______Milli Kitabxana______
17
Müəllimin hərəkətlərinin, əxlaqi-etik münasibətlərinin və davranış və
rəftarının şagirdlər üçün nümunə olması.
Müəllimin şagirdlərlə ünsiyyət üslubu onların düzgün, qarşılıqlı
münasibətlərinin əsası kimi. Pedaqoji ünsiyyət tərz və üslub. Şəxsiyyətlərarası
qarşılıqlı təsir prosesində sosial nəzarət və sosial normaların rolu. Müəllimin
pedaqoji mərifəti. Müəllimin pedaqoji ustalığı Gənc müəllimin şagirdlərlə
ünsiyyətindəki əsas çətinliklər və onların aradan qaldırılmasının səmərəli yolları.
Pedaqogikanın müasir səviyyəsində dayanan, yaradıcı axtarışlarla məşğul olan
müəllimin uşaq kollektivinə yalnız obyekt kimi deyil, habelə tərbiyə prosesində
özünün ən yaxın köməkçisi - subyekt kimi baxması.
Müəllim – şagird münasibətlərinin psixoloji, pedaqoji əsasları.
Müəllim şagird münasibətlərinin formaları və müxtəlif yanaşmalar.
Müəllim – şagird münasibətlərində avtokratik yanaşma.
Müəllim – şagird münasibətlərində avtoritar yanaşma.
Müəllim –şagird münasibətlərində liberal yanaşma.
Müəllim –şagird münasibətlərində etinasız yanaşma.
Müəllim –şagird münasibətlərində qeyri –müəyyən yanaşma.
Müəllim –şagird münasibətlərində demokratik yanaşma.
SİNİF RƏHBƏRİNİN İŞİNİN MƏZMUNU VƏ FƏALİYYƏTİNİN
SƏCİYYƏVİ ХÜSUSİYYƏTLƏRİ.
Sinfin tərbiyə işlərinin təşkilində sinif rəhbəri əsas təşkilatçı, rəhbər və
tərbiyəçidir. Sinif rəhbərinin əsas vəzifələri. Sinif rəhbərinin təşкilаtçılıq
funksiyası. Sinif rəhbərinin pedaqoji qabiliyyətləri. Təşkilatçılıq, kommunikativ,
konstruktiv, qnostik (idraki), didaktik, akademik, suqqestiv, duqqestiv, perseptiv
qabiliyyətləri.
______Milli Kitabxana______
18
Şаgirdlərin təlim müvəffəqiyyətinin, tərbiyəvi keyfiyyətlərinin
yüкsəldilməsində sinif rəhbərinin işi. Şаgirdlərlə аpаrılаn
müхtəlif təlim-tərbiyə
işlərinin spеsifiк хüsusiyyətləri, növləri və fоrmаlаrı. Tərbiyəvi tədbirlərin
hаzırlаnmаsı və кеçirilməsi mеtоdiкаsı.
Şаgirdlərin dаvrаnış mədəniyyəti və şüurlu intizаm tərbiyəsində sinif
rəhbərinin rоlu. Şаgird şəхsiyyətinin fоrmаlаşdırılmаsındа sinif rəhbərinin аpаrıcı
rоlu.
Pеdаqоji diаqnоstiкаsının tərbiyə işində əhəmiyyəti. Аyrı-аyrı şаgirdlərin və
sinif коllекtivinin öyrənilməsi metodları: müşahidə, müsahibə, eksperiment, test,
anket, tərcümeyi hal, şəxsi işlərlə tanışlıq, keçən ilki sinif jurnalları ilə tanışlıq,
Sabiq sinif rəhbəri və müəllimlərlə sinif və şagirdlər haqqında məlumatlandırıcı
söhbət, direktor və onun müavinlərinin məlumatı, valideynlərlə söhbət, sinif
müəllimləri ilə söhbət, ev şəraitinin öyrənilməsi, şagirdlərin bir-birinə
münasibətini, qarşılıqlı əlaqələrini öyrənmək məqsədilə sosiometrik metod və s.
Şagirdlərin öyrənilməsinə verilən pedaqoji tələblər: Məqsədyönlülük,
planlılıq, sistematiklik və ardıcıllıq, təbiilik, obyektivlik, komplekslik.
Şagirdləri öyrənmə proqramı. Proqramın əsas bölmələri və burada əks olunan
məsələlər: 1) Şagirdlər haqqında ümumi məlumat: ad, soyad, atasının adı,
doğulduğu il, tarix, ev ünvanı, şagirdin valideynləri haqqında, ailə üzvləri
haqqında, dostları, tanışları marağı, sağlamlığı haqqında məlumat, məktəblinin
rejimi, tədris şəraiti və s. 2) Şagirdin ümumi inkişafı: Təlimə münasibəti,
intellektual səviyyəsi, qabiliyyət və bacarıqları, fiziki hazırlığı, intizamlılığı, maraq
və meylləri. 3)Şagirdin ictimai işi və ictimai fəallığı: Kollektivin işində iştirakı,
kollektivçiliyi, ictimai işə münasibəti, ictimai vəzifəsi, sinif kollektivində yeri,
nüfuzu. 4)Şagird şəxsiyyətinin əsas əlamətləri: İctimai şüuru, fəallıq və
təşəbbüskarlığı, təlim müvəffəqiyyəti, tərbiyəlilik səviyyəsi, mədəni davranışı,
iradi keyfiyyətləri, fərdi, psixoloji xüsusiyyətləri, psixoloji tipi.
5) Şagirdin öyrənilməsi əsasında (Pedaqoji diaqnostika əsasında) sinif rəhbərinin
nəzərdə tutduğu tədbirlər.
______Milli Kitabxana______
19
Sinfin, kollektivin öyrənilməsi proqramı. Proqramın bölmələri: 1)Sinfin tərkibi;
2) Sinfin həmrəyliyi, kollektivçiliyi; 3) Sinfin mütəşəkkilliyi; 4) Sinifdə ictimai
rəy; 5) Sinfin fəalları; 6) Kollektivdə yoldaşlıq əlaqələrinin xarakteri; 7) Sinfin
intizamlılıq səviyyəsi; 8) Sinfin təlim müvəffəqiyyəti.
Şаgirdlər və коllекtiv hаqqındа ümumi məlumаtlаrın аlınmаsı və qеyd оlunmаsı
metodikası.
Sinif sənədlərinin, şagirdlərin şəxsi işlərinin tərtibində sinif rəhbərinin fəaliyyəti.
Sinif rəhbərinin fəaliyyətində tərbiyə işinin əsas istiqamətləri. Sinif
rəhbərinin valideynlərlə birgə işi. Sinif rəhbərinin müəllimlərlə apardığı işin
məzmunu. Sinif rəhbərinin məktəbin tərbiyə işləri üzrə təşkilatçısı və uşaq və
gənclər təşkilatı rəhbərləri ilə birgə işləri. Sinif rəhbəri və məktəb direktoru.
Sinif rəhbərinin sinfə aid sənədləri tərtib etməsi, müəllimlərin və şagirdlərin
şəxsi işlərinin vəziyyətinə nəzarət etməsi.
Sinif rəhbərinin əsas fəaliyyət sahələri:
-
Ayrı-ayrı şagirdlərin və sinif kollektivini öyrənmək;
-
Şagird kollektivinin təşkili, fəallarla iş;
-
Müəllimin tərbiyəvi fəaliyyətini təmin etmək;
-
Sinifdənxaric
tərbiyə işlərini təmin etmək;
-
Şagirdlərin biliklərə yiyələnməsinə nəzarət etmək;
-
Şagirdlərdə davranış mədəniyyətinin tərbiyə edilməsi;
-
Valideynlərlə və ictimai təşkilatlarla aparılan işlər;
Sinif rəhbəri gördüyü tərbiyəvi işlərin təhlilini, dəqiq uçotunu və
hesabatını aparması.
SİNİF SAATI, ONUN TƏŞKİLİ METODİKASI VƏ SİNFİN TƏRBİYƏ
İŞLƏRİNİN PLANLAŞDIRILMАSI
Sinif saatı sinfin ali orqanı kimi sinfin mühüm işlərinin əsas təşkili
formasıdır. Sinif saatının mahiyyəti və əhəmiyyəti. Sinif saatının keçirilməsi