4
Brakiyal pleksus
5 Periferik sinir
Muskulokutanöz sinir
Aksiller sinir
Radiyal sinir
Mediyan sinir
Ulnar sinir
3 Kordon
3 Gövde
3 Ön kısım
3 arka kısım
5 Ön kök
B. GENEL BİLGİLER
1. BRAKİYAL PLEKSUS
Brakiyal pleksus üst ekstremitenin motor fonksiyonunun tümünden ve duyusal
fonksiyonun büyük bölümünden (üst kolun iç cephesinin derisi [T2] ve omuzun en üst
cephesi [servikal pleksus] hariç) sorumludur.
[3]
Brakiyal pleksus anatomisi Şekil 1’de
gösterilmiştir.
Şekil 1: Brakiyal Pleksusun Anatomisi
[4]
BRAKİYAL PLEKSUS ANATOMİSİ
Teknik seçmeden önce brakiyal pleksus anatomisini çok iyi anlamak önemlidir. Pleksus;
kökler, gövdeler, bölmeler, kordlar ve dallardan oluşur. Brakiyal pleksus bireylerin çoğunda
C
5
ten T
1
’e sinir köklerinin ventral ramilerinden gelir. Hastaların yaklaşık %15 inde C
4
veya
T
2
sinir köklerinden brakiyal pleksusa dal katılır. Servikal vertebranın transvers çıkıntısının
hemen lateralinde brakiyal pleksusu oluşturan sinir kökleri prevertebral fasya içinde kılıflanır.
Sinir kökleri daha sonra skalen kasların arasından geçerek 3 gövdeyi oluşturur: Superior,
median, inferior. Bu gövdeler ilk kaburganın sınırı boyunca uzanır ve anteroposterior
bölmelere açılır. Bu bölmeler daha sonra klavikulanın altından ve humeral başın etrafından
5
geçen ve bu noktada aksiller arterle birleşen 3 kordu oluşturur. Bu kordlar lateral, mediyal ve
posterior kordlar olarak adlandırılır ve aksiller arterle olan anatomik pozizyonlarına göre
adlandırılır. Bu kordlar daha sonra pektoralis minor kasın sınırında 5 major periferal sinire
bölünür. Bu sinirlerde üst ekstremiteye uyarı sağlarlar. Brakiyal pleksusun 5 terminal siniri:
Aksiller, muskulokuteneus, radial, median ve ulnar sinirlerdir.
Brakiyal Pleksusun Dalları:
• Kökler/Gövdeler
− Rhomboid longus colli siniri
− Supklavian sinir
− Uzun torasik sinir
− Supraskapular sinir
• Lateral kordlar
− Median sinirin lateral başı
− Muskulokutaneus sinir
• Mediyal kordlar
− Median sinirin iç başı
− Ulnar sinir
− Koldaki mediyal kutaneus siniri
− Ön koldaki mediyal kutaneus siniri
• Posteror kordlar
− Radial sinir
− Aksiller sinir
[5]
Brakiyal pleksus dalları:
Aksiller sinir (C
5
-C
6
): Omuz eklemine artikuler dal, deltoid ve teres minör kaslarına motor
innervasyon ve deltoidin bir bölümüne ve skapular bölgelere duyusal innervasyon verir.
Radial sinir (C
5
-C6-C
7
-C
8
-T
1
): Kolun dirseğe kadar olan posterior ve lateral derisini,
önkolun bileğe kadar olan posterior derisini, el dorso- lateral bölümünü, ilk üç parmağın
dorsal kısmını ve bu üç parmağın tırnak yatağına kadar olan proksimal bölgelerini besler.
Yaralanması karakteristik bir düşük bilek oluşturur.
6
Ön
Arka
Mediyan sinir
Mediyan sinir
Ulnar sin.
Radiyal sinirin yüzeyel dalı
Muskulokutanöz sin.
(Ön kol dış dalı)
Kutanöz sinir
Ön kol iç dalı
Kutanöz
sinir iç dalı
İnterkostal
Brakiyal sinir
Radiyal sinir
(Alt dış yüzeyel dalı)
Radiyal sinir
Aksiller sinir
Aksiller sinir
Supraskapular
sinir
Supraklaviküler sinirler
Median Sinir (C
5
-C
6
-C
7
-C
8
-T
1
): Aksillaya veya kola hiçbir kutenöz veya motor dal vermez.
Elde avuç içinde tenar yüksekliği ve ilk iki lumbrikal kasa motor innervasyon sağlar. Avuç
içinin lateral yarısına ve ilk üç parmağın dorsum ve tırnak yatakları dahil distal yarısına
duyusal innervasyon sağlar. Yaralanmasında ebe eli( maymun eli) oluşur.
Ulnar sinir (C
8
-T
1
): Median sinir gibi aksilla veya kola hiçbir dal vermez. Elde; tenar
kabartı ve ilk iki lumbrikaller dışında elin tüm küçük kaslarına motor innervasyon sağlar.
Duyusal dalları; elin palmar bölgesinin ve dorsumunun mediyal üçte birini, beşinci parmağın
dorsumunu ve dördüncü parmağın mediyal bölgesinin dorsumunu besler. Yaralanmasında
pençe el oluşur.
Muskulokutenöz Sinir (C
5
-C
6
-C
7
): Dirsekte önkolun bileğe kadar lateral anterior
bölümünün yalnızca duyusal innervasyonunu sağlar.
[6]
Brakiyal Pleksusun Duyusal
İnnervasyonu Şekil 2’de gösterilmiştir.
Şekil 2: Brakiyal Pleksusun Duyusal İnnervasyonu
[7]
7
BRAKİYAL PLEKSUS BLOK TEKNİKLERİ
Birçok brakiyal pleksus bloğu tekniği vardır. Farklı üst ekstremite bölgerinde tercih
edilmesi gereken brakiyal pleksus blok seçimleri Tablo 1’de gösterilmiştir.
Tablo 1: Brakiyal Pleksus Bloğu Teknikleri
Ameliyat Bölgesi
Tercih Edilen teknik
Omuz Ameliyatı
İnterskalen blok + T1-3 somatik bloklu yada bloksuz servikal
pleksus blokajı
Üst Kol Ameliyatı
İnterskalen veya supraklavikular blok
Dirsek ve Ön Kol Ameliyatı Supraklavikuler,
infraklavikuler veya aksiller blok
Bilek ve El Ameliyatı
Aksiller veya periferal sinir bloğu
Brakiyal pleksusun anatomisi ile ilişkili olarak, interskalen blok gövdelerin seviyesinde
gerçekleştirilir, supraklavikuler yaklaşım ise gövdelerin kordların içine dağıldığı bölgede
yapılır. İnfraklavikuler blok proksimal kord seviyesinde gerçekleştirilir ve aksiller blok
terminal sinirlerin oluştuğu yerde gerçekleştirilir.
Belli bir yaklaşımının seçilmesi; ameliyat bölgesi, komplikasyonların riski, uzun süreli
infüzyon teknikleri için kateter ihtiyacı, hastanın geçmişi ve fiziksel gözlem bulgularına göre
belirlenir.
[3]
BRAKİYAL PLEKSUS BLOĞUNUN GENEL KLİNİK ÖZELLİKLERİ
Üst ekstremite blokları günü birlik hastalarda ameliyat masasında geçirilen zamanı
uzatmaz, buna karşılık hasta iyileşmesini ve taburcu olma zamanını kısaltmaktadır.
Uzayan operasyonlarda brakiyal pleksus bloğu uygulandığında genel anestezide çoklu ilaç
kullanımına bağlı oluşan postoperatif kardiyovasküler ve santral sinir sistemi
komplikasyonları görülmez. Genel anestezi sonrası oluşan bulantı, kusma, hipotansiyon,
atelektazi, ileus, dehidratasyon gibi sorunlar brakiyal pleksus bloğunda azalır. Ayrıca midesi
dolu hastalarda genel anestezi sırasında bilincin kapalı olması nedeni ile kusarak aspirasyon
oluşması riski de rejiyonal blokta azalır.