Metal və Ərintilər Metalların klassifikasiyası

Val və oxlar 

 

 

 

Val

 — sadə fomalı fırlanma səthinə malik olan maşın hissəsi olub fırlanma 

hərəkətini və qüvvəni ötürmək və həmçinin fırlanan hissələrə dayaq vermək üçün 

təbiq olunur. 



 

eksentrik (dirsəkli) vallar fırlanma hərəkətini irəli-geri hərəkətə çevirmək 

üçündür.Onlar əsasən mühərriklərdə tətbiq olunurlar. 



 

çevik vallar iş zamanı fırlanan element bir başa əl çatmaz yerdədirsə istifadə 

olunurlar(məsələn, diş həkiminin alətini fırladan val və ya taxometrin valı). 



 

hamar vallar üzərindəki hissənin hərəkətli oturmasını təmin edirlər. 



 

pilləli vallar müxtəlif ölçülü hissələri götürmək və çəkini azaltmaq baxımından 

tətbiq olunurlar. 



 

işi boş və ya dolu vallar ötürüləcək yükdən asılı olaraq möhkəmlik baxımından 

tətbiq olunurlar. 

---

Oxlar və vallar, təsnifatı.Fırlanan maşın detallarını öz üzərində saxlayan detallara 

ox və val deyilir. 

Ox və vallar en kəsiyinin formasına görə bütöv, yaxud çəkisini azaltmaqməqsədilə 

içiboş hazırlanır. 

Təyinatına görə vallar aşağıdakı növlərə bölünür: 

ümumi təyinatlı-ötürmə valları; belə vallar üzərlərində fırlanan maşın detallarını 

saxlamaqla eyni zamanda həm aparılan, həmdə aparan olur. 

xüsusi təyinatlı-əsas vallar: bunlar eyni zamanda həmdə irəliləmə-geriləmə 

hərəkətini fırlanma hərəkətinə və əksinə çevirmək üçündür 

ox və valların möhkəmliyə hesablanması iki mərhələdə aparılır: 

Təqribi və Dəqiqləşdirilmiş hesablama. 

Təqribi hesablama - layihə hesablanması,  

dəqiqləşdirilmiş hesablama dözümlülüyə görə yoxlama hesablamasıdır 

Oxun əyilməyə hesablanması. 

a.Oxların təqribi hesablanması. Oxların  

əyilməyə görə təqribi hesablanması  

aşağıdakı ardıcılıqla aparılır: 

Oxun hesablama sxemi çəkilir, dayaqlar və ox üzərində yerləşən hissələr sxematik 

olaraq göstərilir  

b. Təsir edən qüvvələr və dayaq reaksiya qüvvələri qeyd olunur. 

c. Müvazimat şərtləri tərtib olunur və dayaq reaksiya qüvvələri tapılır. 

Bu məqsədlə A və B dayaqlarına nəzərən qüvvələrin momenti yazılır. 

d.Əyici moment epürləri qurulur; Məy = √ (Mşəy)2 + (Müfəy)2 

e.Maksimum əyici moment təsir edən kəsikdə əyilmədən yaranan gərginlik düsturu 

yazılır. 

4. Valların təxmini hesabatı. 

Valları möhkəmliyə iki üsulla hesablayırlar: 

1) ancaq burulmaya işləyən vallar–buraxılabilən gərginliyin normal giymətinə 

görə, burulmaya möhkəmliyə hesablanması-təxmini hesablama 

2)eyni zamanda həm əyici və həmdə burucu momentlərlə yüklənmiş valların statik 

möhkəmliyə hesablanmasını-əsas hesablama. 

5. Valların təqribi hesablanması. 

Valların təqribi hesablanması burulmaya görə apaılır.Vala təsir edən burucu 

momentdən T yaranan maksimum toxunan gərginlik 

Diametrin hesablanmasından alınan qiymətə əsasən valın digər ölçüləri konstruktiv 

olaraq qəbul olunur.Onun sxemi dişli çarxlar və yastıqlar göstərilməklə çəkilir.