Mavzu: Jahon moliyaviy iqtisodiy inqirozi davrida bank kapitali va uning samaradorligini oshirish yo’llari
Yüklə 0,84 Mb. Pdf görüntüsü
|
| I.Karimov (ma’ruzadan)
- bankrot korxonani tugatish bahosida sotib olib, uning faoliyatini tiklab, qaytadan bozor bahosida sotish va h.k. Ayni paytda mazkur jarayonning samaradorligini va ta’sirchanligini ta’minlash maqsadida tijorat banklari balansiga o‘tkazilgan bankrot korxonalarni tiklash, texnik va texnologik modernizatsiya qilish va ishlab chiqarishni qayta qurollantirish, zarur bo‘lganda korxonani to‘liq rekonstruksiya qilish orqali faoliyat yo‘nalishini o‘zgartirish, strategik hamkorlik va investorlarni jalb qilishni nazarda tutuvchi biznes-rejalarni ishlab chiqish belgilangan. Tijorat banklarining likvidligini tartibga solgan holda, 2009 yilda belgilangan makroiqtisodiy ko‘rsatkichlarga erishish, shuningdek, milliy valyutaning barqarorligini ta’minlash maqsadida Markaziy bank tasarrufida bo‘lgan barcha bozor dastaklarini qo‘llash ko‘lamini kengaytirdi. Bank tizimi likvidligini tartibga solish dastagi sifatida 2009 yil davomida Markaziy bank tomonidan muntazam ravishda keng qo‘llanildi. Shuningdek, Moliya vazirligi tomonidan muomalaga chiqarilgan Davlat o‘rta muddatli obligatsiyalari va Markaziy bankning obligatsiyalari bilan birlamchi va ikkilamchi bozorlarda oldi-sotdi operatsiyalari amalga oshirilib borildi. Yuqoridagilarni hisobga olgan holda Markaziy bank boshqaruvi asosida bank tizimida bir qancha amaliy ishlar olib borildi. Banklar kapitallashuv darajasi va likvidligining oshishi pirovardida ular moliyaviy barqarorligining ta’minlanishiga, shuningdek, keng ko‘lamli islohotlarni amalga oshirishda banklarning investitsiya kreditlari orqali ishtirokini faollashtirishga xizmat qiluvchi barqaror resurs bazasining shakllanishiga zamin yaratadi. O‘zsanoatqurilishbank, Mikrokreditbank, Xalq banki, Agro bank, Asaka banki va Qishloq qurilish banki ustav kapitallariga davlat mablag‘lari yo‘naltirildi. Natijada 2009 yilning o‘zida tijorat banklarining nizom kapitali 43 foizga oshdi va bu o‘z navbatida bank kapitallarini xalqaro tartibga solishining Bazel-2 standartlari bo‘yicha begilangan me’yordan banklarimizning kapitallarini yetarlilik darajasi 3 martadan ko‘proqni tashkil qildi. So‘nggi ikki yilda tijorat banklarining umumiy kapitali 2 barobar ko‘paydi va bugungi kunda 3 trln. so‘mdan oshib ketdi. Investitsiyalashning uzoq muddatli resurs bazasini mustahkamlash, shuningdek jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi oqibatlarini bartaraf etish maqsadida tijorat banklarining kapitallashuv darajasini yanada oshirish maqsad qilib qo‘yilgan edi. Bu borada, 2009 yil davomida tijorat banklari tomonidan jami 489,2 mlrd. so‘mlik 13 ta qo‘shimcha aksiyalar emissiyasi amalga oshirildi. Bu ko‘rsatkich 2008 yilga nisbatan 212,8 mlrd. so‘m yoki deyarli 77 foizga oshgan. Garchi aksiyalar emissiyasi soni 21 tadan 13 taga kamaygan bo‘lsada, umumiy emissiyalar hajmining oshishi hisobiga o‘rtacha emissiya hajmi 13,2 mlrd. so‘mdan 37,6 mlrd. so‘mga o‘sdi. O‘zbekiston Respublikasi tijorat banklari uchun 2009 yil o‘ziga xos islohotlar va o‘zgarishlarga boy bo‘ldi. Bunda respublika tijorat banklarining barqarorligini ta’minlash va moliyaviy-iqtisodiy inqirozga qarshi kurashish borasida mamlakatimiz Prezidenti tomonidan qabul qilingan qaror va 2009-2012 yillarga mo‘ljallangan Inqirozga qarshi choralar Davlat dasturi muhim ahamiyat kasb etdi. |