BP
Azərbaycan
Şəfəq-Asiman Dəniz Bloku 3Ö Seysmik Kəşfiyyat Tədqiqatı
Ətraf Mühitə Təsirin
Qiymətləndirilməsi
AETC/P140167_Rev03
90
saxlanılacaq. Tullantılar BP-nin tullantıların mərkəzi toplanma sahəsindən utilizasiya üçün
göndəriləcək;
• Biodeqradasiyaya məruz qalan qida tullantıları müvafiq utilizasiya qurğusunda utilizasiya
edilmək məqsədilə sahilə göndərilmək üçün gəmidə saxlanılacaq. Tullantılar BP-nin
tullantıların mərkəzi toplanma sahəsindən utilizasiya üçün göndəriləcək;
• Gəmi dibinin neftli suları gəmidə çənlərdə toplanılacaq və Bakıda liman çağırışları zamanı
quruda utilizasiya üçün barja göndəriləcək;
• İstifadə edilmiş kabel mayesi ayrılmış çənlərdə gəmidə saxlanılacaq və Bakı Limanında
liman çağırışları zamanı sahilə nasosla
vurulacaq;
• Çirklənmiş neft avadanlıqlarını təmizləmə avadanlığı gəmidə konteynerlərdə saxlanılacaq
və BP-nin Mərkəzi Tullantı Toplanma sahəsindən utilizasiya edilmək üçün sahilə
göndəriləcək.
7.4 Havanın çirklənməsi
Havaya emissiyaların əsas mənbələri gəmi mühərrikləri və hava kompressoru
generatorlarından çıxan işlənmiş qazlardır. Mobilizasiya və demobilizasiya, vaxtaşırı yanacaq
doldurma səfərləri ərzində və seysmik tədqiqat sahəsi daxilində tədqiqat əməliyyatları üzrə
bütün gəmi üçün mühərrik və generatorun işləməsindən yaranan emissiyaların hesabı Cədvəl
7.2-də təqdim edilir.
Bu hesablamanı aparmaq məqsədilə, seysmik kəşfiyyat gəmisinin orta iş sürəti hesablanmış
günlük yanacaq istehlakı 20 ton olmaqla 4,5 dəniz mili, və tədqiqat sahəsinə və geriyə buxarla
orta sürülmə sürəti hesablanmış günlük yanacaq istehlakı 15,4 ton olmaqla 11 dəniz milidir.
Yardımçı gəmilərin orta iş sürəti hesablanmış günlük yanacaq istehlakı hər iki gəmi üçün 14
ton olmaqla 4,5 dəniz mili və tədqiqat sahəsinə və geriyə buxarla
orta sürülmə sürəti
hesablanmış günlük yanacaq istehlakı 19 ton olmaqla 10 dəniz milidir.
Həm tədqiqat, həm də yardımçı gəmilər üçün Bakı limanından seysmik tədqiqat sahəsinə
çatmaq üçün sərf edilən vaxtın təxmini 6 saat olması hesablanmışdır. Seysmik proqramdan
müəyyən edilir ki, gəmilər seysmik kəşfiyyat üçün bu müddətin uzanması ehtimalını nəzərdə
tutmaqla cəmi 56 gün ərzində istifadə ediləcəklər. Gəmilərin yanacaq tutumlarına əsasən
seysmik tədqiqat müddətində bütün gəmilərin yanacaq doldurmaq üçün ən azı bir dəfə geri
qayıtmalı olduğu müəyyən edilmişdir. Bu təxminlərə əsasən ümumi yanacaq hesabı
aparılmışdır (bax
Cədvəl 7.1) (qeyd: proqnozlar iki yardımçı gəmidən istifadə olunmaqla, 110
günlük tədqiqat proqramı müddətinə əsaslanır).
Cədvəl 7.1: Seysmik tədqiqat gəmiləri üçün hesablanmış yanacaq istehlakı
Gəmi
Fəaliyyət
Yanacaq istehlakı (ton)
Seysmik
gəmi Seysmik
tədqiqat sahəsinə və geriyə səfər 15
Seysmik gəmi Seysmik
kəşfiyyat 1120
Yardımçı qayıq (x2)
Seysmik tədqiqat sahəsinə və geriyə səfər 19
Yardımçı qayıq (x2) Seysmik kəşfiyyat 784
CƏMİ 1938
Əlaqədar emissiyaların hesablanması üçün sənaye standartlı emissiya amillərindən istifadə
edilmişdir. Bu amillər və gəmilərin fəaliyyətinin bütün dövründə hər hava çirkləndiricisi üçün
ümumi emissiya hesablamaları
Cədvəl 7.2-də təqdim edilir
Cədvəl 7.2: Dəniz gəmiləri üçün hava emissiyası amilləri
Emissiya parametri
Emissiya amili (kq
buraxılmış/ ton sərf edilmiş
yanacaq )
Əməliyyatlar dövründə
ümumi emissiya (ton) (ən
yaxın olan ton)
NO
x
59
114
CO 8
16
BP
Azərbaycan
Şəfəq Asiman Dəniz Bloku 3Ö Seysmik Kəşfiyyatı Tədqiqatı
Ətraf Mühitə Təsirin Qiymətləndirilməsi
AETC/P140167_Rev03
92
8. BAŞ VERƏ BİLƏCƏK QƏZA HADİSƏLƏRİNİN TƏSİRLƏRİ
8.1 Giriş
Seysmik tədqiqat üçün müəyyən edilmiş əsas potensial qəza hadisəsi toqquşma nəticəsində
əsas gəminin və / və ya yardımçı gəmilərin zədələnməsi və ya göyərtədəki saxlama
qurğularının itirilməsi səbəbilə gəmidəki ehtiyatın tamamilə və ya qismən dağılması və
dənizə axması, dənizdə yardımçı gəmidən aparılan yanacaq doldurma zamanı yanacağın qəza
halında axıdılması, və yanacaq doldurma gəmisində (yardımçı gəmilərdə) dağılma
nətincəsində və ya toqquşma səbəbilə gəminin zədələnməsi nəticəsində olan yanacaq
ehtiyatının tamamilə və ya qismən dənizə axıdılması ola bilər.
Qismən və ya bütünlüklə strimer mayesinin sızması ilə nəticələnən maye ilə doldurulmuş
hidrofon kabellərinin zədələnməsi kabellərə dəyən ziyanın nəzərdən keçirilməsi zəruri olan
məsələdir. Stirmer mayesinin itirilməsi Bölmə 8.2.-də əks olunmuşdur.
8.2 Strimerlər və strimer mayesinin itirilməsi
Maye ilə doldurulmuş strimer kabelləri İzopar-M adlandırılan açıq rəngli alifatik
karbohidrogen (ağ neftə bənzər) tərkibli olacaqdır ki, bu da elektrik izolyasiyası və neytral
üzmə qabiliyyətini təmin edir.
Strimerin bütünlüklə və ya onun xeyli hissələrinin itirilməsi yalnız strimer böyük maneə ilə
suya batırıldıqda və ya digər gəminin mühərriki tərəfindən bölündükdə baş verə bilər. Bu çox
az ehtimal edilən hadisədir. Lakin, suya batırılma nəticəsində və ya kabel hissələrinin
doldurulması və ya nasosla vurulması zamanı üzlənmədə açılmış dəlikdən cüzi miqdarda
strimer neftinin ətraf mühitə sızması mümkündür.
Strimerlər 100 m-lik təcrid olunmuş hissələrə bölünəcəklər, bunların hər birində təxminən 125
litr maye olacaq. Ona görə də hər strimer təxminən 7500 litr maye tərkibinə malik olacaq.
Yuxarıda
qeyd edildiyi kimi, altı strimerin hamısının və ya hətta bir strimerin tamamilə
itirilməsi yüksək səviyyədə mümkünsüzdür. Lakin, strimer mayesindən məhdud sızmalar baş
verə bilər. Belə hallarda, İzopar M suda həll olmadığından dənizin səthində görünən nazik
təbəqə əmələ gələcək. Lakin maye yüngül xarakterli olduğundan, 24 saat sonra dəniz səthində
yalnız kiçik proporsiyanın qalması ilə sürətli yayılma və buxarlanmanın baş verməsi
mümkündür. Kabel mayesinin
fiziki xüsusiyyətlərinə görə, belə xarakterli dağılmaların
təsirləri dərəcə və vaxt etibarilə məhdud olacaq və heç bir uzun müddətli ekoloji təsirə malik
olmayacaq.
Sızmış strimer mayesinin sahilə çıxma ehtimalı cüzidir, çünki seysmik tədqiqat sahəsinə ən
yaxın sahil xətti təxminən 70 km şimaldadır və sızma quruya çatmazdan əvvəl yayılacaq və
buxarlanacaq.
8.3 Yanacaq və ya kimyəvi maddələrin sızması
Yanacağın və yağların dağılmasının yanacaq doldurma və ya bunkerləmə zamanı, yaxud
adekvat saxlama qurğularının olmaması nəticəsində ən böyük baş vermə ehtimalı vardır.
Bölmə 8.1-də qeyd olunduğu kimi, seysmik tədqiqat üçün müəyyən edilmiş əsas potensial
qəza hadisəsi göyərtədə dağılma və ya gəmidəki ehtiyatın bir hissəsinin, yaxud da hamısının
toqquşma nəticəsində dəlikdən dənizə axması ola bilər. Oxşar qəza halının yanacaq doldurma
üçün istifadə olunan yardımçı gəmidə və gözətçi / yardımçı gəmidə də baş verə bilər. Lakin
göyərtədəki naviqasiya sistemlərinə və gəmidə ətraf mühitin mühafizəsi üzrə prosedurlar
mövcud olduğundan bu mənbələrdən dağılma nadir hallarda baş verə bilər (bax
Fəsil 9).
Seysmik gəminin 800 tonluq dizel yanacağı, və 22 m
3
-lik sürtgü yağları üçün və yardımçı
gəminin dizel yanacağı və sürtgü yağları üçün müvafiq olaraq hər biri üçün 210 ton və 474
ton maksimum saxlama tutumunun olması nəzərdə tutulur.
Lakin yanacaq çənlərini