69
ş
aquli və hüquqi vəzifələrin əvəz edilməsi idarə işçiləri arasında funksional
vəzifələrin bölüşdürülməsi, mövcud istehsal birləşdirilməsi imkanları müəyyən
edilməlidir. Təsdiq edilmiş plana əsasən istehsalat və idarəetmə quruluşuna
uyğun yeni istehsal və xidmət bölmələri yaradılması əsaslandırılır.
Mövcud normativlərə əsasən bütün idarə aparatı işçilərinin əsas əmək
haqqı müəyyən edilməlidir.
Sahə idarəetmə sisteminin tətbiqi ilə əlaqədar olaraq mütəxəssislərin
yerinə yetirdikləri funksiyalar dəyişir. Bununla əlaqədar olaraq ayrı-ayrı
vəzifələr ixtisara düşür, bəziləri isə yenidən müəyyən edilir. Digər əsas məsələ
sənəd dövriyyəsinin sistemləşdirilməsidir. Bunun üçün mövcud sənəd
dövriyyəsi təhlil edilir, sənədlərin yeni forması tətbiq edilir.
Hazırlanan yeni layihəyə müvafiq olaraq idarəetmə quruluşu layihəsi
(ixtisara salmaq və yaxud artırılacaq ştat vahidləri; bunun nəticəsində əmək
haqqı fondunun çoxalması və yaxud azalması) hazırlanır.
Ümumi mərhələnin vəzifəsi idarəetmə fəaliyyətinin nəticələrinin effektiv
qiymətləndirilməsi üçün təsərrüfatın təşkilat-istehsalat quruluşuna daxil edilən
konkret bölmələr haqqında əsasnamənin, idarə aparatı işçilərinin vəzifə
təlimatının işlənib hazırlanmasıdır.
ş
çi heyət üzrə menecerin uğurlu işi üçün səriştəliliyin bu aparıcı
sahələrinin əhəmiyyətinin ekspert qiymətləndirməsi onları aşağıdakı qaydada
təsnif etməyə imkan verir (əhəmiyyət dərəcəsinin azalması üzrə)
26
:
1)
etiklik (əxlaq qaydalarına uyğunluq);
2)
ünsiyyətcillik;
3)
dinləmək bacarığı;
4)
əlaqə yaratmaq;
5)
komanda istiqaməti;
6)
düzlük;
7)
mühakiməlilik;
26
Heyətin idarə edilməsi (tərcmə) Bakı 2012, səh 41
70
8)
səmərəlilik;
9)
inadkarlıq;
10)özünə inam;
təşkilata sadiqlik və iş oriyentasiyası.
Təşkilatda heyətin idarə edilməsində təsərrüfat fəaliyyətinin nəticəsini
daha düzgün effektiv qiymətləndirmək eləcə də rentabellik səviyyəsinin
yüksəldilməsi üçün istifadə edilməmiş ehtiyat mənbələrini aşkar etmək
məqsədi ilə təşkilatın hesabat dövründəki rentabellik səviyyəsi beşillik
daxilində bir neçə hesabat dövrü və başqa eyni xarakterli təşkilatların
rentabellik səviyyəsi ilə müqaisə edilməlidir. Təşkilat üzrə mənfəət məbləğini
artırmaq və rentabellik səviyyəsini yüksəltmək məqsədi ilə təhlilçi təşkilatın
maliyyə təsərrüfat fəaliyyətini hər tərəfli əhatə edən konkret tədbirlər proqramı
hazırlamalıdır. Bu tədbirlərdə əməyin ağırlıq dərəcəsinin mümkün qədər
azaldılması, istehsal prosesində ümumi sərf edilən vaxtın aşağı salınması,
keyfiyyətin yüksəldilməsi, əsas istehsal fondlarından, dövriyyə vəsaitlərindən
və başqa əmk ehtiyatlarından, materiallardan və digər resurslardan daha
səmərəli istifadə edilməsi nəzərdə tutulmalıdır.
darəetmə heyətinin tərkibindəki vəzifəni tutmaq üçün iddiaçının şəxsi
keyfiyyətlərin qiymətləndirilməsi meyarları hər bir müəssisənin timsalında
müxtəlif ola bilər, onlardan ən səciyyəviləri seçilərək qiymətləndirilir:
1. Əməyin qiymətləndirilməsinin nəticələri.
2. şgüzar və şəxsi keyfiyyətin qiymətləndirilməsi.
3.
darəetmə heyətinin üzvünün işçiyə direktiv təsir etməsinin
qiymətləndirilməsi.
3. Əməyin mürəkkəbliyinin nəzərə alınması şərti ilə.
4. Əməyin qənaətliyinə nail olmaq xüsusiyyətləri.
6. Xüsusi biliklərin səviyyəsinə malik olmaq.
71
6. Şəxsi təcrübədən, nəzəri biliklərdən və keyfiyyətlərdən istifadə etməklə
heyəti idarə etmək.
7. darəetmə heyətinin iş nəticələri nəzərə alınmaqla.
8. Müəssisənin təsərrüfat fəaliyyətinin nəticələrinin hesablanması və idarə-
etmə işinin qiymətləndirilməsi.
9. darəetmə əməyin yekunlaşdırıcı nəticələrinin əsas götürülməsi və
heyətin rolunun dəyərləndirilməsi.
10. Heyətin ümumi qabiliyyət və hazırlığı səviyyəsindən, qazanılmış
müvəffəqiyyətlərin miqyasmı genişləndirmək və s. göstəricilərdən geniş istifadə
olunmalıdır.
Aşağıdakı hesablama üsulundan istifadə edib ümumi qiymətləndirmə
səviyyəsini balla ifadə etmək olar:
3
2
1
5
,
0
4
,
0
4
,
0
x
x
x
y
+
+
=
harada x
1
- iddiaçının iqtisadi bilikləri, qavrama qabiliyyəti, (balla), x
2
-
texniki ixtisas üzrə idarəetmə qabiliyyəti (balla), x
3
- inzibati təşkilatçılıq
qabiliyyəti (balla).
72
3.2. qtisadi metodlardan istifadənin təkmilləşdirilməsi istiqamətləri
Heyətin idarə edilməsində ən böyük problemlərdən biri ətraf şəraitin
dəyişməsi, şirkətin siyasətinin isə əvvəlki kimi qalmasıdır. Əgər şirkət biznes
mühitin dəyişməsinə lazımi şəkildə reaksiya vermirsə, onu rəqibləri qaçılmaz
olaraq sıxışdıracaq və ya udacaq. Bu qanun şirkətin əməkdaşlarına münasibətdə
də qüvvədədir. Əgər onların davranışı şəraitə uyğun olmayacaqsa, onda onların
ş
irkət üçün dəyəri azalır. Bundan başqa əməkdaşın dəyəri təşkilatın ona və ya
onun saxlanmasına sərf ediləndən aşağı olarsa, onda şirkətdə onun statusu
qaçılmaz surətdə dəyişəcək. Yaxşı şirkətlər və yaxşı rəhbərlər daimi öz
ə
məkdaşlarının ixtisaslarının artırılmasına səy göstərirlər. Rəhbərlər
tabeçililikdə olanlara çox təsir etməyi, yaxşı işləməyi, rəhbəri dəstəkləməyi və
ş
irkətin uğruna köməklik göstərməyi çalışırlar. Əgər əməkdaş ona qoyulan
vəsaiti doğrultmasını bacarmırsa və ya istəmirsə, o getməlidir.
Rəhbərlik tabeçiliyində olanlara qarşılıqlı əlaqəsinin üç variantı vardır:
öyrətmək, qovmaq və ya heç nə etməmək və qabiliyyətsizliyin necə normaya
çevrildiyini, əməkdaşın qeyri-adekvat hərəkətləri ucbatından firmanın necə
çökməsini müşahidə etmək. Əgər sizin tabeçiliyinizdə olanlar şirkətin daha
yaxşı işləməsinə köməklik etmirlərsə, deməli, onlar şəxsən sizin üçün pis
köməkçidirlər. Əgər əməkdaşlarınızdan biri şirkətə ziyan vurursa, deməli, o,
şə
xsən sizə ziyan vurur.
darə heyəti prezidentdən və birneçə üzvdən ibarətdir. Üzvlər adətən ya
onlar üçün ayrılmış sahələrə rəhbərlik edirlər ya da ancaq sualların həll
olunması üçün idarə heyətinin iclaslarında iştirak edirlər. darə heyətinin üzvləri
ya yüksək məvacib alırlar, ya da gəlirdən ayırmalar şəklində gəlir götürürlər.
darə heyəti səhmdarların ümumi yığıncağına illik hesabatı, balansı və gəlirlərin
bölüşdürülməsi layihəsini təqdim edir. darə heyətinin əsas funksiyaları
aşağıdakılardır:
-
cari planlaşdırma;
Dostları ilə paylaş: |