Metallurgiya və metalşÜnasliq kafedrasi fənn haqqinda məlumat. Metallarin

600
0
C-
də yumşaltmaya
, 800
0
C-
də isə rekristallaşma yumşaltmasına uğradaırlar. Berilliumun atom ölçüləri kiçik olduğundan
onlarda bərk məhlul yarandıqda atom kristallik qəfəsi güclü təhrif olunur. Buna səbəb bərk
məhlul yaradan elementlərin atom ölçülərinin berilliuma nisbətən xeyli böyük olmasıdır. Bütün
bunlara əsasən belə qərara gəlmək olar ki, berilliumun keyfiyyətini legirləmə və termiki emalla
deyil, onun təmizliyi hesabına artırmaq mümkündür.Qeyd etmək lazımdır ki, berilliumun tərki-
bində
0,001%
silsiumun olması onu tamamilə kövrək edir.
Oksigen özünü başqa metallarda zərərli element kimi apardığı halda, berilliumda çox
xeyirli element sayılır.Çünki oksigen berilliumun keyfiyyətini yaxşılaşdırır.
Mis berilliumda anizotropiya xassəsini azaldır.Hazırda tərkibində
4-5%
Cu, yaxud da
20-35%
Al olan ikifazalı yüksək plastikili berillium ərintilərindən istifadə edilir.
Berillim tunclarda bir legirləyici element kimi istifadə edilməklə bərabər həm də
atom texnikasında, təyyarə və cihazların istehsalında tətbiq edilir.

---

METALLURGİYA VƏ METALŞÜNASLIQ KAFEDRASI
OVUNTU MATERİALLARI
Hissənin forma və ölçülərinə uyğun olaraq metallik ovuntunu presləyib,
(0,75-
0,86)T
ər
temperaturda vakuum və ya qoruyucu atmosfer şəraitində bişirdikdən sonra alınan
məmula
ovuntu materialı
deyilir.
Ovuntu materialları
məsaməli və kompakt
olmaqla iki növ olur. Son emeldan sonra mə-
mulda
10-30%
məsaməlik qaldıqda , ona məsaməli,
1-3%
məsaməlik qaldıqda isə kompakt
material deyilir. Məsaməli materiallardaın əsas etibarilə antifriksiyon hissələrin və süzgəclərin,
kompakt materiallardan isə müxtəlif maşın hissələrinin hazırlanmasında istifadə eidrlər.
Antifriksion ovuntu materialları aşağı sürtünmə əmsalına, işə asan uyğunlaşma, ağır
yükə davam gətirmə və yeyilməyə qarşı yaxşı dözümlü olma qabiliyyətlərinə malikdirlər.
Ovuntu materiallarından hazırlanmış yastıqlar məsamələrində toplanmış yağın hesabına