Microsoft Word broca'nin beyn\335- carl sagan 05 02 2014. doc
Yüklə 307,73 Kb. Pdf görüntüsü
|
15
www.ozetkitap.com
hiç farkında olmadan gezegen araştırmalarının altın çağına girdik, bu açık bir gerçek. nsanlık tarihindeki birçok benzer vakada olduğu gibi keşifler yoluyla ufuklar açılması, beraberinde kültürel ve sanatsal açılımları getirecektir.
NSANLIK TAR H N N büyük bir bölümü boyunca bacaklarımız bizi ne kadar hızlı götürebiliyorsa o hızla hareket edebildik; uzun bir yolculuk boyunca saatte sadece birkaç kilometre yol alabildik. Büyük yolculuklar gerçekleştirildi, ama çok uzun sürdü. Örneğin 20.000 veya 30.000 yıl önce insanlar Bering Boğazını geçerek ilk kez Amerika kıtasına girdiler ve yavaş yavaş ilerleyerek Güney Amerika’nın güneydeki en uç kısmına, Tierra del Fuego’ya, Charles Darwin’in meşhur HMS Beagle yolculuğu sırasında onlara rastladığı noktaya ulaştılar. nsanları hızlı yolculuk yapmaya iten birincil neden, mezgit balığının yakınmasının da hatırlattığı gibi, herhalde düşmanlardan ve yırtıcı hayvanlardan kaçmak veya düşmanların ve avın peşine düşmek olmalıydı. Birkaç bin sene önce önemli bir keşif yapıldı: nsan atı evcilleştirdi ve sırtına bindi. Atın sırtına binmek çok tuhaf bir fikirdir, çünkü at, sırtına insan binsin diye evrim geçirmemiştir. At teknolojisiyle saate 15 ile 30 kilometrelik bir yol kat edebilir. Otomobil motorlarını sınıflandırmada kullandığımız “beygir gücü” teriminin de açıkça gösterdiği gibi at teknolojisini terk edeli çok olmadı. Biz insanlar ulaşım için milyonlarca yıl boyunca bacaklarımızı, binlerce yıl atları, yüzyıldan az bir zamandır içten patlamalı motorları ve sadece birkaç on yıllık bir dönem boyunca da roketleri kullandık. letişim hızıyla ulaşım hızı bir zamanlar aynıydı. Günümüzde ise durum farklı. Telefon ve radyo yoluyla iletişim artık ışık hızıyla –saniyede 300.000 km ile- gerçekleşiyor. Bu sadece gelişmedeki en son aşamalardan biri değil, bu gelişimin son aşaması, Çünkü Einstein’ın Özel zafiyet Teorisinden bildiğimiz kadarıyla evren öyle bir yapıdadır ki, hiçbir maddesel cisim veya bilgi ışık hızından daha hızlı iletilemez. FOS L YAKITLARIN giderek azalması yüzünden, içten patlamalı motorlarla çalışan otomobiller tahminimce sadece birkaç on yıllık bir dönem daha bizimle olacaklar. Gelecekte ulaşım farklı olmak zorunda. Buhar, güneş enerjisi veya yakıt hücreleriyle veya elektrikle çalışan, çok az çevre kirliliği yaratan ve kullanıcının kolayca uyum sağlayabileceği bir teknoloji kullanan, hem konforlu hem de yeterince süratli kara taşıtları hayal edebiliriz. Önümüzdeki yirmi otuz sene içerisinde Dünya’daki uygulamalar için kullanılan nükleer füzyon reaktörlerinin geliştirilmesiyle füzyon uzay motorlarında da ilerleme olacaktır. DENEYSEL ASTROF Z K hızlı gelişiyor. En geç yirmi otuz sene içersinde yıldızlar arası ortamda doğrudan deneysel araştırmalar yapıldığını göreceğiz: Gündurgunun –güneş rüzgarının egemenliği altındaki bölge ile yıldızlar arası plazmanın egemenliği altındaki bölge arasındakalan alanın sınırlarının Dünya’dan yaklaşık 100 astronomik birim uzaklığında olduğu tahmin ediliyor. (Şimdi, eğer sadece bir tane bölgesel güneş sistemi kuasarı ve birde küçük kara delik –öyle kocaman değil, sadece bebek bir kara delik- olsa, yerinde gözlem yapabilen uzay araçlarının ölçümleriyle modern astrofizikteki varsayımların büyük birbölümünü kontrol edebilirdik.
16
www.ozetkitap.com
Geçmişteki deneyler sayesinde varlığımız yargılara dayanarak,gelecekteki her deneysel uzay araçlı astrofizik girişiminin şu sonuçlara ulaşacağını söyleyebiliriz: (1) Astrofizikçilerin önemli bir bölümü tamamen haklıdır; (2) uzay aracından sonuçlar gelene kadar hiç kimse haklı grubun hangisi olduğunda bir fikir birliğine varamaz; (3) araçtan gelen sonuçlarla ortaya tamamen yeni ve bir o kadar şaşırtıcı temel problemler çıkar.
LK KEZ Çek yazar Karel Capek tarafından kullanılan “robot” sözcüğü Slav dillerindeki “işçi” sözcüğünden türetilmiştir. Ancak burada insan işçi değil, makine işçi kastedilmektedir. Robotlar, özellikle uzaydaki robotlar, basında ekseriyetle alaycı bir yaklaşıma maruz kalmıştır. Basında çıkan haberlerde, Apollo 11’in son iniş ayarlarını yapmak için insan varlığının şart olduğunu, aksi takdirde Ay’a ilk insanlı inişin felaketle sonuçlanmış olacağını; Mars yüzeyine indirilecek bir robotun Dünya’daki jeologlara göndermek amacıyla örnek toplama işini asla astronotlar kadar zekice yapamayacağını; ve Skylab güneşliğini makinelerin asla insanlar gibi tamir edemeyeceğini okuyoruz. Ancak bütün bu kıyaslamaların, doğal olarak, insanlar tarafından yazıldığını da görüyoruz. Merak ediyorum, acaba bütün bu yargılara ufak bir böbürlenme, insan ş ovenizmden küçük bir kırıntı bulaşmış olabilir mi? Her insan–yeri geldiğinde bağımsız karar verebilen ve kendi ortamını kontrol edebilen- mükemmel bir şekilde yapılmış, şaşırtıcı derecede yalın ve kendi kendine hareket edebilen bir bilgisayardır. Ve eski bir fıkrada anlatıldığı gibi, bu bilgisayarlar vasıfsız işçilerce imal edilebilirler. Gelgelelim insanların bazı görevleri üstlenebilmesini engelleyen ciddi eksiklikleri vardır. Büyük bir koruma olmaksızın insanların okyanusların dibinde, Venüs yüzeyinde, Jupiter’in iç kesimlerinde hatta uzun uzay görevlerinde kullanılması doğal yapılarına aykırıdır. Skylab’da makinelerin yapamayacağı tek ilginç şey muhtemelen, uzayda aylar boyunca kalan insanlar gibi ciddi bir kalsiyum ve fosfor kaybına uğramaktadır ki bu, sıfır yerçekimli ortamlarda 6-9 ay veya daha uzun sürecek görevlerin insanı yıkıma uğratacağı gibi bir sonuç ortaya çıkarmaktadır. Oysa minimum süreli bir yıldızlar arası yolculuk tipik olarak bir veya iki sene sürebilmektedir. Bizler insana verdiğimiz yüksek değerden ötürü onları yüksek risk taşıyan görevlere göndermeye istekli değiliz. Eğer insanları egzotik ortamlara göndereceksek onların yiyeceğini, havasını, suyunu, eğlencelik ihtiyaçlarını, yol arkadaşlarını da göndermek zorundayız. Oysa makineler karmaşık hayat destek ünitelerine, eğlenceye, yol arkadaşına ihtiyaç duymaz ve henüz makineleri dönüşü olmayan görevlere veya intihar görevlerine gönderme konusunda ciddi bir ahlaki çekince de hissetmiyoruz. Satrançta hala insanların üstün olması karşısında (ekseriyetle sesli bir oh çekişiyle beraber) makinelerin küçümsendiğini duyuyorum. Bu bana, dama oynayan köpeğin başarıları karşısında duyulan şaşkınlığı anlatan o eski fıkrayı anımsatıyor. Köpeğin sahibinin cevabı ş öyle: “Yok canım, o kadar da büyük bir şey değil ki. Üç oyundan ikisini kaybediyor.” Satranç oynamak strateji, ileri görüşlülük, analitik yeti, çok sayıda değişkeni birbiriyle ilişkilendirebilme ve deneyimden öğrenebilmeyi gerektirir. Bunlar, işi bebek bakmak ve köpek gezdirmekten ibaret olanlar kadar keşif ve araştırma yapanlar için de mükemmel vasıflardır. Yapay zekanın gelecek kuşaktaki örneklerini düşünürken, kendi kendini kontrol edebilenlerle uzaktan kumanda edilen robotları ayırt etmek önemlidir. Kendi kendini kontrol edebilen bir robotun zeka ünitesi kendi içindedir; uzaktan kumanda edilen bir robotun zeka ünitesi ise başka bir yerdedir ve bu robotun başarılı bir şekilde çalışması kendisiyle uzaktaki merkez bilgisayar arasındaki yakın iletişime bağlıdır. Görüldüğü kadarıyla yakın gelecek için
Yüklə 307,73 Kb. Dostları ilə paylaş:
|