Mavzu: Jahon moliyaviy iqtisodiy inqirozi davrida bank kapitali va uning samaradorligini oshirish yo’llari

qo‘yilmalarining asosiy parametrlari 
№ 
Moliyalashtirish 
manbalarining 
nomlari 
2010 
yilgi 
prognoz, mlrd. 
Jami
ga 
Tijorat 
banklari 
faoliyatini 
baholash 
mezonlarini o‘zgartirish zarur – bugungi kunda 
ularning ishini uzoq muddatli kredit qo‘yilmalari 
ulushining o‘sishi va buning uchun ichki 
manbalarni jalb etish nuqtai nazaridan baholash 
kerak. 
I.Karimov (ma’ruzadan) 

---

so‘m 
nisbatan 
foizda 
Kapital qo‘yilmalar, jami 
18220,3 
100 
1
. 
Markazlashtirilgan investitsiyalar 
3819,8 
20,9 
2
.
Nomarkazlashtirilgan investitsiyalar 
14400,5 
79,1 
2
.1. 
Korxonalar mablag‘lari 
7777,7 
42,7 
2
.2. 
Tijorat banklari kreditlari 
1530,0 
8,4 
2
.2.1 
Shu jumladan, ATB «Qishloq qurilish 
bank»ining imtiyozli kreditlari 
256,3 
1,4 
2
.3. 
To‘g‘ridan to‘g‘ri xorijiy investitsiyalar v 
kreditlar 
3876,8 
21,2 
2
.4. 
Aholi mablag‘lari 
1216,0 
6,6 
Manba: O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2009 yil 28 oktyabrdagi 1213-
sonli «O‘zbekiston Respublikasining 2010 yilgi investitsiya dasturi to‘g‘risida»gi 
Qarori. 
Jadval ma’lumotlaridan ko‘rinib turibdiki, 2010 yilgi investitsion dasturda 
belgilangan kapital qo‘yilmalarning umumiy hajmi 18220,3 mlrd. so‘mni tashkil qilib, 
uning 8,4 foizi tijorat banklari kreditlari hisobiga moliyalashtiriladi. Shundan, 
«Qishloqqurilishbank» ATBning imtiyozli kreditlari 256,0 mlrd. so‘mni tashkil qilib, 
asosan ushbu kreditlar qishloq joylarida uy-joy qurilishiga sarflanishi rejalashtirilgan.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2008 yil 19 noyabrdagi 4010-sonli 
«Iqtisodiy nochor korxonalarni tijorat banklariga sotish to‘g‘risidagi tartibni tasdiqlash 
to‘g‘risida»gi Farmoyishi bilan iqtisodiy nochor korxonalarning moliyaviy qobiliyatini 
tiklash bo‘yicha bir qator imtiyozlar (ko‘maklar) berilgan. 
Yuqorida qayd etilgan me’yoriy hujjat orqali tijorat banklariga ham muayyan 
imkoniyatlar berilgan. Jumladan: 
- 
qarzlarni 
to‘lash 
hisobiga 
undirilgan yoki auksion va tanlov 
savdolarida sotib olingan mol-mulk 
negizida tijorat banklarining korxona 
ustav jamg‘armasidagi ishtiroki ulushi 
100 
foizgacha 
bo‘lgan 
yangi 
korxonalarni tashkil etish; 
- bankrot korxonaning tugatilishi 
munosabati bilan unga avval berilgan, 
qoplanmagan kreditini, shu jumladan Hukumat kafolati bilan berilgan kredit summasini 
bank kengashining qarori bilan hisobdan chiqarish; 
- bankrot korxona uchun malakali boshqaruv kompaniyasini tuzish va jalb qilish; 
Tijorat banklarini zarar ko‘rib ishlayotgan va 
iqtisodiy 
nochor 
korxonalarni 
sog‘lomlashtirish 
jarayoniga jalb qilish tajribasi amalda o‘zini to‘la 
oqladi. 
Hali ham eski texnika va texnologiyalar asosida 
ishlayotgan, hech qanday iqtisodiy istiqboli bo‘lmagan 
korxonalarni tugatish va ularning negizida yangi 
zamonaviy ishlab chiqarish quvvatlarini tashkil etish 
darkor.