Mətnlərin nəşrə hazırlanması problemləri Vüsalə Musalı
Yüklə 2,9 Kb. Pdf görüntüsü
|
Vüsalə Musalı. Mətnlərin nəşrə hazırlanması problemləri 185 “Azıx mağarası”, “ġeyx ġamil”, “Tomiris ana” kimi kitablar sözügedən nəĢriyyatın çap məhsullarıdır. “Bərəkət” nəĢriyyatı 174 “nümunəvi nəsil üçün...!” devizi ilə çalıĢaraq bir çox dəyərli əsərləri nəĢr etmiĢdir. Bunların arasında “Məsnəvidən seçilmiĢ hekayələr”, “Ulu ağacın tilsimi”, “Nə? Necə? Nə üçün?” “Məktəbdə əxlaq və davranıĢ qaydaları”, “Əyləncəli suallar” və digərlərini qeyd etmək olar. Onu da vurğu- lamaq yerinə düĢərdi ki, bu nəĢriyyatın çap məhsulları poliqrafik keyfiyyətinə görə fərqlənir. “Xəzər” nəĢriyyatı 175 da bəzi uĢaq kitablarını nəĢr etmiĢdir. Bu nəĢriyyatda çap olunan uĢaq kitablarının əksəriyyəti türk dilin- dən tərcümədir. Ġ.Yılmazın “Heyvanların dilindən”, Ġ.Haqqıoğlu- nun “Beynimizin sirləri” adlı elmi əsərlər silsiləsindən, M.Altunun “Qənaət dükanı”, Ç.Aydının “YaxĢılıq çələngi”, “Soyuq su”, “Tə- cili qan axtarılır” adlı gözəl davranıĢ hekayələri seriyasından olan kitablarını misal çəkmək olar. “ANS Press” nəĢr evinin nəĢr uĢaq kitabları da qüsursuz de- yil. Təkrar nəĢr olunmalarına baxmayaraq səhvlər düzəldilməmiĢ, olduğu kimi oxuculara təqdim olunmuĢdur. “ÇaĢıoğlu” nəĢriyyatının təĢəbbüsü ilə kiçikyaĢlı uĢaqlar üçün hazırlanan “Nağıllar aləmi” seriyası 30 adda kitabdan ibarət- dir. Bu kitablardan Qrimm qardaĢlarının “Zirək oğru”, “Cavan nə- həng”, Azərbaycan nağıllarından “Süleyman Ģah və qarıĢqa”, “Baftaçı Ģah Abbas”, “Reyhan və Kamal” və baĢqalarını nümunə göstərmək olar. “ÇaĢıoğlu” nəĢriyyatı uĢaqlar üçün maraqlı bir layihə də hə- yata keçirmiĢdir. Belə ki, dünya xalqlarının iyirmi nağılı kitab Ģək- lində nəĢr olunmuĢ və nağılın səsləndirilməsi üçün CD forması əlavə edilmiĢdir. Yəni uĢaqlar, bu kitabı həm oxuya, həm də CD vasitəsilə dinləyə bilərlər. Professional Ģəkildə hazırlanmıĢ bu 174 www.bereketnesriyyat.com 175 www.xezernesriyyat.com Vüsalə Musalı. Mətnlərin nəşrə hazırlanması problemləri 186 seriyaya daxil olan bütün nağılları Respublikanın əməkdar artisti Bəxtiyar ġərifzadə və Aynurə Mehdiyeva səsləndirmiĢdir. “Qələm” nəĢriyyatı tərəfindən çap olunmuĢ “100 sevimli na- ğıl” seriyasından olan kitablar Təhsil Nazirliyi tərəfindən hazırlan- mıĢ Milli Kurrikulumun tələblərinə əsasən tərtib olunmuĢdur. Se- riyanın məqsədi ibtidai sinif Ģagirdlərində mütaliə vərdiĢlərini for- malaĢdırmaqdır. Belə ki, hər bir nağılın sonunda həmin nağılın daha dərindən dərk edilməsi və yadda saxlanması üçün müxtəlif tapĢırıqlar təqdim olunmuĢdur. Bu tapĢırıqların yerinə yetirilməsi uĢaqların Ģəxsi yaradıcılıq qabiliyyətinin yaranma və inkiĢafına tə- kan verir. Nağılı oxuduqdan sonra uĢaqlar buradakı hadisələr və qəhrəmanlarla bağlı testləri yerinə yetirməli, hadisələrin ardıcıllı- ğını düzgün müəyyən etməli, ilk dəfə rastlaĢdıqları sözləri qeyd edərək onların mənasını araĢdırmalı, hekayə xəritəsi tərtib etməli- dirlər. Bu seriyaya daxil olan kitablara çox maraqlı aparat ele- mentləri əlavə olunmuĢdur (Əlavə 22-23). Ġ.Umudlu uĢaqlar üçün ədəbiyyat nəĢrinin problemlərini araĢdırarkən yazır: “UĢaqlar üçün ədəbiyyat yaradıcıları üçün sti- mul yoxluğundan son on ildə bu sferada ilk baxıĢdan bir durğun- luq hiss olunur. Ortada son dönəmin məhsulu olan yaddaqalan nü- munələr çox azdır. Lakin bütün bunlara baxmayaraq son zamanlar uĢaq ədəbiyyatına həm müəlliflər, həm də naĢirlər tərəfindən ma- rağın artdığını sezmək olur. Bu sahədə fəaliyyəti olan naĢirlərdən bəziləri yaxın gələcəyə böyük ümidlərlə baxır, qarĢıdakı 10 ildə bu kateqoriyadan olan nəĢrlərin üstün xətlə geniĢlənəcəyini proq- nozlaĢdırırlar” 176 . Həqiqətən 2004-cü ildən indiyə kimi uĢaq kitablarının sayar- tımı müĢahidə olunur. Yəni, proqnozlar düz çıxır. Amma bunların böyük əksəriyyəti nağılların təkrar nəĢrlərdir... Azərbaycanda bir çox nəĢriyyatlar uĢaq ədəbiyyatının nəĢri ilə məĢğul olsalar da, bu kitabların üslubu, dili, tərtibatı və digər 176 Umudlu Ġ. Kitab nəĢri bu gün. – Bakı: 2004, s. 229. Vüsalə Musalı. Mətnlərin nəşrə hazırlanması problemləri 187 məsələlər mütəxəssislər tərəfindən ciddi iĢlənilməli, nəĢr olunan kitablardakı yanlıĢlar, səhvlər aradan qaldırılmalıdır. Bir sözlə, uĢaq ədəbiyyatının bu sahənin mütəxəssisləri tərəfindən nəĢrə ha- zırlanması, ciddi redaktə olunması və poliqrafik keyfiyyətinin yüksəldilməsinə ehtiyac duyulmaqdadır * . Ədəbiyyat Aral N. Erken çocukluk dönemi ve kitap // Türk xalqları ədəbiyyatı II Beynəlxalq UĢaq ədəbiyyatı konqresi materialları, 2008, s. 471 – 475. Azim M. Çocuk kitaplarının hazırlanması // Türk xalqları ədəbiyyatı II Beynəlxalq UĢaq ədəbiyyatı konqresi materialları, 2008, s. 462 – 468. Erbay F., Samur A.Ö. Anne ve babaların çocuk kitapları hakkındakı genel görüĢleri ile çocukların alıcı dil geliĢim düzeyleri arasındakı iliĢkinin incelenmesi // Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. Volume 5/4 Fall 2010, s. 1063-1073. Əliyeva N. UĢaq ədəbiyyatının tərcüməsi – kim nəyi kimlər üçün tərcümə edir? // Türk xalqları ədəbiyyatı. Beynəlxalq uĢaq ədəbiyya- tı konqresi materiallar. Bakı: 2008, II kitab, s. 929. Musalı V. UĢaq kitablarının nəĢrə hazırlanma prinsipləri // Türk Xalqları ədəbiyyatı (II) Beynəlxalq UĢaq Ədəbiyyatı konqresi. Materiallar. 2-ci kitab, Bakı: 2009, s. 447-451. Namazov Q. Azərbaycan uĢaq ədəbiyyatı. Dərslik. – Bakı: Maarif, 1983. * “Azərbaycanda uĢaq ədəbiyyatı nəĢr edən nəĢriyyatlar və onların fəaliyyətinin təhlili” adlı məruzəmiz 11 oktyabr 2012-ci ildə Qafqaz Universitetinin təĢkil edəcəyi “II Türk xalqları uĢaq ədəbiyyatı konqresi”nə təqdim olunmuĢdur. Yüklə 2,9 Kb. Dostları ilə paylaş:
|