__________________________________________
16
bax, elə çadırlarda, ağır vəziyyətdə yaşayırlar. Onların bir
arzusıı var - işğal olunmuş torpaqlar azad edilsin və onlar öz
torpağına qayıtsınlar. Cənab Qribkov dedi ki, onlar Allaha da
müraciət edir, Allahdan da bunu istəyirlər. Onlar hər gün Allaha
müraciət edirlər. Amma onlar eyni zamanda sizə müraciət
edirlər, bizə müraciət edirlər. Bilirlər ki, əgər biz sizinlə bir iş
görməsək, onlar bu vəziyyətdən çıxa bilməyəcəklər.
Cənab Kavano, çox məmnunam, siz bir faktı qeyd etdiniz ki,
çadırda, uşaq doğulub, böyüyub və məktəbə gedir, çadırdan
savayı heç bir şey görməyibdir Məlumdur ki, məktəbə getmək
üçün də uşağın gərək ən azı 6-7 yaşı olsun. İndi gör, bu uşaq
necə dözümlüdür, onun valideynləri necə dözümlüdürlər.
Amma onlar hamısı ümidlə yaşayırlar və ümid də sizin, bizim
fəalliyyətimizlə bağlıdır. İstəyirəm siz biləsiniz, - onlar mənim
sözlərimə inanırlar. Mən isə 1994-cü ilin may ayında atəşkəs
haqqında saziş bağlanandan indiyə qədər, beş ildən artıqdır ki,
bütün vətəndaşlarımıza, o cümlədən çadırlarda yaşayanlara daim
vəd verirəm, söz verirəm ki, məsaləni sülh yolu ilə həll edəcəyik
və siz öz yerinizə-yurdunuza qayıdacaqsınız. Mən onlara daim
minnətdaram. Onların dəyanəti, dözümlülüyü qarşısında, bu
qədər vətənpərvər insan olmaları qarşısında daim baş əyirəm.
Siz oranı bir dəfə görmüsünüz, özü də iki düşərgədə
olmusunuz. Amma bu düşərgələr bizdə onlarcadır, mən bunları
çox görmüşəm. Hər bir görüş məndə o qədər ağır hissiyyatlar
yaradır ki, bəlkə ondan sonra on gün özümə gələ bilmirəm.
Birincisi, ona görə ki, indi dünyada heç yerdə o vəziyyətdə
yaşayan insanlar yoxdur. Burada, şəhərdə bir yerdə, hansısa
evdə bir gün işıq yanmayanda, yaxud da istilik olmayanda
şlkayət edirlər. Amma onlar nə şaraitdə yaşayırlar?..
İkincisi də, məni sıxan, mənə əziyyət verən odur ki, mən
məsuliyyət daşıyıram. Mən onlara söz vermişəm ki, bu məsə-
__________________________________________
17
bni sülh yolu ilə həll edəcəyəm. Onlar mənə inanırlar, amma bu
inam da sonsuz deyildir. Allah eləməsin bir gün gəlsin ki, onlar
bu inamı itirsinlər. Ona görə onlara minnətdaram ki, mənə
inanırlar və dözürlər. Amma vəziyyət dözülməzdir.
Cənab Qayard bildirdi ki, məsələnin sülh yolu ilə həll
olıınmasına hər iki tərəfdən müsbət münasibət var. Mən
məmnunam ki, artıq Ermənistan tərəfində də məsələnin sülh
yolu ilə həll olunması fikri formalaşıbdır. Ancaq biz
Azərbaycanda 1994-cü ilin may ayından indiyə qədər daim
masələnin sülh yolu ilə həll oiunması məqsədini bəyan etmişik
və mən bu gün də onu bəyan edirəm. Yəni sülh məsələsi bizim
siyasətimizdə bu gün meydana çıxan şey deyildir. Biz nə üçün
Minsk qrupundan tutmuşuq, nə üçün onun daha da fəal olmasını
istəyirik? Çünki biz sülh istəyirik.
Doğrudur, bizdə də eb qüvvələr var, hesab edirlər ki, biz
torpaqlarımızı müharibə yolu ilə itirmışik və müharibə yolu ilə
də almalıyıq. Ancaq mən həmişə bunun əleyhinə çıxmışam, bu
gün də əleyhinəyəın. Əminəm ki, cəmiyyətimizin əksəriyyəti
mənim bu siyasətimi bəyənir, dəstəkləyir. Ancaq bunlar da
sonsuz deyildir. Məsələnin həll olunması üçün artıq çox vaxt
keçibdir. Buna görə də sizin indiki missiyanız, Minsk qrupunuıı
tarixində demək olar ki, yeni bir mərhələ açır.
Düzdür, sizdən qabaq da Minsk qrupunun nümayəndələri
dəyişibdir. Amerikanıkı da, Rusiyanınkı da, Fransanınkı da
dəyişibdir. Ancaq masələ sadəcə, insanın insanla əvəz
edilməsində deyildir. Məsələ ondadır ki, yeni təyin olunmuş
insanlar köhnə fikirlə yaşayırlar, yoxsa yeni fikir irəli sürürlər?
Mən görürəm ki, siz bu işə yeni əhval-ruhiyyə ilə yanaşırsınız.
Arzu edirəm ki, sizə bəslədiyimiz ümidlər qırılmasın.
Bir sözlə, bizim səbrimiz - həm dövlətin, həm xalqın, həm də
yerindən-yurdundan didərgin düşmüş Azərbaycan vətənaşlarının
səbri tükənibdir. Məhz ona görə də Ermənistan prezidenti
Koçaryanla danışığımız zamanı eyni fikrə gəlmişik
__________________________________________
18
ki, məsələnin sülh yolu ilə həll olunması üçün ciddi atılmalıdır
və müəyyən kompromislərə getmək lazımdır.
Doğrudur, kompromislər haqqında mənim bəyanatım
Azərbaycan cəmiyyətinin bir çox hissəsi tərəfindən müsbət
qarşılanmayıbdır. Onlar deyirlər ki, biz nə qədər kompromisə
gedə bilərik? Torpaqlarımız yeddi-səkkiz ildir işğal altındadır,
işğal edilmiş torpaqlar dağıdılıb, viran olunubdur, bir milyondan
artıq vətəndaşımız didərgin düşüb, ağır vəziyyətdə yaşayır.
Bunlar hamısı bizə vurulan zərbələrdir və bizim
kompromislərimizdir. Amma Ermənistanda Azərbaycan
tərəfindən heç bir torpaq işğal olunmayıb, Ermənistan ərazisində
yaşayan ermənilərdən heç biri öz yerindən çıxarılmayıbdır. Ona
görə də bu sözləri deyərək mənim kompromislərə getmək
fikrimin əleyhinə çıxanlar da haqlıdırlar. Mən bunları anlayıram.
Amma eyni zamanda bilirəm və düşünürəm ki, vəziyyətdən
çıxmaq lazımdır.
Ona görə də sizin indiki missiyanız, hesab edirəm, bizim
sürətlə irəliyə getməyimizin başlanğıcı olacaqdır. Mən sizin
fikirlərinizlə razıyam ki, Ermənistan və Azərbaycan
prezidentlərinin birbaşa görüşləri Minsk qrupunun fəallaşmasına
və işin konkretləşməsinə müəyyən əsas yaradıbdır. Ancaq mən
sizdən xahiş edirəm ki, bu yaranmış şəraitdən səmərəli istifadə
edəsiniz, vaxt itirməyəsiniz. Bizim qaçqınlar öz torpaqlarına nə
qədər tez qayıtsalar, bir o qədər də rahat olacaqlar.
Doğrudur, o vaxt onları yeni bir faciə gözləyir. Onlar gəlib
görəndə ki, evləri dağıdılıb, hər şey viran olubdur, yenidən ağır
hissiyyatlar keçirəcəklər. Ancaq birincisi, torpaqlarına
qayıtmaları onları rahat edəcəkdir. İkincisi isə, siz burada bəyan
edirsiniz ki, dağıdılmış yerlərin bərpa olunması, ümumiyyətlə
yolların, başqa infrastrukturun bərpası barəsində də
düşünürsünüz, bu sahədə də yardımlar ediləcəkdir.
Mən ATƏT-in istanbul sammitindəki görüşləri və
ümumiyyətlə ondan sonra yaranmış vəziyyəti müsbət qiymətlən-
Dostları ilə paylaş: |