2
78 | velosiped
emalatxanası
79 | mətbəx
80 |
səs-küy
81 | işıq
82 | barlar
83 | boş yerlərin icarəsi
84 | naharla ödənən əmək
haqqı
85 | dülgərlər ittifaqı
86 | ildönümü ziyafəti
qarşılığında edilən təmir
87 | yarmarkadakı
xalçalar
88 | pulsuz yağış
ponçoları
89 | borc
90 | təkrar istifadə olunan
fincanlar
91 | tualetlər
92 | istiqamətlənmiş işıq
93 | loqo
94 | vizitkalar
95 | poster mədəniyyəti
96 | açıq qapılar
97 | nizamsızlıq
98 | keçid
99 | gözəllik
100 | giriş
101 | velosiped
duracaqları
102 | iki fasad
103 | fasad qalereyası
104 | müvəqqəti fasad
105 | qraffiti
106 | qraffiti icması ilə
əlaqələr
107 | dəlik
108 | perqola
109 | həyət
110 | terras bağçası
111 |
potensiala malik
terras
112 | terras reklamları
113 | damda yerləşən
bağça
114 | yaşıl dam
115 | kənd təsərrüfatı
116 | asfalt meydança
117 | açıqlıq
118 | göz önündə və
təhlükəsizlikdə
119 | qurulan ərazi
120 | hasarlar
121 | açıq ərazi
122 | incəsənət və
yaradıcılıq üz-üzə
123 | son
124 | müəllif təşəkkür
edir
125 | iştirakçıların
siyahısı
5
Bu kitab Avropa İttifaqının Şərq Tərəfdaşlığı Mədəniyyət və
Yaradıcılıq Proqramının ilə tərcümə olunub və elektron variantda
hazırlanıb.
Bu kitabın məzmunu Avropa İttifaqının rəsmi rəyini əks etdirmir.
Kitabda verilən məlumatlara və ifadə edilən fikirlərə görə müəllif
məsuliyyət daşıyır.
Proqram Avropa
İttifaqı
tərəfindən
maliyyələşdirilir.
Proqram Soros Fondu Moldova, Polşa Milli
Mədəniyyət Mərkəzi
və Höte İnstitutu ilə əməkdaşlıq çərçivəsində British Council-ın
rəhbərlik etdiyi konsorsium tərəfindən idarə olunur.
Mədəniyyət
və Yaradıcılıq
Avropa İttifaqının Şərq Tərəfdaşlığı proqramı
6
1
giriş
tələbələrin, texniki işçilərin, pərəstişkar
auditoriyasının və qonşuların
ideyalarının toqquşması nəticəsində
yaranır.
Bu kitab mədəniyyət mərkəzləri ilə
əlaqədar şəxsi təəssüratlar, müşahidələr,
rəylər və mövqelərin toplusundan
ibarətdir.
Kitaba gerçək həyatdan misallar,
əhvalatlar, sxemlər, plan və diaqramlar
daxil edilmişdir. Həm ensiklopediya,
soraq və ya məlumat kitabçası, həm
də gündəlik kimi oxuna bilən bu kitab
artıq mövcud
olan və yeni yaranacaq
mərkəzlər, memarlar və digər peşə
sahibləri üçün nəzərdə tutulmuşdur.
Kitabın ərsəyə gətirilməsi məqsədi ilə
aparılan tədqiqat işçi qruplar tərəfindən
işlənib hazırlanan bir həftəlik, kiçik
miqyaslı və ucuz başa gələn layihələrdən
tutmuş uzunmüddətli proseslərə aid
olan müxtəlif memarlıq problemlərinin
aşkarlanması və həlli üzrə məsələlərin,
mədəniyyət mərkəzlərinin şərtlərinin,
tələbatlarının və problemlərinin həllinin
öyrənilməsinə yönəlmişdir.
Mən kitab üzərində işləməyə 2011-
ci ilin sonunda başladım. Birinci
ziyarət etdiyim mərkəz may ayında
Budapeştdəki “Bakelitstudio”, sonuncu
isə 2013-cü ilin dekabr ayında
Londondakı “Village Underground”
mərkəzi oldu.
Yaşadığımız
mühitin dəyişdirilməsi
arası kəsilməz, sonsuz bir prosesdir.
Onun əsasında daha yaxşı olmaq,
həyata daha çox bağlanmaq, cəmiyyətin
inkişafından geri qalmamaq, dəyişən
sosial ehtiyaclara uyğunlaşmaq səyləri
dayanır.
“Trans Europe Halles” şəbəkəsinin
üzvü olan mədəniyyət mərkəzlərində
dizayn prosesi mədəni fəaliyyətin digər
növləri ilə sıx əlaqədə həyata keçirilir.
Bu prosesdə vacib olan sadəcə nəticələr
deyil. Burada vacib olan yaradılma
və sonrakı istifadə mərhələsindəki
gerçəkləşdirilmə prosesinə verilən
əhəmiyyətdir.
Bu mərkəzlərlə iri dövlət
təşkilatları arasındakı ən böyük fərq isə
memarlıq layihələri (eləcə də şəhərsalma
planlaşdırılması) ilə incəsənət və
mədəniyyət proqramlarının bir-birini
qarşılıqlı olaraq tamamlamasıdır.
Burada maraq kəsb edən əsas məsələ
fasadlar, abidələrin ölçüləri ya da kapital
qoyuluşlarının məbləği deyil, müxtəlif
proqramlar, fəaliyyət növləri, incəsənət
ustaları və onların auditoriyaları
arasındakı yaxın əlaqələrdir.
Mədəniyyət mərkəzlərinin birlikdə
işləyib hazırladığı proqramlar
haqqında
çox vaxt digər sahələr heç
bir məlumata malik olmur. Həmin
proqramlar yaradıcılıq axtarışında olan
memarların, dizaynerlərin, incəsənət
ustalarının, menecerlərin, könüllülərin,
7
Peter Lényi memarlıq təhsilini Slovakiya Texnologiya Universitetində almışdır.
O, hal-hazırda Bratislavada fəaliyyət göstərən “20-21” memarlıq studiyasına rəhbərlik
edir.
Bütün gördüklərimi və eşitdiklərimi
bacardığım qədər bu kitabda sizə
olduğu kimi çatdırmağa çalışmışam. Bir
müəllif olaraq məqsədim özümü memar
kimi göstərmək ya da tənqidçi kimi
məsləhət vermək deyildi. Məqsədim
qeyri-adi hesab etdiyim məqamları
birbaşa müəlliflərin özlərindən
və bacardığım qədər olduğu kimi
toplamaq idi.
Məlumatlar mümkün
qədər yığcam, bəzən olduğu kimi,
artıq söz və cümlə əlavə edilmədən
verilib. Fikrin çatdırılmasında əsas
yük bəzən şəkillərin, bəzən də mətnin
üzərinə düşür. Dünyanı elə gördüyüm
kimi, hər hansı bir üslubdan istifadə
etmədən təsvir etməyə, öz şərhlərimi
mümkün qədər minimum səviyyədə
saxlamağa çalışdım ki, yaranacaq
interpretasiyaların və ya ideyaların
tətbiq dairəsi daralmasın.
Nəticədə 30 mərkəzə aid 123 hekayə
yarandı. Bu hekayələr toplusunun
yaratdığı
mozaika azad mədəniyyət
mühitində memar kimi işə başlamaq
üçün istinad nöqtəsi hesab edə
biləcəyim bir məlumat mənbəyidir.
Bu kitabın ərsəyə gəlməsində əməyi olan
bütün şəxslərə, o cümlədən mənimlə
birlikdə onun üzərində işləyənlərə,
məsləhətçilərimə, respondentlərə,
ümumilikdə Trans Europe Halles
şəbəkəsinə, xüsusilə də Stanica Žilina-
Záriečie-yə minnətdarlığımı bildirirəm.
Peter Lényi
7
можливих тлумачень і сфер
застосування.
І ось результат: 123 історії з 30
центрів. Разом вони утворюють
мозаїку, інформаційну базу, яку
я — як архітектор — представляю
як
відправну точку для роботи
в рамках незалежного культурного
середовища.
Дякую всім, хто так чи так долучився
до процесу створення цієї книжки:
моїм співавторам, консультантам,
респондентам, усій мережі Trans
Europe Halles і особливо центру
Stanica Žilina-Záriečie.
.
Петер Леній
Петер Леній (Peter Lenyi) отримав ступінь з архітектури у Словацькому
технічному університеті. Він очолює архітектурну студію «20-21» у Братиславі.