Microsoft Word broca'nin beyn\335- carl sagan 05 02 2014. doc
Yüklə 307,73 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ÖZGÜRLÜ ĞE ÇA ĞIRAN B R DÜNYA Otoriteyi hiçe saymamı cezalandırmak için kader bizzat beni bir otorite yaptı. E NSTE N
- Makalelerin ilki
- “Tanrıya inanıyor musunuz”
3 www.ozetkitap.com
yaşama uyarlayan evrimsel bir geçmişimiz var. Ancak farklı dünyalara girdiğimizde sağduyu ve basit sezgilerimiz güvenilmez bir rehbere dönüşür. Işık hızına yaklaştıkça kütlemizin sonsuza büyümesi, hareket yönüne doğru enimizin sıfıra indirgenmesi ve zamanın bizim için neredeyse durması tek kelimeyle afallatıcıdır. Ben bilinmeyenlerle bilinenlerin iç içe olduğu bir evreni seviyorum. Her şeyin bilindiği bir evren durgun, sıkıcı, bazı zayıf akıllı ilahiyatçıların benimsediği cennet kadar bıkkınlık verici bir yer olurdu. Anlaşılmaz bir evren ise düşünebilen bir canlı için yaşanmaz bir yer olurdu. Bizim için ideal evren tıpkı içinde yaşadığımız gibi olan bir evrendir ve öyle sanıyorum ki bu hiç de tesadüf değil. ÖZGÜRLÜĞE ÇAĞIRAN B R DÜNYA Otoriteyi hiçe saymamı cezalandırmak için kader bizzat beni bir otorite yaptı. E NSTE N ALBERT E NSTE N, geçtiğimiz yüzyılda 1879’da Almanya’nın Ulm şehrinde doğdu. Hangi devir olursa olsun yaşadığı döneme damgasını vurabilecek ender insanlardan biriydi. Çünkü alışılagelmiş bilgilere meydan okuyup, eski şeyleri yeni bir bakış açısıyla değerlendirerek yepyeni dünyalar kurabilme yeteneğine sahipti. Uzun yıllar boyunca ismi sıradan insanlarca bilinen tek bilim insanı olarak kaldı ve büyük bir saygınlıkla anıldı. Görünüşe bakılırsa öğretmenlerinden bir teki bile Einstein’ın yeteneklerini fark etmemişti. Şehirdeki en iyi ikinci ortaokul olan Münich Gymnasium’daki öğretmenlerden biri, “Einstein, sen hayatın boyunca bir baltaya sap olamayacaksın!” demişti. On beş yaşına geldiğinde şiddetle okulu bırakması öneriliyordu. Öğretmeni, “Senin varlığın bile sınıfın bana olan saygısını lekeliyor,” diyordu. Einstein bu sözleri memnuniyetle kabul etti ve 1890’larda liseden ayrılarak kuzey talya’da avare avare gezindi. 1905 yılında döneminin en önemli fizik dergisi olan Analen der Physik’te dört bilimsel makalesi yayınlandı. Bu makaleler sviçre Patent Bürosundaki boş zamanlarının ürünleriydi.
ayrıca daha önce şaşırtıcı bir olgu olarak tanımlanan ve fotoelektrik etkisi adıyla bilinen katı maddelerin ışıkla çarpıştığında elektron saçması olayına da açıklık getiriyordu.
açıklayarak moleküllerin yapısını araştırıyordu. Üçüncü ve dördüncüsü ise herkesin sık sık andığı, ama gerçekte çok nadir anlaşılan o ünlü
E=mc 2 eşitliğinden ilk defa bahsederek Özel zafiyet Teorisini anlatıyordu. Einstein’ın 1905’te yayımladığı dört makale, hayatı boyunca fizikle uğraşmış bir bilim insanının her gün üzerinde çalışarak elde ettiği bir sonuç olsa herhalde etkileyici olarak kabul edilebilirdi. Ancak bu makalelerin, 26 yaşındaki bir sviçre patent bürosu memurunun sadece bir sene içindeki boş zamanlarının bir ürünü olması akıllara durgunluk vericidir. Einstein’ın din ve politika hakkındaki görüşleri birbirleriyle bağlantılıydı. Ailesi Yahudi kökenliydi ama dinsel ritüelleri uygulayamıyorlardı. Buna rağmen Einstein, “geleneksel eğitim makinesinin, yani devlet ve okulun çarkları arasında ” genel anlamda dini kabullendi. Ancak on iki yaşındayken bu inancı aniden sona erdi. “Yaygın bilimsel kitapları
ş
değerlendirebildiğim için, başlangıçtaki o zehirleyici etkisini yitirse de yaşamım boyunca beni asla terk etmeyen bir tavır oldu bu.” Einstein, Birinci Dünya Savaşı patlak vermeden hemen önce Berlin’deki meşhur Kaiser Wilhelm Enstitüsünün profesörlük teklifini kabul etti. Savaş, Einstein’ın karısı ve iki
4 www.ozetkitap.com
çocuğunu sviçre’de yakaladı. Almanya’ya geri dönüş yolu kapanmıştı. Bu zorunlu ayrılık birkaç sene sonra boşanmayla sonuçlandı; fakat Einstein o tarihte yeniden evlenmiş olmasına rağmen 1921’de aldığı Nobel Ödülüyle birlikte verilen 30.000 doların tamamını ilk karısı ve çocuklarına bağışladı. Einstein Almanya’yı terk ettikten sonra Nazilerin başına 20.000 mark ödül koyduğunu öğrendi. Nükleer fizik alanında çalışmamasına ve daha sonraki Manhattan Projesinde rol oynamamasına rağmen, Manhattan Projesinin başlamasına yol açan o mektubu yazdı. Ancak Einstein o mektubu yazmamış olsa bile, Amerika’nın yine de bombayı yapacağını varsayabiliriz. Einstein 1940’ların sonu ve 1950’lerin başında Amerika’yı kasıp kavuran MC Carthy despotluğu sırasında insan haklarının en ateşli savunucularından biri oldu. Yaşamı boyunca iki temel eğlencesi oldu, keman çalmak ve yelkenliyle gezmek, O yıllarda yaşlanmış bir hippiye benziyordu ve bir bakıma zaten öyleydi. Beyaz saçlarını uzatıyor, ünlü ziyaretçilerini ağırlarken bile takım elbise, kravat yerine süveter ve deri ceket giyinmeyi tercih ediyordu. Onda gösterişin zerresi yoktu ve hiç yapmacıksız, “ ster çöpçü olsun ister Üniversitenin başkanı, fark etmez, ben herkesle aynı şekilde konuşurum” diyordu. Dini meseleler konusunda birçoklarından daha derin düşünüyordu ve sık sık da yanlış anlaşılıyordu. Amerika’ya yaptığı ilk ziyaret sırasında Boston Kardinali O’Connel, izafiyet teorisi “ateizmin korkunç hayaletini maskeliyor,” diye bir uyarıda bulunmuştu. Bunun üzerine endişeye kapılan New Yorklu bir haham Einstein’a telgraf çekti: “Tanrıya inanıyor musunuz?” Einstein telgrafla cevap verdi: “Ben, kendini bütün varoluşun uyumunda, ihtişamında gösteren Tanrıya, Spinoza’nın Tanrısına inanıyorum, insanların kaderi ve faaliyetleriyle ilgilenen Tanrıya değil.” Bu günümüzde birçok ilahiyatçının da kucakladığı çok daha ince bir dinsel yaklaşımdır. Einstein dini inançlarında alabildiğine samimiydi. 1920’ler ve 1930’larda kuantum mekaniğiyle ilgili basit bir kural hakkında ciddi şüpheler belirtmişti: Maddenin en temel düzeyinde parçacıklar, Heisenberg’in belirsizlik ilkesinde bahsedildiği gibi tahmin edilemez bir davranış sergiliyordu. Einstein, “Tanrı evrenle zar atmaz,” diyerek bir diğer konuşmasında ekliyordu: “Tanrı ince düşünür, ama zalim değildi.” Hatta böyle aforizmalardan o kadar hoşlanıyordu ki bir gün Danimarkalı fizikçi Niels Bohr biraz da öfkeyle ona dönerek şöyle demişti: “Tanrıya ne yapması gerektiğini söylemeyi
Bununla beraber birçok bilimci, eğer Tanrının niyetlerini bilen biri varsa o ancak Einstein olabilir, diye düşünüyordu. E NSTE N’IN SON eylemi, Bertrand Russell ve diğer birçok bilimciyle, eğitimciyle birleşerek nükleer silahların geliştirilmesini yasaklamak için gösterdiği başarısızlıkla sonuçlanan çabaydı. Nükleer silahların her şeyi değiştirse de düşünme şeklini değiştiremediğini savunuyordu. Lenin’in özdeyişlerinden biri şudur: Sosyalizm artı elektrik eşittir komünizm. Ama hiçbir yerde Batıdakinden daha azimli ya da buluşçu bir ileri teknoloji yarışı görülmemiştir. Bunun sonucunda yaşadığımız değişim o kadar hızlı ki, artık çoğumuz ona ayak uydurmakta güçlük çekiyoruz. Teknolojik bir gelişmenin negatif insani sonuçları olacağına dair bir hüküm birileri için para kaybı anlamını taşır. Örneğin halokarbon itici gazlarının temel üreticisi DuPont Ş irketi, kamuoyu tartışmalarında tuhaf bir konum almış ve halokarbonların ozon tabakasını tahrip ettiğine dair bütün verilerin teorik olduğunu ilan etmişti. Şunu söylemek ister gibiydiler: Halokarbonların üretimine son vermeye hazırdılar, ama sadece veriler deneysel olarak sınanırsa; yani ozon tabakası yok olduğu zaman. Salt dolaylı kanıta sahip olmanın bazı sıkıntıları vardır; bu durumda felaket gelip çattığında onunla baş edebilmek için artık çok geçtir. Ben yeni teknolojik gelişmelerin eski teknolojilerin kontrolüne bırakılmasını doğru bulmuyorum çünkü rekabeti bastırma eğilim çok fazla.
Yüklə 307,73 Kb. Dostları ilə paylaş:
|