Microsoft Word \304\356\352\363\354\345\355\3621

 
 
 
80 
XVIII – XIX yüzyıllarda çok sayıda sözcük Fransızca,  talyanca,  spanyolca, 
Lehçe  gibi  dillerden  alıntılanmıştır.  Bu  durum  o  dönemde  kültürel  faaliyetlerin 
yoğun bir şekilde gerçekleştirilmesiyle bağlantılıdır.  
Örneğin; 
“балет”  (balet)  -  bale,  “партнёр”  (partn’or)  -  partner,  “вуаль”  (vual’)  - 
peçe
  (Fransızca’dan),  “ария”  (ariya)  -  arya,  “баритон”  (bariton)  -  bariton, 
“импресарио”  (impresario)  -  emprezaryo  ( talyanca’dan),  “гитара”  (gitara)  - 
gitara
, “сигара” (sigara) - sigar, “серенада” (serenada) - serenat ( spanyolca’dan), 
“вензель”  (venzel’) - marka (Lehçe’den). 
Rus  dilinde  skandinav  dillerinden  “крюк”  (kr’uk)  -  kanca,  “пуд”  (pud)  - 
pud - ağırlık birimi
, “сельдь” (sel’d’) – ringa balığı, Fin dilinden “пурга” (purga) - 
kar  fırtınası
,  “камбала”  (kambala)  -  kalkan  balığı,  “морж”  (morj)  -  mors, 
“тундра”  (tundra) - tundra, Çin dilinden “чай” (çay)  - çay, Japonca’dan “каратэ” 
(karate)  –  karate,  “иваси”  (ivasi)  –  ivasi  balığı,  Macarca’dan  “гуляш”  (gul’aş)  – 
gulaş – bir yemek  türü
 gibi alıntılar da görülmektedir. 
XX.  yüzyılda  alıntıların  yapıldığı  temel  kaynak  ngiliz  dili  olup  alıntılama 
süreci özellikle XX. yüzyılın ikinci yarısında daha aktif hale gelmiştir. 50’li yıllarda 
“джинсы”  (djinsı)  -  kot,  “шорты”  (şortı)  -    şort,  “хобби”  (hobbi)  -    hobi, 
“кемпинг”  (kemping)  -  kamping,  “мотель”  (motel’)  -  motel  gibi  sözcükler 
alıntılanmıştır.  90’lı  yılların  başında  ise  alıntı  yapma  olgusuna  yatkınlık  oluşturan 
bazı  siyasi,  ekonomik  ve  kültürel  koşullar  ortaya  çıkmıştır.  Örneğin;  ülkeyi 
çağdaşdünyanın  bir  parçası  gibi  algılamak,  diğer  ülkelerden  farklılık  göstermeme 
isteği, çeşitli alanlarda Batıya olan açık yönelim gibi.  

---

 
 
 
81 
Siyasi  düzenin  değişimi  ile  birlikte  isimlerin  yabancı  dil  ortamından  Rus 
zeminine aktarılmasına sebep olan yeni olgular ortaya çıkmıştır.  
Örneğin;  
“парламент”  (parlament)  -  parlamento,  “премьер-министр”  (prem’yer-
ministr)  -  başbakan,  “мэр”  (mer)  -  belediye  başkanı,  “префект”  (prefekt)  - 
kaymakam
,  “пресс-секретарь”  (press-sekretar’)  -    basın  sekreteri,  “пресс-
атташе”  (press-attaşe)  -  basın  ataşesi,  “пресс-релиз”  (press-reliz)  -  basın 
açıklaması
 gibi. 
Günümüzde edebiyat  diline yeni terminolojiler girmektedir: 
a)  bilgisayar  alanında:  “компьютер”  (komp’uter)  -  bilgisayar,  “дисплей” 
(displey)  -  monitör,  “файл”  (fayl)  -  dosya,  “винчестер”  (vinçester)  -  vinçester, 
“принтер”  (printer)  -  yazıcı; 
b) spor alanında: “виндсёрфинг” (vindserfing) - windsurfing, “фристайл” 
(fristayl) - freestayl, “бобслей”  (bobsley) - bobslay, “кикбоксинг” (kikboksing) - 
kik boks
; 
c)  ekonomi  ve  ticaret  alanında:  “бартер”  (barter)    -  mal  mübadelesi, 
“ваучер”  (vauçer)  -  hizmet  çeki,  “дилер”  (diler)  -  bayi,  “дистрибьютер” 
(distrib’yuter)  -  distribütör,  “инвестор”    (investor)  -  yatırımcı,  “маркетинг”  
(marketing) - pazarlama; 
d)  siyasi  ve  toplumsal  alanda:  “имидж”  (imidj)  -  imaj,  “консенсус” 
(konsensus)  - mutabakat, “электорат”  (elektorat) - seçmen kitlesi; 

---

 
 
 
82 
e)  kültürel  alanda:  “спонсор”  (sponsor)  -  sponsor,  “андеграунд” 
(andegraund) -  yeraltı, “шоумен” (şoymen) -  şovmen. 
Çeşitli tarihsel dönemlerde başka diller aracılığı ile de dahil olmak üzere Rus 
diline  Yunanca  “философия”  (filosofiya)  -  felsefe,  “геометрия”  (geometriya)  - 
geometri
,  “политика”  (politika)    -  politika,  “демократия”  (demokratiya)    - 
demokrasi
  ve  Latince  “республика”  (respublika)  -  cumhuriyet,  “диктатура” 
(diktatura)  -  diktatörlük,  “студент”  (student)  -  üniversite  öğrencisi  gibi  sözcükler 
girmiştir.  Yunanca  ve  Latinceden  yapılan  alıntıların  büyük  bir  kısmı  aynı  zamanda 
uluslararası bilimsel dilin sözvarlığına girmektedir. 
Alıntı  sözcükler  Rusça’ya  uyarlanırken,    ilgili  sözcük  Rus  dilinin  içinde 
özümsenir.  Başlangıçta  Rusça  harflerle  yazılmaya  başlanır  ve  zamanla  Rus  diline 
özgü  söyleyiş  ile  gramer  şekline  kavuşur.  Alıntılanmış  sözcüklerin  özümsenme 
düzeyi  farklılık  gösterebilir.  Alıntılanmış  sözcüklerin  çoğu  Rus  dilinde  tamamen 
özümsenmiş olup  hiçbir yapı bunların   Rus olmayan kökenini hatırlatmaz. 
Dilbilimsel  kaynaklarda  deyimsel  alıntılama  konusuna  yeterince  yer 
verilmemektedir.  Kural  olarak  sözcük  alıntılamalarının  incelenmesinde  elde  edilen 
sonuçlar  otomatik  olarak  deyimsel  malzemeye  de  aktarılmaktadır.  Deyimsel 
alıntılamalar  konusunda  Ponomarenko  ve  Soloduho  tarafından    monografik 
çalışmalar  birbirinden  bağımsız  olarak  yapılmıştır.  Deyimsel  alıntılama  konusunda 
az sayıda yapılan  araştırmalar, geleneksel olarak tarihsel - etimolojik analiz (Kunin, 
Nazaryan)  ve  bunların  özümsenme  düzeyinin  (Ponomarenko)  incelenmesine 
yönelmiştir.  Dilbilimciler  ayrı  birimler  olarak  alıntılamaları    kendi  kaynak 

---