Microsoft Word Sehra savashi son son doc
Yüklə 399,87 Kb. Pdf görüntüsü
|
Vaqif Sultanlı 60 Gözlərinə toxunan qaraltının canlımı, yoxsa hansısa ağac, ya bir qaya parçası olduğunu seçə bilmədiyindən içini bürüyən maraq get-gedə artmaqda idi. Yaxınlaşdıqca qaraltı formasını dəyişərək şəkildən-şəklə düşdüyündən o bir şey anlaya bilmir, eləcə nagüman halda atını sürməkdə davam edirdi. Nə qədər yol getdiyini xatırlamırdı, ancaq bayaq uzaq- dan-uzağa gözlərinə toxunan qaraltı xeylaq böyüdüyündən artıq onun hansısa bir tikiliyə bənzədiyini seçmək mümkün idi. Nəhayət, qoca adda-budda, bozumtul qayaların ətəyində, yan tərəfindəki ağac pərlərdən dəyirman olduğu anlaşılan köhnə, uçuq, xaraba bir tikilinin qarşısında ayaq saxladı. Pərlər indi suyu quruyub sovulmuş, o qədər də enli olmayan çay yatağının üzərində qurulmuşdu. Çayın yatağı əsrlərlə, qərinələrlə sel-su görmədiyindən daşlar, çınqıllar günəş altında ağarıb ağappaq olmuş, istidən, hərarətdən əp- riyib tökülmüşdü. Dəyirmanın qapısı bağlı idi. Divarların yuxarı tərəfin- dəki yastı daşla haşiyələnmiş pəncərə yerləri qat-qat hörümçək toru ilə örtülmüşdü. Dəyirmi şəkildə olan pəncərə yerləri bir-biri ilə eyni məsafədə divarın hər iki tərəfi ilə sıraladığından dəyirmana qəribə bir görkəm verirdi. Ancaq pəncərə yerləri dəyirmi olsalar da, hər birinin özünəməxsus forması vardı. Yəhərdən enərək atını dəyirmanın qapısı ağzındakı daş tutacaqlardan birinə bağladı, sonra böyür-başına göz gəzdirə-gəzdirə ehtiyatla qapıya yaxınlaşdı, ancaq açmağa tələsmədi. Elə bil ki, qapını açmazdan öncə nəyi isə özü üçün aydınlaşdırmağa çalışırdı. Səhra savaşı 61 Birdən qocanın diqqətini qapının yuxarısında naxışlı haşiyələrlə əhatə olunmuş ensiz, uzunsov lövhədə bir yazı çəkdi. Mahir xəttat əlilə daş üzərinə əski üslubda həkk olunmuş yazıda hərflər qəribə tərzdə biri-birinin içinə hö- rüldüyündən onu naxışlardan seçmək mümkün olmadığı kimi, orda nə yazıldığını oxumaq asan deyildi. Sanki daş lövhənin üzərində yazı qəsdən bu şəkildə oyulmuşdu ki, onu asanlıqla oxumaq mümkün olmasın. Ancaq içərisini qəribə bir maraq bürüdüyündən qapını açıb dəyirmana gir- məzdən öncə, hansı yolla olursa-olsun, qapının üstündəki yazını oxumaq, orda nə yazıldığını öyrənib bilmək istə- yirdi. Ona elə gəlirdi ki, yazıda səhranın kimsəsizliyində tikilən bu dəyirman haqqında, yaxud da haçansa, hansı məqsədləsə bu qapıya üz tutacaq naməlum yolçulara ünvanlanmış nə isə bir sirr gizlənməkdədi. Qoca yazını sağdan-sola, soldan-sağa bir xeyli gözdən keçirəndən sonra nəhayət ki, çox çətinliklə də olsa, oxuya bildi. Daş lövhədə sadəcə bir cümlə qeyd olunmuşdu: «İçəri girən də peşman olacaq, girməyən də». Üstündən ağır bir yük götürülübmüş kimi rahat nəfəs aldı. «Bəs indi neyləsin, içəri girib peşmanmı olsun, yoxsa girməməyinin peşmanlığınımı yaşasın? Belə bir məqamda hansı yolun seçilməsi onun üçün doğru ola bilərdi görən? Yoxsa, burda doğru seçim yox idi?». Qoca qapının yuxarısındakı yazını oxumazdan öncə də orda təxminən bu məzmunda bir şey olacağını düşünürdü. Yazını oxuyandan sonra isə birdəncə öz fəh- minin gerçək olduğuna təəccüb etməyə başladı. «Kaş, Çilli dərvişdən hər şeyi yerli-yataqlı soruşub öyrənmiş olaydi... Axı dərviş yolunun üstünə xaraba dəyir- man çıxacağını, burda sınağa çəkiləcəyini söyləmişdisə, Vaqif Sultanlı 62 bəlli ki, bunun arxasında nə sirr gizləndiyini bilməmiş de- yildi. Bir az israr etsəydi, güman ki, onu naümid burax- mayacaq, bildiyi hər şeyi açıb söyləyəcəkdi. Heyflər olsun ki, dərvişi qarşısına çıxan sıradan bir yolşuya bənzətdi, onun bunca sirrə sahib ola biləcəyini anlamadı». Ağlı-şüuru kəsəndən bəri dəyirmanlar haqqında o qə- dər qorxulu rəvayətlər eşitmişdi ki, içəridə kiminsə ola bilə- cəyindən, yaxud hansısa gözlənilməz bir təhlükə ilə qarşıla- şacağından ehtiyatlanırdı. Bəlkə də qapının yuxarısındakı daş lövhə üzərindəki yazını oxumuş olmasaydı, bu qədər ehtiyatlanmaz, içəri girməyə tərəddüd etməzdi. Ancaq qocanın tərəddüdü çox çəkmədi; içindəki ma- raq qorxuya üstün gəldiyindən bir qədər sonra özünü top- layaraq ehmalca qapını itələdi. Qapı bağlı idi. Üstündə qıfıl olmadığından qapının içəridən bağlandığını hiss etdi. Ona görə də yerdən bir daş parçası götürərək ehtiyatla qapını döydü. İçəridən cavab gəlmədi. Nə sirdisə, Çilli dərvişlə qarşılaşmadan öncə də yolu- nun üstünə mütləq dəyirman çıxacağını dönə-dönə xəyalın- dan keçirmişdi. Bəlkə buna görəydi ki, binaya yaxınlaş- mamış uzaqdan qara nöqtə kimi görünən tikilinin dəyirman olduğunu təxmin edərək qeyri-ixtiyari həyəcanlanmağa başlamışdı. İndi dəyirmanın qapısı önündə dayanıb durarkən yol boyu düşüncələrini yadına salmağa çalışır, qarşısındakı tikilinin xəyalındakı dəyirmana nə qədər bən- zədiyini görür və bu bənzəyişə heyrətini gizlədə bilmirdi. Xəyallarının xəritəsində özünə yer tutmuş dəyirmanı necə təsəvvür edirdisə, eynən o cür idi. Ona elə gəlirdi ki, nə za- mansa – uşaqlıqdamı, ağlının kəsmədiyi çağlardamı, bu dəyirmanda olmuşdu. Ancaq ha fikirləşirdisə, dəyirmanın Səhra savaşı 63 nə zaman yaddaşına yol tapdığını xatırına sala bilmirdi. Də- yirman rəngi-ruhu, görünüşü, quruluşu ilə ona inanılmaz dərəcədə tanış gəlirdi. İndi özü-özünə təəccüb edir, hətta yuxu gördüyünü, yaxud onu qara basdığını düşünərək xoflanırdı. Yol üstündə qarşılaşdığı bu dəyirmanın onun həyatı, taleyi, yaşadığı ömrü ilə hansı bağlılığı ola bilərdi... Yoxsa, bu sadəcə bir xəyal idi?.. Uşaqlıqda kəndlərinin ətəyində çayın üstündə eynən buna bənzər su dəyirmanı var idi. Həmişə dəyirmanın döv- rəsi atlarla, dəvələrlə dolu olardı. Yaxın-uzaq kəndlərdən buraya dən üyütmək üçün adamlar gələrdilər. O zamanlar yaşıdları ilə birgə atlara, dəvələrə tamaşa etmək üçün dəyirmanın dövrəsinə yığışardılar. Bəzən də suda fırlanan pərlərə baxıb əylənmək üçün çayın kənarına enərdilər. An- caq kimsə dəyirmanın içərisinə girməyə cəsarət etməzdi. Sadəcə uzaqdan-uzağa dəyirmanın açıq, yaxud aralı qapı- sından içərini seyr edərdilər. Bu həmin dəyirman olmasa da, hər şeyi ilə ona olduqca doğma gəlirdi. «İçəridə kim ola bilərdi? Bu çöllü-biyabanda dəyirman hansı məqsədlə, kimlərin sifarişilə tikilmişdi? Bir yerdə ki, canlı adına ins-cins gözə dəyməyə, orda dəyir- mana nə ehtiyac ola bilərdi?». İstər-istəməz ağlından, xəyalından min cür fikir gəlib keçdi. Yenidən əlindəki daş parçası ilə qapını döydü. Bu dəfə də cavab gəlmədi. Dəyirmanda bir kimsənin olmadığı bəlli idi. Belədə içəri girmək üçün qapını sındırmaqdan başqa çarə qalmırdı. Ancaq qapını sındırmazdan öncə içindəki tərəddüdə son qoymaq üçün bir xeyli çək-çevir etdi. Özü üçün nəyisə aydınlaşdırmaq məqsədilə dəyirma- nın başına dolandı və içəriyə baxmağa hər hansı bir pən- Yüklə 399,87 Kb. Dostları ilə paylaş:
|