması prosesinə xidmət edir; vençurla əməliyyat aparmaq üçün maliyyə vasitəçilərinə kömək edir; firmanın səhmlərinin öz şəbəkəsi vasitəsilə satışını təşkil edir. Pensiya fondları heyətin saxlanılmsı və digər xərclərin həyata keçirilməsi üçün mənfəətin alınması məqsədilə vençur fəaliyyətində iştirak etməyə maraqlıdırlar. Sığorta şirkətləri vençur fəaliyyətində maraq göstərir və bank və pensiya fondları ilə analoq üzrə iştirak edirlər. Qeyri-institutsional investorlar arasında iri sənaye şirkətləri daha əhəmiyyətli rol oynayır, hansıki pul vəsaitinin sahibi kimi deyil, suda əməliyyatları üzrə faiz alınmasında maraqlı kimi, həm də yeni texnoloji qərarların sifarişçisi, onların işlənilməsi və tətbiqi üzrə xərclərin bir hissəsini ödəyən kimi çıxış edir. Onların vençur fəaliyyətində iştirak etmələrində vəzifəsi ondan ibarətdir ki, gələcək inkişaf üçün yeni ideyaların və yeni texnologiyaların mülkiyyətçisi olsun; daha keyfiyyətli və ucuz yeni məhsullar yaratsın; istehsalı şaxələndirsin, istehsalın həcmini və kommersiya reallaşdırmasını artırsın, rəqabət mübarizəsində mövqeyini möhkəm- ləndirmək məqsədilə istehlak tələbinin dəyişilməsinə operativ reaksiya versin. Vençur maliyyələşdirməsində investor kimi dövlət çıxış edə bilər. Belə ki, özünün nümayəndələri maliyyə orqanlarında xüsusi şöbə, dövlət müəssisəsi, təşkilati, maliyyə və digər fondlar vasitəsilə. Vençur biznesinin inkişafının müxtəlif mərhələlərində xüsusi investorlar vençur maliyyələşdirməsində iştirak edirlər. Belə ki, ilkin kapitalın formalaşması mərhələsində layihənin təşkilatçısına qohumlar, dostlar, tanışlar borc pul verməklə maliyyə dəstəyi göstərə bilərlər. stehsalın sürətlə artdığı mərhələdə xüsusi investor qismində zəngin (varlı) adamlar çıxış edirlər, hansıki heç bir maliyyə təşkilatlarında çalışmırlar, yəni biznes-anqel adlanırlar. Vençur biznesində xüsusi investorların iştirakının həm üstün, həm də nöqsan cəhətləri vardır. Üstünlükləri; onların kreditləri çox ucuzdur, belə ki, peşəkar
Yüklə 0,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|