Yayma prosesi (1 Üstdən baxış, 2 Yayma prosesinin başlanğıcı, 3 Borunun
açılması, 4 Hazır yayma)
İsti halda döymə
Metalların təzyiq altında emalı
— hissənin verilmiş pəstahdan onun ilkin
kütləsini dəyişmədən plastiki deformasiyası yolu ilə alınmasını təsvir edən
texnoloji prosesdir.
Prosesin gedişi metallarım kristallik quruluşuna əsaslanır. Vahid sahəyə düşən
təzyiq metalda deformasiya baş verir. Metallarda kristallar isotrop və ya anisotrop
olurlar. Xarici qüvvənin təsiri altında kristallarda sürüşmə müstəvisi üzrə sürüşmə
istiqamətində yerdəyişmələr baş verir. Bu kristalların kub, səthi və ya heksaqonal
formalara malik olmasından asılıdır. Deformasiya yerdəyişmə, və ya əkizlərin
yaranması kimi baş verir. Yerdəyişmə o zaman baş verir ki, toxunan gərginliyin
həddn artıq olması zamanı yaranır. Heksaqonal quruluşlu metallarda tor
deformasiya olunaraq başqa vəziyyət alır, əkizlər yaranır. İsti halda deformasiya
zamanı rekristalizasiya baş verir. Soyuq halda isə deformasiya reksristallizasiya
temperaturundan aşağı temperaturda baş verir.
Metalların təzyiq altında emalı təyinatından asılı olaraq iki tipə bölünür:
tikintidə və ya sonardan kəsmə ilə və ya baçqa yolla emal olunacaq daimi en
kəsiyə malik pəstahların alınması yayma, dartma və pressləmədir.
hazır hissənin formasına yaxın həndəsəyə malik olan və sonuncu dəqiqliyi
yalnız mexaniki emal ilə həyata keçirilən pəstahların hazırlanması döymə və
ştamplama ilə əldə edilir.
Yayma
Bu proses zamanı pəstah iki fırlanan vallar arasında sürtünmə qüvvəsinin təsiri
altında dartılaraq, eninə təsir edən qüvvəni təsiri altında plastiki deformasiyaya
uğrayaraq lazımi formaya salınır.
Presləmə
Presləmədə pəstah qapalı formada sıxılaraq matrisanın əvvəlcədən verilmiş
həndəsyə malik deşiyindən keçirilir. Bu zaman material plastiki deformasiyaya
uğrayaraq lazım olan en kəsiyini alır.
Dartma
Pəstah iki müxtəlif en kəsiyə malik matrisalardan eçərək tədricən en kəsiyi kişilir
və beləliklə plastiki deformasiya nəticəsində sonuncu matrisanın deşiyinin
formasına uyğun en kəsikdə alınır.
Dostları ilə paylaş: 
